Карл XIII
| Карл XIII Carl XIII | |||
 | |||
 | |||
| |||
|---|---|---|---|
| 5 чэрвеня 1809 — 5 лютага 1818 | |||
| Папярэднік: | Густаў IV Адольф | ||
| Пераемнік: | Карл XIV Юхан | ||
| |||
| 4 лістапада 1814 — 5 лютага 1818 | |||
| (пад імем Карл II) | |||
| Папярэднік: | Крысціян Фрэдэрык | ||
| Пераемнік: | Карл XIV Юхан | ||
| Дзейнасць: | рэгент | ||
| Веравызнанне: | лютэранства | ||
| Нараджэнне: | 7 кастрычніка 1748[1][2][3] | ||
| Смерць: | 5 лютага 1818[1][4][…] (69 гадоў) | ||
| Пахаванне: | |||
| Дынастыя: | Гольштэйн-Готарп[d] | ||
| Бацька: | Адольф Фрэдрык | ||
| Маці: | Луіза Ульрыка Пруская[d] | ||
| Жонка: | Едвіга Элізавета Шарлота Гольштэйн-Готарпская[d] і Augusta von Fersen[d] | ||
| Дзеці: | Карл Левенхільм[d], Карл Адольф Шведскі[d], Хрысціян Аўгуст Шлезвіг-Гальштэйн-Зондэрбург-Аўгустэнбургскі[d] і Карл XIV Юхан | ||
| Манаграма: | 
| ||
| Узнагароды: |
        | ||
.svg){kind=small}
Карл XIII (шведск.: Karl XIII, Carl XIII; 7 кастрычніка 1748, Стакгольм, Швецыя — 5 лютага 1818, Стакгольм) — кароль Швецыі з 5 чэрвеня 1809 года, з 4 лістапада 1814 года таксама і кароль Нарвегіі (як Карл II, гл. шведска-нарвежская унія) з Гольштэйн-Готарпскай дынастыі.
Другі сын караля Адольфа Фрэдрыка, з 1772 года насіў тытул герцага Сёдэрманландскага.
Падчас руска-шведскай вайны 1788—1790 у чыне адмірала камандаваў шведскім флотам у Эландскай бітве 1789 года і (разам з братам, Густавам III) у Выбаргскай бітве 1790 года.
Захапляўся акультызмам. Пасля забойства брата 10 мая (дэ-факта з 13 сакавіка) 1792 года стаў рэгентам Швецыі (1792—1796) пры непаўналетнім пляменніку Густаве IV Адольфе і вёў даволі актыўную палітыку, у прыватнасці, прыязджаў у Пецярбург для перамоў аб шлюбе пляменніка з адной з унучак Кацярыны II[6].
Пасля звяржэння Густава IV у 1809 годзе абвешчаны каралём Швецыі, але да таго часу ўжо запаў у прыдуркаватасць і рэальнага ўплыву на палітыку не аказваў. Фактычна ўлада была ў руках арыстакратыі, а пасля абрання спадчыннікам бяздзетнага караля ў 1810 годзе напалеонаўскага маршала Жана Бернадота, князя Пантэкорва — у гэтага апошняга з яго найбліжэйшых паплечнікаў. 6 чэрвеня 1809 года прынята канстытуцыя Швецыі («Форма кіравання»), якая дзейнічала да 1974, а таксама дзеючы дагэтуль (з папраўкай 1980 года) закон аб пераходзе ў спадчыну прастола. Пасля скону Карла XIII Бернадот уступіў на прастол як Карл XIV Юхан, заснаваўшы новую дынастыю.
Зноскі
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Karl XIII — 1917.
- ↑ 2,0 2,1 Charles XIII // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Karl XIII von Holstein-Gottorp, King of Sweden // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ 4,0 4,1 Hovförsamlingens kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/SSA/0007/F I/1 (1766-1853), bildid: C0054458_00130 Праверана 16 красавіка 2018.
- ↑ Olsson M. Riddarholmskyrkan - inventories and graves — 1937. — С. 420. Праверана 24 сакавіка 2019.
- ↑ М. А. Пыляев. Старый Петербург
Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]
- Военная энциклопедия / Под ред. В. Ф. Новицкого и др — СПб.: т-во И. В. Сытина, 1911—1915.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Карл XIII Шведскі // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) — СПб., 1890—1907.
| Папярэднік: Густаў IV Адольф |
Кароль Швецыі 1809—1818 |
Пераемнік: Карл XIV Юхан |
| Папярэднік: Крысціян Фрэдэрык |
Кароль Нарвегіі 1814—1818 |
Пераемнік: Карл XIV Юхан |
|
- Нарадзіліся 7 кастрычніка
- Нарадзіліся ў 1748 годзе
- Нарадзіліся ў Стакгольме
- Памерлі 5 лютага
- Памерлі ў 1818 годзе
- Памерлі ў Стакгольме
- Пахаваныя ў Рыдархольмскай царкве
- Кавалеры ордэна Святога апостала Андрэя Першазванага
- Кавалеры ордэна Святога Аляксандра Неўскага
- Кавалеры ордэна Слана
- Кавалеры ордэна Чорнага арла
- Кавалеры ордэна Серафімаў
- Асобы
- Каралі шведскія
- Адміралы Швецыі
- Рэгенты Швецыі
- Каралі нарвежскія
- Гольштэйн-Готарпская дынастыя
