Ганна Ленгрэн

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Ленгрэн.
Ганна Ленгрэн
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 18 чэрвеня 1754(1754-06-18)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 8 сакавіка 1817(1817-03-08)[1][3][…] (62 гады)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Бацька Magnus Brynolf Malmstedt[d][2]
Муж Carl Peter Lenngren[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці паэтка, перакладчыца, гаспадыня літаратурнага салону, пісьменніца
Мова твораў шведская мова
Грамадская дзейнасць
Член у
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ганна-Марыя Ленгрэн, народжаная Malmstedt (шведск.: Anna Maria Lenngren; 18 чэрвеня 1754, Упсала — 8 сакавіка 1817, Стакгольм) — шведская паэтэса.

Бацька і брат Ганны-Марыі таксама былі паэтамі. Адным з яе найбольш вядомых вершаў з’яўляецца Några ord till min kära dotter, ifall jag hade någon («Саветы маёй дарагой дачкі…»). Напісала некалькі сатырычных вершаў — Hans nåds morgonsömn nåds morgonsömn («Яго светласці ранішняя дрымота») і Grevinnans besök («Візіт графіні»).

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Надмагільны помнік на магіле Леннгрен на могілках у Стакгольме
Надмагільны помнік на магіле Леннгрен на могілках у Стакгольме

Ганна-Марыя Ленгрэн нарадзілася 18 чэрвеня 1754 года ў горадзе Упсала. Яе бацька, паэт Магнус Брынальф Мальмстэт (1724—1798) — быў прафесарам лацінскай мовы у Упсальскім універсітэце, маці — Мэрта Юхана Фларын (пам. 1788). Бацька, член Мараўскай царквы займаўся дабрачыннай дзейнасцю; у 1772 годзе ён арганізаваў у сваім доме школу для бедных дзяцей. Брат Ганны-Марыі, Юхан Магнус (1749—1780) пісаў свецкія вершы.

У маладосці Ганна-Марыя Ленгрэн мела антырэлігійны настрой, цікавілася эпохай асветы. Яе гуманізм і імкненне да сацыяльнай справядлівасці сфармавалася пад уплывам бацькі[5]. Ганна-Марыя была прыхільніцай простага і сціплага ладу жыцця.

Бацька рана заўважыў імкненне дачкі да заняткаў літаратурай. Ён даў ёй добрую адукацыю — Ганна-Марыя вывучала дома лацінскую і антычную літаратуру. Яе любімым паэтам быў Гарацый. У 1770-х гадах Ганна-Марыя пачала літаратурную дзейнасць, пісала эпіграмы, займалася перакладамі, пісала пад псеўданімамі артыкулы ў прэсе. У 1772 годзе апублікавала першы верш «På mademoiselle Anna Lovisa Pahls saliga hemfärds dag, den 14 Maji 1772, die Corona» пад сваім імем.

Срэбны медаль з выявай Ленгрэн, 1818 год.

У 1776 годзе на замову герцага Карла, брата караля Швецыі, яна пераклала на шведскую мову французскую аперэту "Люсіль". За зроблены пераклад яна была ўзнагароджана залатымі гадзіннікам герцагіняй Гедвігай Лізаветай Шарлотай Гальштэйн-Гаторпскай.

Творы Ленгрэн карысталіся ў Швецыі вялікім поспехам. У 1774 годзе яна стала сябрам літаратурнага таварыства ва Упсале. У 1775 годзе стала членам Каралеўскага таварыства навук і літаратуры ў Гётэбаргу [6].

У 1780 годзе Ленгрэн выйшла замуж за чыноўніка Карла Пятра Ленгрэна (1750—1827), галоўнага рэдактара шведскай газеты Stockholms-Posten. З 1778 года Ганна-Марыя публікавала свае творы ў гэтым выданні, але пасля вяселля і да 1780 года стала публікавацца там пад псеўданімам. Шлюб прывёў да вялікіх пераменаў у жыцці пісьменніцы. Яна друкавалася пад псеўданімамі, адмовілася ад сваіх поглядаў на інтэлектуальную эмансіпацыю жанчын. Сцвярджала, што жанчыны павінны пазбягаць інтэлектуальнай працы, на карысць выканання матчыных абавязкаў.

У свой час Ленгрэн арганізавала літаратурны салон, які стаў цэнтрам культурнага жыцця горада. Салон наведвалі шведскія паэты Карл Густаў аф Леапольд, Нільс фон Розенштейна, Міхаіл Франс Франс і інш.

