Старажытны Тураў (экспазіцыя)
Старажытны Тураў | |
---|---|
![]() Павільён звонку | |
Заснаваны | 2005 |
Месцазнаходжанне | |
«Старажытны Тураў» — гісторыка-археалагічная экспазіцыя Тураўскага краязнаўчага музея, размешчаная ў паўночнай частцы горада на беразе ракі Прыпяць і пратокі Струмень. Створана на гарадзішчы старажытнага горада Турава. Гэта трэці ў Беларусі праект музеефікацыі сакральных помнікаў архітэктурнай археалогіі пасля каўпака над цэрквамі на Старым замку ў Гродне і музея гісторыі архітэктуры Сафійскага сабора ў Полацку[1].
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%2C_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%83%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%8B%2C_%D0%96%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%2C_%D0%93%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8C%2C_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_02.jpg/220px-%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%2C_%D0%A0%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%83%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%8B%2C_%D0%96%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD%2C_%D0%93%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8C%2C_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%8C_02.jpg)
Экспазіцыя створана на гарадзішчы старажытнага горада Турава. Галоўным экспанатам музейнай экспазіцыі з’яўляецца падмурак старажытнага храма другой паловы XII стагоддзя, які будаваўся ў традыцыі кіеўскай архітэктурнай школы[2]. Царква ўжо была вядомая па даследаваннях М. К. Каргера ў 1962—1963 гадах[1].
Да 1000-годдзя Тураўскай епархіі і 1025-годдзя старажытнага Турава было прымеркавана поўнае адкрыццё рэштак храма ХII стагоддзя са стварэннем філіяла музея. У 2005 годзе былі праведзены раскопкі пад кіраўніцтвам П. Ф. Лысенкі для поўнага раскрыцця захаваных аб’ёмаў помніка[1].
Ад храма захаваўся толькі падмурак і частка сцен. Большая частка сцен захавалася на вышыню 30-50 см, значна вышэй захавалася сцяна апсід — да 2 м. Пабудаваны храм з плінфы ў тэхніцы роўнаслаёвай муроўкі, характэрнай для XII стагоддзя. Археалагічнымі даследаваннямі ўстаноўлена прычына разбурэння храма — землятрус 1230 года[2].
Адкрыццё музеефікаванага аб’екта адбылося 18 верасня 2005 года[1].
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%9E._%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D0%B9_%2826%29.jpg/220px-%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%9E._%D0%90%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D0%B9_%2826%29.jpg)
Большасць матэрыялаў, якія экспануюцца ў археалагічным комплексе «Старажытны Тураў», былі знойдзены падчас археалагічных раскопак на Замкавай гары. Аднак частка матэрыялаў знаходзіцца на захаванні ў Інстытуце гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі[2].
Павільён[правіць | правіць зыходнік]
Праект будынка музейнай экспазіцыі распрацаваны праектным інстытутам «Палессепраект». Заказчыкам праекта выступала УКБ Жыткавіцкага райвыканкама[3]. Будаўніцтва будынка музейнай экспазіцыі пачалося ў 2005 годзе. Будаўніча-мантажныя працы вяліся Жыткавіцкім МПМК-97[3].
Павільён выкананы ў выглядзе аднапралётнага збудавання шатровага тыпу з беспаддашкавым пакрыццём. Даўжыня павільёна складае 42 м, шырыня — 32 м, вышыня ў каньку — 12,58 м. Памеры збудавання музейнай экспазіцыі вызначылі габарыты падмуркаў храма XII стагоддзя[3].
Канструктыўная схема будынка — 3-шарнірная арка з вугалковага пракатнага профіля. Трохшарнірныя аркі перакрыцця ўтвараюцца дзвюма фермамі з паралельнымі паясамі. Для павелічэння ёмістасці будынка вышыня падлогі прынята ніжэй за пяты арак на 1,2 і 0,7 м. Для падмуркаў выкананы буранабіўныя палі з ростверкам з маналітнага жалезабетону. Сцены павільёна выкананы са зборных сэндвіч-панэляў з негаручым уцяпляльнікам з мінеральнай ваты. Падлога выслана жвірова-цэментавай пліткай па рабрыста-жалезабетонных плітах. У тарцах павільёна вялікія вітражы ў рамах з алюмініевага профілю[3].
У павільёне запраектаваны экспазіцыйная зала, памяшканне персанала, білетная каса і тэхнічныя памяшканні. Экспазіцыйная зала разбіта на ячэйкі (6x3) м для размяшчэння экспанатаў музея[3].
Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ а б в г Почобут Н. А. МУЗЕЕФИКАЦИЯ САКРАЛЬНЫХ ПАМЯТНИКОВ АРХИТЕКТУРНОЙ АРХЕОЛОГИИ В БЕЛАРУСИ
- ↑ а б в Экспазіцыі музея
- ↑ а б в г д Гомельский дворцово-парковый ансамбль > Версия для печати > Историко-археологическая экспозиция «Древний Туров» . www.palacegomel.by. Праверана 14 ліпеня 2024.