Ян Няміра

Ян Няміра
«Іван Нямера». Партрэт ва ўяўленні мастака Ігара Гардзіёнка
Ястрабец
Нараджэнне	не пазней за 1400 Вялікае Княства Літоўскае
Смерць	не раней за 1422 Вялікае Княства Літоўскае
Род	Неміровічы
Жонка	Ганна
Дзеці	Ян Няміравіч[d], Мікалай Няміравіч[d], Андрэй Няміравіч[d], Фёдар Няміравіч[d] і мерк. Якуб Неміровіч[d]

Ян Няміра (2-я пал. 14 ст. — 1422 або 1423) — літоўскі баярын, канюшы велікакняжацкі (зг. 1398), намеснік полацкі (зг. 1412—1413).

Імя

Імя Няміра ад двухасноўнага стараславянскага імя *Ne-mirъ, якое аднаўляецца па адпаведных польскіх, чэшскіх, балгарскіх, рускіх антрапонімах. Магчыма, гэта адзін з прыкладаў «рускіх» антрапанімічных сувязяў сярод літоўскай арыстакратыі. Выводзіў сябе з Уселюба, назва якога таксама адыменнага паходжання, ад імя тыпу «Усялюб». Удзельнічаў у пасольстве 1412 года ў Ноўгарад разам з Братошавым сынам Зяновіем, прадстаўніком праваслаўнага роду Братошычаў-Зяноўевічаў, вотчынныя землі якіх былі ў Мышы, таксама на Наваградчыне^:216—218.

Згадкі

Баярын Няміра (Nammyr) упершыню згаданы сярод сведак Салінскага дагавора (1398) як канюшы (marschalcus equorum; Pferdemarschalk) вялікага князя Вітаўта. Апошні раз згадваецца ў Мельнскай мірнай дамове 1422 года. Думаюць, што яго браты без імён згаданыя ў дакументах Віленска-Радамскай уніі (1401).

На пячатцы Яна Няміры, прывешанай да Мельнскай дамовы 1422 года, надпіс: «Johannis de Wselub». Яго сыны Андрэй і Мікалай таксама выводзілі сябе з Уселюба, таксама меў сыноў Яна, Фёдара (Федзьку), Якуба^:280—284.

Таксама нейкі баярын Няміра з хросным імем Ян (Iohannus) часта сустракаецца сярод сведак на дакументах 1404—1411 гадоў, магчыма, менавіта ён разам з Зіновіем Братошычам правіў у 1412 годзе пасольства Ягайлы, Вітаўта і Лугвена ў Ноўгарад па справах вайны з лівонскімі немцамі.

А король Ягаило и Витовтъ и Лугвенъ въскинуша грамоты възметныи к Новугороду генваря въ 2, а рекъ тако король и Витовтъ, что: «были есте намъ нялися: сложать ли Нҍмци намъ, и вамъ было Нҍмцом також сложити, а с нами за одино стати и закрҍпитися на обҍ сторонҍ в запасъ; а что бы то ся пригодило, а ино бы с того ничего не было. И мы пакъ посылалҍ бояръ своих, Немира и Зҍновья Братошичя, стоите ли в том словҍ въ прежреченом; и вы Немиру отвҍчалҍ: не можеть Новъгород того учинити, какъ есме с Литовьскымъ мирни, такъ есме и с Нҍмци мирны. Мы князя Лугвеня вывелҍ от вас к собҍ, а с Нҍмци есме миръ вҍчныи взялҍ, и съ Угры и со всими нашими граничникы мирны есме; а вы слова своего забывъ, и не издержалҍ, какъ были есте намъ нялися. А еще ваши люди намъ лаялҍ, нас беществовалҍ и соромотилҍ, насъ погаными звалҍ; а над то надо все нашего ворога Юрьева Святославлича сына Федора принялҍ есте».

Імаверна, згаданы між 1404—1412 гадамі, Ян Няміра ў 1413 ужо як намеснік полацкі прыняў пры Гарадзельскай уніі (1413) ад біскупа кракаўскага Войцеха Ястрабца герб «Ястрабец». Пячатку з гэтым гербам і легендай + s(igillum) x iohan(n)is x de x wselub x Ян Няміра як адзін са сведак з польска-літоўскага боку прывесіў да дакументаў Мельніцкага міру (1422).

Літаратура

• Jaszczołt, Tomasz. Ród Niemiry z Wsielubia — Niemirowiczowie i Szczytowie herbu Jastrzębiec do połowy XVI wieku // Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich : od Krewa do Zaręczenia wzajemnego Obojga Narodów / pod redakcją Sławomira Górzyńskiego. — Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015. — S. 175—245.
• Semkowicz, Władysław. O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle roku 1413 // Lithuano-Slavica Posnaniensia. Studia Historia, t. III, Poznań 1989. S. 49.
• Nowak, Przemysław, Pokora, Piotr. Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. Poznań 2004, S. 83.
• Новгородская первая летопись старшего и младшего изводов. Издательство Академии Наук СССР. — М.; Л., 1950.