Торунь

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Горад
Торунь
польск.: Toruń
Герб Сцяг[d]
Герб Сцяг[d]
Краіна
Ваяводства
Павет
Каардынаты
Прэзідэнт горада
Michał Zaleski
Заснаваны
28 снежня 1233
Першая згадка
Горад з
Плошча
115,72 км²
Вышыня цэнтра
34-95 м
Водныя аб’екты
Насельніцтва
197 812[1] чалавек (2021)
Шчыльнасць
1 709 чал./км²
Часавы пояс
Тэлефонны код
+48 +48 56
Паштовыя індэксы
87-100 — 87-120
Аўтамабільны код
CT
TERC
0463011
Афіцыйны сайт
torun.pl (польск.)
Торунь на карце Польшчы ±
Торунь (Польшча)
Торунь
Торунь (Куяўска-Паморскае ваяводства)
Торунь

Торунь (польск.: Toruń) — горад на правах павета на поўначы Польшчы, у Куяўска-Паморскім ваяводстве. Знаходзіцца на рацэ Вісла. Адлегласць па прамой паміж гарадамі Торунь — Мінск 595 км, да Варшавы — 186 км[2].

Насельніцтва 197 812 жыхароў (2021 год)[3].

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Муры Тэўтонскага замка ў Торуні

Горад узнік вакол замка, заснаванага тэўтонскімі рыцарамі (1231). У 1232 годзе атрымаў гарадское права. У 1264 годзе непадалёку ад Торуні заснаваны Новы горад, у 1454 годзе абедзве гарадскія часткі аб’ядналіся. Значны гандлёвы цэнтр, член сярэдневяковай Ганзы.

З 1454 года ў складзе Польшчы. Радзіма М. Каперніка. Тут падпісаны мірныя дагаворы, якія завяршылі Вялікую вайну (1409—1411) з удзелам ВКЛ і скончылі Трынаццацігадовую вайну (1454—1466). З канца XVI ст. асяродак лютэранства.

З 1793 года горад у Прусіі (акрамя 1807—1815, калі ён уваходзіў у Варшаўскае герцагства), яе значная памежная крэпасць. З 1920 года ў Польшчы, важны ваенна-рачны порт, галоўная база Віслінскай флатыліі польскіх ВМС. У 2-ю сусветную вайну далучаны да Германіі. З 1945 года зноў у складзе Польшчы, у 1975—1999 гадах адміністрацыйны цэнтр Тарунскага ваяводства.

Прамысловасць[правіць | правіць зыходнік]

Развіваецца хімічная, машынабудаўнічая, харчовая, шарсцяная, швейная, паліграфічная прамысловасць.

Навука, адукацыя, культура[правіць | правіць зыходнік]

Транспарт[правіць | правіць зыходнік]

Вузел чыгунак і аўтадарог. Порт на р. Вісла.

Славутасці[правіць | правіць зыходнік]

Уваходзіць у Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Захаваліся руіны замкаў XIII—XV ст. У раёнах Старога горада і Новага горада рэшткі гарадскіх умацаванняў, ратуша (XIII ст. — 1603), гатычныя касцёлы Св. Яна (каля 1250 — XV ст.), Св. Якуба (1309—1315), Дзевы Марыі (1350—1370), гатычныя і барочныя збожжасховішчы (XIV—XVII ст.), дамы ў стылях готыкі, рэнесансу і барока. Вылучаюцца грамадскія пабудовы ў духу эклектыкі (універсітэт, пач. ХХ ст., неаготыка), стылю мадэрн і функцыяналізму. Помнік М. Каперніку (1853).

Вядомыя асобы[правіць | правіць зыходнік]

Спорт[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]