Карл XIII

Карл XIII Carl XIII
16-ы кароль Шведаў, Готаў і Вендаў
5 чэрвеня 1809 — 5 лютага 1818
Папярэднік:	Густаў IV Адольф
Пераемнік:	Карл XIV Юхан
48-ы кароль Нарвегіі
4 лістапада 1814 — 5 лютага 1818
(пад імем Карл II)
Папярэднік:	Крысціян Фрэдэрык
Пераемнік:	Карл XIV Юхан
Веравызнанне:	Лютэранства
Нараджэнне:	7 кастрычніка 1748(1748-10-07) Стакгольм
Смерць:	5 лютага 1818(1818-02-05) (69 гадоў) Стакгольм
Пахаванне:	Царква Рыдархольмена
Дынастыя:	Гольштэйн-Готторп
Бацька:	Адольф Фрэдрык
Маці:	Луіза Ульрыка Пруская
Жонка:	Едвіга Элізавета Шарлота Гольштэйн-Готарпская
Дзеці:	Carl Löwenhielm[d] і Karl Adolf[d]
Узнагароды:

Карл XIII (шведск.: Karl XIII, Carl XIII; 7 кастрычніка 1748, Стакгольм, Швецыя — 5 лютага 1818, Стакгольм) — кароль Швецыі з 5 чэрвеня 1809 года, з 4 лістапада 1814 года таксама і кароль Нарвегіі (як Карл II, гл. шведска-нарвежская унія) з Гольштэйн-Готарпскай дынастыі.

Другі сын караля Адольфа Фрэдрыка, з 1772 года насіў тытул герцага Сёдэрманландскага.

Падчас руска-шведскай вайны 1788—1790 у чыне адмірала камандаваў шведскім флотам у Эландскай бітве 1789 года і (разам з братам, Густавам III) у Выбаргскай бітве 1790 года.

Захапляўся акультызмам. Пасля забойства брата 10 мая (дэ-факта з 13 сакавіка) 1792 года стаў рэгентам Швецыі (1792—1796) пры непаўналетнім пляменніку Густаве IV Адольфе і вёў даволі актыўную палітыку, у прыватнасці, прыязджаў у Пецярбург для перамоў аб шлюбе пляменніка з адной з унучак Кацярыны II.

Пасля звяржэння Густава IV у 1809 годзе абвешчаны каралём Швецыі, але да таго часу ўжо запаў у прыдуркаватасць і рэальнага ўплыву на палітыку не аказваў. Фактычна ўлада была ў руках арыстакратыі, а пасля абрання спадчыннікам бяздзетнага караля ў 1810 годзе напалеонаўскага маршала Жана Бернадота, князя Пантэкорва — у гэтага апошняга і яго найбліжэйшых паплечнікаў. 6 чэрвеня 1809 года прынята канстытуцыя Швецыі («Форма кіравання»), якая дзейнічала да 1974, а таксама дзеючы дагэтуль (з папраўкай 1980 года) закон аб пераходзе ў спадчыну прастола. Пасля скону Карла XIII Бернадот уступіў на прастол як Карл XIV Юхан, заснаваўшы новую дынастыю.

Крыніцы

• Военная энциклопедия / Под ред. В. Ф. Новицкого и др — СПб.: т-во И. В. Сытина, 1911—1915.

Спасылкі

• Карл XIII Шведскі // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) — СПб., 1890—1907.

Папярэднік: Густаў IV Адольф	Кароль Швецыі 1809—1818	Пераемнік: Карл XIV Юхан
Папярэднік: Крысціян Фрэдэрык	Кароль Нарвегіі 1814—1818	Пераемнік: Карл XIV Юхан