Ледавік Бірдмара

Ледавік Бірдмара
англ. Beardmore Glacier
83°45′ пд. ш. 171°00′ з. д.
Кантынент	Антарктыда
Даўжыня	каля 200 км
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ледаві́к Бі́рдмара (англ.: Beardmore Glacier) — адзін з найбуйнейшых далінавых ледавікоў у свеце.

Даўжыня ледавіка складае больш за 160 (каля 200) кіламетраў, шырыня — каля 40 кіламетраў. Ледавік знаходзіцца ў Антарктыдзе і з’яўляецца адным з галоўных праходаў праз Трансантарктычныя горы ад шэльфавага ледніка Роса да Палярнага плато. З заходняга боку ледавік абмежаваны хрыбтом каралевы Аляксандры, а з усходняга — хрыбтом Садружнасці і ледавіком Кілці.

Лёд з Усходне-Антарктычнага ледавіковага шчыта некалькімі ледавікамі сцякае праз Трансантарктычныя горы ў бок мора Роса і Заходне-Антарктычнага ледавіковага шчыта, упадаючы ў шэльфавы ледавік Роса ў паўднёва-заходняй частцы Берага Шэклтана (выносіць каля 6 км³ лёду за год). Гэтыя ледавікі ў асноўным цякуць перпендыкулярна восі хрыбта і дзеляць яго на горныя сістэмы. Мяркуецца, што многія з такіх леднікоў размешчаны ўздоўж буйных геалагічных разломаў.

Праз ледавік Бірдмара пракладваліся раннія маршруты да Паўднёвага полюса. Першаадкрывальнікам быў Эрнэст Шэклтан падчас сваёй антарктычнай экспедыцыі 1908—1909 гадоў на судне «Німрод». Даследчык са сваёй групай разлічваў дабрацца да Паўднёвага полюса, але дасягнуў толькі шыраты 88°23". Група Шэклтана стала першай, хто ступіў на вялікае палярнае плато. Праход праз Трансантарктычныя горы быў ажыццёўлены па ледавіку, якому экспедыцыя дала імя сэра Уільяма Бірдмара (англ.: William Beardmore), шатландскага прамыслоўца і спонсара экспедыцыі, які нарадзіўся ў 1856 годзе.

Экспедыцыя 1911—1913 гадоў Роберта Скота выкарыстала той жа праход у 1911 годзе пры спробе дасягнуць полюса. Каманда Скота паспяхова дасягнула мэты 18 студзеня 1912 года, аднак незалежная група Руаля Амундсена, якая дзейнічала незалежна, апярэдзіла іх на 35 дзён, скарыстаўшыся пры пераходзе праз горы раней невядомым ледавіком Акселя Хейберга.

Літаратура

• Бі́рдмара ледаві́к // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — С. 155. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
• Би́рдмора ледни́к // Т. 3. Бари — Браслет. — М. : Советская энциклопедия, 1970. — С. 379. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Би́рдмора ледни́к // Большой словарь географических названий (руск.) / Гл. ред. В. М. Котляков. — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — С. 94. — 832 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-94799-148-9.
• Би́рдмора ледни́к // Географический энциклопедический словарь: Географические названия (руск.) / Гл. ред. А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев (зам. гл. ред.) и др. — 2-е изд., исправл. и дополн. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 71. — 592 с. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.

Спасылкі

• Ледавік Бірдмара на карце Трансантарктычных гор. (англ.)