Ленгрэн памерла 8 сакавіка 1817 года ад рака малочнай залозы ва ўзросце 62 гадоў, пахавана ў Стакгольме на могілках Царквы Святой Клары.

Літаратурная дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Ганна-Марыя Ленгрэн дэбютавала як паэт у 1770-х гадах. У сваіх кароткіх творах яна выкарыстала сатыру, сарказм, і іронію, парадыравала пастарал, оперу і баладу.

Спадчына[правіць | правіць зыходнік]

Ганна-Марыя Ленгрэн з’яўляецца адной з самых вядомых паэтэс у гісторыі Швецыі. Пасля смерці, творы Ленгрэн неаднаразова друкавалася на працягу ХIХ - ХХI стагоддзяў.

Першым яе пасмяротным зборнікам быў зборнік пад назвай Skaldeförsök («Спробы паэзіі»). Яе перапіска з яе сябрам Густафос аф Леапольдам была апублікавана ў 1795—1798 гадах.

Бібліяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Мастак Фрыц фон Дардэл. Ілюстрацыя да твора Ганны-Марыі Ленгрэн «Кантраст», 1884 г.
Ілюстрацыя Карла Ларсана да рамана Ленгрэн «Grevinnans»
Вершы
  • På mademoiselle Anna Lovisa Pahls saliga hemfärds dag, den 14 Maji 1772, die Corona, Upsala, 1772
  • Tankar vid det nya kyrko årets början 1772, Upsala veckotidningar, 1772, Upsala
  • Klagan vid mademoiselle Anna Maria Bobergs graf den 3 Julii 1774, Upsala, 1774
  • Afton-qväde, Upsala vecko-tidning, 1774
  • Vid caffe-pannan
  • Vid archi-biskopens . . . Magni Beronii graf, den 13 Ju-lii, 1775, Uppsala, 1775
  • Herrans fruktan, grunden till then bästa vishet, . . . förklarad vid . . . Magni O. Beronii . . . begrafning . . ., Uppsala, 1778
  • Impromptu, Lunds vecko-blad, 1775
  • Thé-conseillen, Stockholm, 1777
  • Öfver hans Kongl. höghets kronprinsens födelse den 1 november 1778, 1778
  • Dröm, 1798
  • Skaldeförsök, 1819
  • Porträtterna (The Portraits)
  • Grefvinnans besök (Visit from the Countess)
  • Fröken Juliana (Miss Juliana)
  • Hans nåds morgonsömn (His Grace’s morning snooze)
  • Pojkarne (The Boys)
  • Den glada festen (The happy party)
  • Några ord till min kära dotter, ifall jag hade någon (Advice to my dear daughter, if I had one) 1794
  • Andra tyger, andra seder! (Other fabrics, Other customs!)
Проза
  • Contributions in Musikaliskt tidsfördrif, 1789—1791, 1793, 1796—1797, 1801, 1816
  • Contributions in Sommarpromenaden, 1792, 1794—1797, 1801
  • Contributions in Skaldestycken satta i musik, 1795, 1796, 1798, 1800, 1803, 1816
Пераклады
  • J F Marmontel: Lucile operetta, 1776
  • Zemire och Azor, Comedie ballet, 1778
  • Publius Ovi-dius Naso, Dido til Eneas, Heroide, 1778
  • C-S Favart: Arsene, comedie, 1779
  • O Wolff: Snart döden skall det öga sluta, 1819

Зноскі

  1. ↑ а б в Anna Maria Lenngren — 1917.
  2. ↑ а б в Helga Trefaldighets kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/ULA/10392/C/2 (1705-1778), bildid: C0003851_00126 Праверана 9 красавіка 2018.
  3. ↑ а б Klara kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/SSA/0010/F I a/6 (1811-1828), bildid: C0056143_00057 Праверана 10 красавіка 2018.
  4. ↑ Gravsten #66536 // Gravstensinventeringen — Sveriges släktforskarförbund. Праверана 1 чэрвеня 2018.
  5. ↑ Magnus von Platen. Anna Maria Lenngren (шведск.). Svenskt biografiskt lexikon. Праверана 17 November 2015.
  6. ↑ Ann Öhrberg (2010). ""Fasa för all flärd, konstlan och förställning" Den ideala retorn inom 1700-talets nya offentlighet" (PDF). Samlaren(шведск.). 131 (5): 38–85. {{cite journal}}: Пададзена больш чым адно значэнне |author= і |last= specified (даведка)

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]


Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Ганна_Ленгрэн&oldid=4743046"