Адміністрацыйны падзел Польшчы (1975—1998)

Адміністрацыйны падзел Польшчы (1975—1998)

Адміністрацыйны падзел Польшчы ў 1975–1998 гадах — адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел, які дзейнічаў з 1 чэрвеня 1975 года па 29 снежня 1989 года ў Польскай Народнай Рэспубліцы і з 30 снежня 1989 года па 31 снежня 1998 года ў Рэспубліцы Польшча.

Уведзены Законам ПНР ад 28 мая 1975 года аб двухузроўневым адміністрацыйным падзеле дзяржавы і папраўкамі да закона аб народных саветах. Дзейнічаў да рэформы ў 1999 годзе. Было створана 49 ваяводстваў, а прамежкавы адміністрацыйны ўзровень – паветы – ліквідаваліся.

Нешматлікія ваяводствы мелі больш за 1 млн жыхароў. У многіх выпадках цэнтрамі ваяводстваў былі сярэднія або малыя правінцыйныя гарады. Многія меншыя гарады і мястэчкі былі ўключаны ў склад больш буйных гарадоў, каб штучна стварыць буйныя гарадзкія цэнтры.

Гісторыя

Прычына рэформы – жаданне ўзмацніць кантроль над ніжэйшымі пластамі дзяржаўнага апарату з боку Польскай аб’яднанай рабочай партыі. Пасля прыходу да ўлады Эдварда Герэка і разгрому апазіцыі ў Палітбюро працягваўся супраціў з боку нізоў партыі. Праз рэарганізацыю адміністрацыі і новы тэрытарыяльны падзел Герэк здолеў увесці «сваіх людзей» у ваяводскія камітэты і разбіць старыя групоўкі.

Існаваў падзел не як сёння: на гарадскія, гарадско-сельскія і сельскія гміны, а на гарады і гміны як асноўныя адміністрацыйныя адзінкі. Першапачаткова Польшча была падзелена на 2 343 гміны і 814 гарадоў, гэта значыць на 3 157 адзінак ніжэйшага ўзроўню. Варшава, Лодзь, Кракаў і Уроцлаў мелі асаблівы статус з унутраным падзелам на раёны як дапаможныя адміністрацыйныя адзінкі.

Варшаўскае ваяводзтва мела статус сталічнага (да 26 мая 1990 года), а Лодзьскае і Кракаўскае — гарадскіх (да 30 чэрвеня 1984 года).

На тэрыторыі ваяводстваў прадстаўнічыя органы называліся «Народная рада горада». На тэрыторыі Урацлаўскага ваяводства ваяводская рада называўся «Народная рада Уроцлаўскага ваяводства і горада Уроцлава», гэта значыць, што фактычна выдзялення горада Уроцлава ў асобную адзінку ад Уроцлаўскага ваяводства так і не адбылося.

Ваяводствы

У 1975—1998 гадах існавалі наступныя ваяводствы:

Палажэнне на карце	Ваяводства	Цэнтр	Плошча (1998, км²)	Насельніцтва (1997, тыс.)	Колькасць гмін (1997)	Колькасць гарадскіх гмін (1997)	Колькасць вяскова-гарадскіх гмін (1997)	Колькасць вясковых гмін (1997)	Колькасць гарадоў (1997)
	Альштынскае	Ольштын	12 327	776	58	10	13	35	23
	Апольскае	Аполе	8535	1023,7	65	3	27	35	30
	Астралэнцкае	Астралэнка	6498	410,8	44	4	6	34	10
	Беластоцкае	Беласток	10 055	701,7	55	5	15	35	20
	Бельскае	Бельска-Бяла	3704	924	59	8	10	41	18
	Быдгашчскае	Быдгашч	10 349	1135,2	59	3	25	31	28
	Бяльскападляскае	Бяла Падляска	5348	309	40	4	2	34	6
	Валбжыхскае	Валбжых	4168	735,3	45	15	16	14	31
	Варшаўскае	Варшава	3788	2418,4	58	25	13	20	28
	Гданьскае	Гданьск	7394	1464,8	63	16	5	42	21
	Гожаўскае	Гожаў Велькапольскі	8484	513,3	40	2	20	18	22
	Еленягурскае	Яленя Гура	4379	523,9	40	12	13	15	25
	Жэшоўскае	Жэшаў	4397	751,9	47	4	9	34	13
	Замойскае	Замасць	6980	490,6	57	4	6	47	10
	Зеленагурскае	Зялёна Гура	8868	677,8	57	7	21	29	28
	Калішскае	Каліш	6512	723,5	58	3	17	38	20
	Катавіцкае	Катавіцы	6650	3908,6	97	39	16	42	55
	Кашалінскае	Кашалін	8470	526	41	6	12	23	18
	Келецкае	Кельцы	9211	1132,8	80	4	18	58	22
	Конінскае	Конін	5139	480,6	48	4	14	30	18
	Кракаўскае	Кракаў	3254	1242,5	39	1	12	26	13
	Кросненскае	Кросна	5702	509,5	44	3	9	32	12
	Лодзьскае	Лодзь	1524	1105,4	18	6	2	10	8
	Ломжынскае	Ломжа	6684	353,2	46	5	7	34	8
	Люблінскае	Люблін	6792	1027,5	69	6	11	52	17
	Лягніцкае	Лягніца	4037	525,3	48	4	14	30	18
	Ляшчынскае	Лешна	4154	398,8	32	2	18	12	20
	Новасандэцкае	Новы Сонч	5576	743,1	59	9	5	45	14
	Пазнаньскае	Познань	8151	1360,8	62	5	29	28	34
	Пільскае	Піла	8205	496,5	43	6	18	19	24
	Плоцкае	Плоцк	5117	521,2	48	5	5	38	10
	Пшэмысльскае	Пшэмысль	4437	415,5	41	6	5	30	11
	Пятркоўскае	Пётркаў Трыбунальскі	6266	642,9	56	4	7	45	11
	Радамскае	Радам	7294	764	63	2	14	47	16
	Скернявіцкае	Скернявіцы	3960	423,9	44	6	2	36	8
	Слупскае	Слупск	7453	428,5	37	6	5	26	11
	Сувальскае	Сувалкі	10 490	488,5	48	5	10	33	15
	Сядлецкае	Седльцы	8499	661,6	74	7	6	61	13
	Сярадзкае	Серадз	4868	412,7	42	2	8	32	10
	Тарнабжэгскае	Тарнобжаг	6283	610	55	3	14	38	17
	Тарноўскае	Тарнаў	4151	698,5	48	3	7	38	10
	Таруньскае	Торунь	5348	673,9	49	8	5	36	13
	Улацлаўскае	Улацлавак	4402	434,9	46	8	7	31	15
	Урацлаўскае	Уроцлаў	6287	1137,3	40	3	15	22	18
	Хэлмскае	Хэлм	3866	249,4	30	4	0	26	4
	Цеханоўскае	Цяханаў	6362	436,9	51	5	6	40	11
	Чэнстахоўскае	Чэнстахова	6182	780,6	58	4	13	41	17
	Шчэцінскае	Шчэцін	9982	995,1	54	3	28	23	31
	Эльблёнгскае	Эльблёнг	6103	494,4	42	5	13	24	18