Люсьен Петыпа

Люсьен Петыпа
фр.: Lucien Petipa
Дата нараджэння	22 снежня 1815(1815-12-22)
Месца нараджэння	Марсель, дэпартамент Буш-дзю-Рон, Францыя
Дата смерці	7 ліпеня 1898(1898-07-07) (82 гады)
Месца смерці	Версаль, Версаль, дэпартамент Сена і Уаза, Францыя
Грамадзянства	Францыя
Бацька	Жан-Антуан Петыпа
Адукацыя	Брусельская кансерваторыя
Прафесія	танцор, харэограф, балетмайстар, артыст балета
Тэатр	The Mint[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Люсьен Петыпа (фр.: Lucien Petipa, 22 снежня 1815, Марсель — 7 ліпеня 1898, Версаль) — французскі балетны артыст, балетмайстар і педагог.

Біяграфія

Люсьен Петыпа нарадзіўся 22 снежня 1815 года ў Марселі ў сям’і французскага танцоўшчыка Жана-Антуана Петыпа (фр.: Jean-Antoine Petipa) (1787—1855) і Віктарыны Марэль-Граса (фр.: Victorine Morel-Grasseau) (1794—186); яго малодшы брат Марыус Петыпа (1818—1910) быў рускім балетмайстрам.

Упершыню Люсьен выйшаў на прафесійную сцэну ў пяцігадовым узросце 25 сакавіка 1821 года ў Брусельскім тэатры «Ла Манэ» ў спектаклі «Манія танца» (фр.: La Dansomanie) балетмайстра П’ера Гардэля, выканаўшы ролю дзіцяці. Да 1824 года Люсьен выходзіў на сцэну ў невялікіх ролях амураў у балетных пастаноўках свайго бацькі.

У 1839 годзе дэбютаваў партыяй Джэмса Рубена ў балеце «Сільфіда» на сцэне Парыжскай Оперы і да 1862 года займаў пасаду вядучага саліста. Адораны танцоўшчык і мім, Петыпа быў пераважна партнёрам Ф. Эльслер, К. Грызі, Ф. Чэрыта і іншых.

Карлота Грызі і Люсьен Петыпа танцуюць Жызель (1841)

У далейшым Люсьен Петыпа з вялікім поспехам выконваў мноства галоўных сольных партый у мностве балетаў, адной з самых буйных яго роляў стала партыя Графа Альберта ў балеце «Жызель», дзе ён танцаваў у пары з Карлотай Грызі. Прэм’ера балета «Жызель» адбылася 28 чэрвеня 1841 года ў Каралеўскай акадэміі музыкі (фр.: Theatre de l’Academie Royal de Musique) у Парыжы.

Час ад часу браты Петыпа працавалі разам, у прыватнасці, у 1841 годзе ў Парыжы, дзе Петыпа-малодшы ўдасканальваўся ў школе Вялікай парыжскай оперы, яны выступілі на гэтай сцэне ў pas de quatre разам з Тэрэзай і Фані Эльслер, пра што згадваў Ю. А. Бахрушын у кнізе «Гісторыя рускага балета» (М., Сов. Россия, 1965, 249 с.)

У 1860—1868 гадах — галоўны балетмайстар Парыжскай Оперы.

У кастрычніку 1872 года Люсьен Петыпа вярнуўся ў Брусель, у тэатр свайго дзяцінства «Ла Манэ», дзе ён упершыню выйшаў на сцэну, і на працягу нядоўгага часу (1872—1873) займаў пасаду дырэктара балетнай трупы. У 1875 годзе ён стаў прафесарам Каралеўскай Брусельскай кансерваторыі (фр.: Conservatoire royal de Bruxelles), дзе выкладаў майстэрства танца на працягу трох гадоў, а ў 1878 годзе пакінуў Брусель і перасяліўся ў Версаль, дзе вырашыў асталявацца да канца і дзе скончыў сваё жыццё; ён памёр 7 ліпеня 1898 года. Праўда, за гэты час у 1882 годзе ён быў запрошаны ў Нацыянальную оперу для пастаноўкі балета «Намуна».

Люсьен Петыпа ў балеце «Наравістая жонка» А. Адана (1845)

Творчасць

Сярод партый — Бенедыкт («Генцкая прыгажуня» А. Адана), Ахмет («Перы»), Граф («Наравістая жонка» А. Адана), Люсьен д’Эрвільі («Пахіта») і інш.

Балетмайстрам паставіў балеты:

• «Шакунтала» Э. Рэера (1858),
• «Грацыёза» Т. Лабара (1861),
• «Парыжскі рынак» Ц. Пуні (разам з М. І. Петыпа, 1861),
• «Кароль Івета» Т. Лабара (1865),
• а таксама дывертысменты ў 16 операх.

Літаратура

• Балет: энциклопедия. / Гл. ред. Ю. Н. Григорович. — М.: Советская энциклопедия, 1981. — 623 стр. с илл.