Сэідзі

Сэідзі Сэіт-Назар-Хабіб-Хаджа-Аглы
Seýdi
Асабістыя звесткі
Псеўданімы	Сеиди
Дата нараджэння	1775
Месца нараджэння	Лябапскі велаят[d], Туркменістан
Дата смерці	1836
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, паэт, палкаводзец
Жанр	любоўная лірыка, эпісталярная паэзія
Мова твораў	чагатайская

Сэідзі́ Сэіт-Назар-Хабіб-Хаджа-Аглы (туркм.: Seýdi; 1775, Лама, цяпер Карабекевюльскі этрап, у Лябапскім велаяце, Туркменія — 1836) — класік туркменскай літаратуры, паэт-ваяр.

Біяграфія

Паходзіў з роду Кара-Бекаул, племені эрсары. Бацька будучага паэта быў мулой. Навучаўся ў медрэсэ Шыргазы-хана ў Хіве, пазней у медрэсэ Бухары.

Палкаводзец. Сэідзі ўзначальваў барацьбу туркменскіх плямёнаў супраць уладароў Бухарскага ханства. У 1797 годзе кіраваў адным з туркменскіх атрадаў у бітвах проці войскаў бухарскага эміра Шахмурада. Пацярпеўшы паражэнне, Сэідзі ўцёк спярша ў Хіву. Пазней, па запрашэнні свайго сябра — паэта Зэлілі, перасяліўся ў Кара-Кала, размешчаны ў перадгор'ях Капетдага.

У бітве з персамі ў складзе атрада туркменскага племені гаклен (Кара-Калы) у 1836 г. Сэідзі быў узяты ў палон і забіты.

Творчасць

Свае вершы Сэідзі пісаў на чагатайскай мове. Зацікаўленасць вершамі ў Сэідзі адзначаюць з ранняга ўзросту. Быў паслядоўнікам класіка туркменскай літаратуры Махтумкулі.

Найбольш яскрава талент Сэідзі праявіўся пры стварэнні ім цыклу любоўных лірычных вершаў.

У творчай спадчыне паэта, што дайшла да нашых дзён, шмат павучальных, выкрывальных і героіка-патрыятычных вершаў.

Ліставанне паэтаў Сэідзі з яго сябрам, паэтам-ваяром Зэлілі, стала новай формай паэзіі — эпісталярнай.

Сэідзі быў вядомы не толькі як паэт, але і як бахшы, спявак-апавядальнік, выканаўца туркменскага фальклору.

Памяць

• Імем Сэідзі названы горад у Лябапскім велаяце (колішні Нефцезаводск, Чарджоўская вобласць), вуліцы ў шэрагу гарадоў.
• У горадзе Туркменабад усталяваны помнік паэту—ваяру Сэідзі.
• У гонар Сэідзі названы Туркменскі дзяржаўны педагагічны інстытут.

Літаратура

• Сеиди. Избранные произведения. Ашхабад, 1948
• Сеиди. «Сайланан эсерлер». Ашхабад, 1959
• Сеиди. Зелили. Сборник. Библиотека поэта. Большая серия. Советский писатель. Ленинградское отделение. 1984.
• Клычева М. М. Новаторский характер поэзии Сейитназара Сеиди // Наследие Восточного Туркменистана в системе средневековых культур: материалы международной научной конференции. 10-12 марта 2010 г. — Ашхабад, 2010.
• Кор-Оглы Х., Туркменская литература, М., 1972
• Каррыев М., Сейди, Ашхабад, 1962