Замак (востраў, возера Мядзел)
| Замак | |
|---|---|
 Замак з суседнімі астравамі | |
| Характарыстыкі | |
| Плошча | 0,142 км² |
| Насельніцтва | 0 чал. |
| Размяшчэнне | |
| 54°56′17″ пн. ш. 26°51′55″ у. д.HGЯO | |
| Акваторыя | возера Мядзел |
| Краіна | |
 | |
За́мак (трансліт.: Zamak) — востраў на возеры Мядзел. Прыкладная плошча — 0,142 км². Незаселены.
Геаграфія
[правіць | правіць зыходнік]
Знаходзіцца на возеры Мядзел прыкладна ў 8 км на поўнач ад цэнтра горада Мядзел і 123,7 км на паўночны захад ад Мінска.
Востраў Замак — самы вялікі з усіх астравоў возера Мядзел. Найбольшая даўжыня — 515,54 м, найбольшая шырыня — 443,2 м. Агульная плошча — каля 0,142 км².
Сфарміраваны ледавіковымі адкладаннямі. Сярэдняя вышыня 20—25 м над узроўнем мора. Сталых паверхневых вадацёкаў на тэрыторыі Замка няма.
Берагі адносна нізкія, часткова зарастаюць трыснягом. На поўначы вылучаюцца прагаліны пясчаных пляжаў. Частка сушы пакрыта лесам.
Востраў уваходзіць у склад Нарачанскага нацыянальнага парка.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]У сярэднявеччы востраў Замак разам з суседнімі больш дробнымі астравамі Гарадок і Уклейна складаў частку ўмацаваных паселішчаў горада Мядзел на возеры Мядзел. На ім знаходзілася гарадзішча, якое на працягу XII — XV стст. тройчы гарэла. Каля гарадзішча месцілася неўмацаванае селішча (каля 1,5 га).
Лічыцца, што Замак падобна астатнім пасяленням старажытнага Мядзеля быў пакінуты жыхарамі ў XV ст. пасля эпідэміі. Яны перасяліліся на бераг возера Мястра, дзе знаходзіцца сучасны горад.
Археалогія
[правіць | правіць зыходнік]Археалагічныя раскопкі праводзіліся ў 1934 г., 1956 г., 1981 г., 1985 г., але да нашага часу паселішчы на востраве Замак даследаваны толькі часткова (каля 40 м²).
Выяўлена, што культурны пласт гарадзішча дасягае 2,43 м. Падзяляецца на 3 гарызонты:
- Верхні, шэры, насычаны дробнымі каменьчыкамі, кавалкамі абмазкі, вугалем, косткамі птушак, рыб, дзікіх і свойскіх жывёл.
- Сярэдні складаецца з белаватай, чырвонай і шэрай гумусавай гліны.
- Ніжні, чорны, утрымоўвае матэрыялы XII — XIII стст.
Селішча было знойдзена ў падножжа гарадзішча і даследавана ў 1981 г. М. А. Ткачовым. Яно складалася з драўляных пабудоў, культурны пласт — 0,6—0,7 м.
Славутасці
[правіць | правіць зыходнік]- Гарадзішча (X—XV стагоддзі) —
Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 613В000449 - Селішча (VI—VIII стагоддзі) — Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 613В000450
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Востраў Замак на myadel.info Архівавана 14 сакавіка 2013.
- Востраў Замак на brsmok.by