Цыстоптэрыс ломкі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Цыстоптэрыс ломкі
Cystopteris fragilis 4.jpg
Агульны выгляд расліны
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Cystopteris fragilis (L.) Bernh., 1805

Сінонімы
Wikispecies-logo.svg
Сістэматыка
на Віківідах
Commons-logo.svg
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  17482
NCBI  32112
EOL  600384
IPNI  20009254-1
TPL  tro-26600121

Цыстоптэрыс ломкі[1] (Cystopteris fragilis) — від раслін сямейства Качадыжнікавыя (Cystopteridaceae). Далікатная расліна, лёгка пашкоджваецца, дзякуючы чаму і атрымала эпітэт «ломкі».

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Невялікая шматгадовая папараць вышынёй ад 6 да З0 см. Мае карычняватае карэнішча і ломкія чырванавата-карычневыя ўнізе хвосцікі, як правіла, карацей, чым пласцінка. Пласцінкі лісця звычайна голыя (як і хвосцікі), ланцэтныя па абрысах, двойчы пёрыстыя з 7-16 парамі яйкападобных або ланцэтных падоўжаных пярынак, з клінаватай асновай.

Жыццёвы цыкл[правіць | правіць зыходнік]

Споры спеюць ў спарангіях з ніжняга боку ліста ў сярэдзіне лета.

Сінаніміка[правіць | правіць зыходнік]

Паводле The Plant List на 2010 год, у сінаніміку віда уваходзяць[2]:

  • Aspidium dentatum Sw.
  • Aspidium fragile (L.) Sw.
  • Aspidium fragile var. fumarioides M.Martens & Galeotti
  • Aspidium viridulum Desv.
  • Athyrium dentatum (Sw.) Gray
  • Athyrium fragile (L.) Spreng.
  • Athyrium fumarioides C.Presl
  • Cyathea anthriscifolia (Hoffm.) Roth
  • Cyathea cynapifolia (Hoffm.) Roth
  • Cyathea fragilis (L.) J.Sm.
  • Cyclopteris fragilis (L.) Gray
  • Cyste fragilis (L.) Dulac
  • Cystea angustata (Hoffm.) Sm.
  • Cystea dentata (Dicks.) Sm.
  • Cystea fragilis (L.) Sm.
  • Cystopteris acuta Fée
  • Cystopteris baenitzii Dörfl.
  • Cystopteris canariensis PRESL
  • Cystopteris dentata (Sw.) Desv.
  • Cystopteris dickieana R.Sim
  • Cystopteris emarginato-denticulata Fomin
  • Cystopteris filix-fragilis (L.) Chiov.
  • Cystopteris filix-fragilis (L.) Gilib.
  • Cystopteris fragilis var. acutidentata Döll
  • Cystopteris fragilis var. angustata (Hoffm.) Link
  • Cystopteris fragilis f. angustata (Hoffm.) W.D.J.Koch
  • Cystopteris fragilis f. angustata (Hoffm.) Milde
  • Cystopteris fragilis f. anthriscifolia (Hoffm.) W.D.J.Koch
  • Cystopteris fragilis f. anthriscifolia (Hoffm.) Milde
  • Cystopteris fragilis var. apiiformis C. Chr.
  • Cystopteris fragilis var. baenitzii (Dörfl.) Asch. & P.Graebn.
  • Cystopteris fragilis subsp. canariensis (PRESL) H.Christ
  • Cystopteris fragilis f. cynapifolia (Hoffm.) W.D.J.Koch
  • Cystopteris fragilis f. cynapifolia (Hoffm.) Milde
  • Cystopteris fragilis var. dentata (Sw.) Hook.]
  • Cystopteris fragilis subsp. diaphana (Bory) Litard.
  • Cystopteris fragilis subsp. dickieana (R.Sim) Hyl.
  • Cystopteris fragilis var. dickieana (R.Sim) T.Moore
  • Cystopteris fragilis var. dickieana (R.Sim) Lindb.
  • Cystopteris fragilis subsp. emarginato-denticulata Fomin
  • Cystopteris fragilis var. genuina Bernoulli
  • Cystopteris fragilis var. lobulatodentata Milde
  • Cystopteris fragilis var. pinnatipartita W.D.J.Koch
  • Cystopteris fragilis var. rupestris Neilr.
  • Cystopteris fragilis var. vulgaris Hook.
  • Cystopteris fumarioides (C. Presl) Schott
  • Cystopteris orientalis Desv.
  • Cystopteris polymorpha Bubani
  • Cystopteris remotipinnata Ching
  • Cystopteris sikkimensis Ching ex Bir
  • Cystopteris translucens Desv.
  • Cystopteris viridula (Desv.) Desv.
  • Filix fragilis (L.) Gilib.
  • Polypodium anthriscifolium Hoffm.
  • Polypodium cynapifolium Hoffm.
  • Polypodium dentatum Dicks.
  • Polypodium diaphanum Bory
  • Polypodium filix-fragile L.
  • Polypodium fragile L.
  • Polypodium fragile var. angustatum Hoffm.

Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання[правіць | правіць зыходнік]

Расце ў вільготных цяністых лясах, скальных цяснінах, у ярах і на абрывах амаль па ўсёй Украіне. Таксама расце ў Еўразіі, Паўночнай і Паўднёвай Амерыцы.

Практычнае выкарыстанне[правіць | правіць зыходнік]

Утрымлівае атрутныя рэчывы. У лісці і спорах з’яўляецца сінільная кіслата. Выкарыстоўваецца ў народнай медыцыне як супрацьгліставы сродак.

Зноскі

  1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 8. — 160 с. — 2 350 экз.
  2. Cystopteris fragilis (L.) Bernh. is an accepted name (англ.). Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden. Праверана 21 лістапада 2013.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Гамуля Ю. Г. Рослини України / за ред. О. М. Утєвської. — Харків : Фактор, 2011. — 208 с. — (Україна. Вчора, сьогодні, завтра) — 3000 прим. — ISBN 978-966-312-720-0. — C. 88
  • Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 3. Cystopteris fragilis (L.) Bernh. — Пузырник ломкий // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 77. — ISBN 8-87317-091-6.