Вертуны

Вертуны
Вяртун-паплавок (Gyrinus natator)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Надатрад:  Насякомыя з поўным метамарфозам Атрад:  Жукі Падатрад:  Adephaga Надсямейства:  Gyrinoidea Сямейства:  Вертуны
Міжнародная навуковая назва
Gyrinidae Latreille, 1802
Тыпавы род
Gyrinus
Роды:
Andogyrus Aulonogyrus Dineutus Enhydrus Gyretes Gyrinus Heterogyrus Macrogyrus Metagyrinus Orectochilus Orectogyrus Porrorhynchus Spanglerogyrus
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   112653 NCBI   107778 EOL   7435 FW   69190

Вертуны́ (Gyrinidae) — сямейства насякомых атрада жукоў.

Апісанне

Цела даўжынёй да 8 мм, круглаватае, цёмнае, бліскучае. Вусікі мадыфікаваныя, кароткія. Вочы падзеленыя перагародкай на дзве палавіны, адна з якіх здольная бачыць над вадой, другая — пад вадой. Сярэднія і заднія ногі плавальныя (плоскія, падобныя да шырокіх вёслаў), пярэднія — хапальныя (падоўжаныя).

Пашырэнне

Пашыраны пераважна ў тропіках. Жывуць у прэсных вадаёмах, круцяцца на паверхні вады ў пошуках здабычы (адсюль назва). Удзень плаваюць часцей чародамі, пры небяспецы ныраюць; у цёмны час лётаюць.

У сусветнай фаўне адрозніваецца звыш 1000 відаў. На Беларусі пашыраны вяртун-паплавок (Gyrinus natator), вяртун змрочны (Orectochilus villosus) і інш.

Асаблівасці біялогіі

Драпежнікі. Кормяцца дробнымі вадзянымі чарвякамі і членістаногімі, лічынкамі малярыйнага камара.

Выводзіцца адно пакаленне за год. Зімуюць пад камянямі каля вады або на дне вадаёмаў. Лічынкі жывуць у глеі, акукліваюцца на беразе.

Літаратура

• Лапацін І. К. Вертуны // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
• Вертуны // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).