Люстр (кераміка)

Люстр (ад фр.: lustre — глянец, бляск, лац.: lustro — асвятляю) — фарбавальнікі для роспісу керамікі, якія надаюць вырабам металічны або перламутравы бляск розных адценняў.

Талерка з роспісам люстрам. Майстар Джорджа Андрэолі. Губіа. 1524. Музей Геці

Традыцыйна люстр, які змяшчаў вокіслы срэбра, медзі і іншых металаў, наносілі на папярэдне абпаленую паліву, а затым падвяргалі аднаўленчаму абпалу ў муфельнай печы пры невялікай тэмпературы і паліравалі. Каляровае адценне атрыманага бліскучага пласта вызначаецца суадносінамі аксідаў у сумесі і асаблівасцямі абпалу.

Гісторыя

Люстраваныя вырабы з’яўляюцца ў VIII—IX стагоддзях на мусульманскім Усходзе, але тэхналогія дасягнула свайго росквіту ў XIII стагоддзі ў Персіі (Рэй, Сузы), Сірыя (Рака), Егіпет (Фустат). Іслам забараніў выкарыстанне посуду з каштоўных металаў, які ў даісламскую эпоху лічылі раскошай. Гэтым тлумачыцца высокі попыт на вырабы, якія хоць бы сваім бляскам нагадвалі залатое і сярэбранае начынне. У далейшым люстр з’явіўся на Пірэнейскім паўвостраве і шырока ўжываўся ў іспана-маўрытанскай кераміцы XIII—XV стст., а затым у XV—XVI стст. распаўсюдзіўся ў Італіі, у вырабах італьянскай маёлікі, дзе яго вынаходнікам лічылі майстра Джорджа Андрэолі.

Пасля перапынку ў некалькі стагоддзяў цікавасць да люстравай керамікі аднавілася ў канцы XVIII і ў XIX стагоддзі ў Заходняй Еўропе са з’яўленнем новай тэхналогіі: выкарыстанне рэзінатаў металаў (соляў смаляных кіслот). Падобная тэхніка ўжываецца да гэтага часу. Люстравыя фарбы наносяць пэндзлем на паліваны выраб. Пры наступным абпале пры тэмпературы 700—800 °C арганічныя кампаненты фарбы выгараюць, пакідаючы на паверхні бліскучы металічны пласт таўшчынёй некалькі мікрон.

Галерэя

• 
  Чаша. Персія. Перыяд Абасідаў, IX стагоддзе. Майстар Халід. Галерэя Фрыра.
• 
  Збан. Сірыя, Рака. Канец XII-пачатак XIII стагоддзя. Музей Метраполітэн.
• 
  Ваза Фартуні. Малага. XIV век. Эрмітаж.
• 
  Бутэлька. Іран. XVII стагоддзе. Эрмітаж.
• 
  У. Дэ Морган. Ваза с крышкой. Между 1888 и 1898 годами. Музей Метраполітэн .
• 
  Ваза. Бельгія. XX стагоддзе.

Літаратура

• А. Н. Кубе. История фаянса. — Берлин: Р.С.Ф.С.Р. Гос. изд., 1923. — С. 21. — 138 с.
• Robert B. Mason. Shine Like the Sun: Lustre-painted and Associated Pottery from the Medieval Middle East. — Mazda Publishers, 2004. — 288 с. — ISBN 9781568590967.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Люстр (керамика)