Другая Трыццацігадовая вайна
 | Артыкул — машынны пераклад іншамоўнага тэксту. |
- Гэты артыкул пра тэрмін і гістарыяграфію. Пра гісторыю перыяду гл. Першая сусветная вайна, Другая сусветная вайна і г.д.
«Другая Трыццацігадовая вайна» — схема перыядызацыі, якая тэрмін, які часам выкарыстоўваецца для ахопу войнаў у Еўропе з 1914 па 1945 гг. Падобна таму, як Трыццацігадовая вайна з 1618 па 1648 г. была не адной вайной, а серыяй канфлікты ў розныя часы і ў розных месцах, пазней арганізаваных гісторыкамі ў адзіны перыяд, Другая трыццацігадовая вайна разглядаецца як «Еўрапейская грамадзянская вайна», якая вялася па прычыне праблемы Германіі і абвастрылася новымі ідэалогіямі фашызму, нацызму і камунізму, якія прыйшлі да ўлады ў Еўропе пасля Першай сусветнай вайны.[1] Ідэя Другой трыццацігадовай вайны заключаецца ў тым, што Першая сусветная вайна натуральным чынам прывяла да Другой сусветнай вайны; у рамках гэтай парадыгмы, апошняя з’яўляецца непазбежным вынікам першай, і таму іх патрэбна разглядаць як адзіны канфлікт. Гісторыкі крытыкуюць гэты тэзіс на падставе таго, што ён апраўдвае дзеянні фашысцкіх і нацысцкіх гістарычных дзеячаў.
Вытокі[правіць | правіць зыходнік]
Канцэпцыя «Другой Трыццацігадовай вайны» ўзнікла ў 1946 годзе, калі былы кіраўнік французскага ўрада Шарль дэ Голь у сваёй прамове ў Бар-ле-Дзюку (28 ліпеня 1946 г.) узгадаў «драму Трыццацігадовай вайны, якую мы толькі што выйгралі». Дэ Голь разглядаў Першую і Другую сусветныя войны як адзіны канфлікт, а міжваенны перыяд — як часовае перамір’е.[2] Гэта паўтарыў, між іншым, Зігмунд Нойман у сваёй кнізе «Будучыня ў перспектыве» (1946). У 1948 годзе прэм’ер-міністр Вялікабрытаніі Уінстан Чэрчыль падштурхнуў гэтую ідэю, калі ў першым абзацы прадмовы да «Набліжаецца бура» (1948) ён напісаў, што яго кнігі будуць «расказваць пра яшчэ адну Трыццацігадовую вайну». Асноўныя еўрапейскія канфлікты таго перыяду ўключалі Балканскія войны (1912—1913), Першую сусветную вайну (1914—1918), Грамадзянскую вайну ў Расіі (1917—1923), украінска-савецкую вайну (1917—1921), Польска-савецкую вайну (1919—1921), грамадзянскую вайну ў Іспаніі (1936—1939) і Другую сусветную вайну (1939—1945). Акрамя таго, у міжваенны перыяд назіраўся значны ўзровень грамадзянскіх і працоўных канфліктаў, а таксама каланіяльных войнаў.
Крытыка[правіць | правіць зыходнік]
Гэты тэзіс быў аспрэчаны і адхілены многімі гісторыкамі, якія бачаць у ім занадта простае тлумачэнне складанай серыі падзей, якія адбываліся ў міжваенны перыяд з 1918 па 1939 г. У прыватнасці, некаторыя сцвярджаюць, што пры апісанні ўздыму нацыстаў як непазбежнага выніка Версальскай дамовы, тэзіс «Другая Трыццацігадовая вайна» апраўдвае нацысцкую рыторыку як абарончую рэакцыю на меркаваную помтслівасць Вялікабрытаніі і Францыі. Хутчэй, крытыкі разглядаюць Другую сусветную вайну як следства Гітлера і расісцкай ідэалогіі нацызму, і паколькі прыход Гітлера да ўлады залежаў ад Вялікай дэпрэсіі, ён не мог быць непазбежным, а таксама яго падтрымка не была прамой рэакцыяй на Версаль. Тэзіс Другая трыццацігадовая вайна з’яўляецца часткай больш шырокіх дэбатаў аб прычынах Другой сусветнай вайны і аб ідэі грамадзянскай вайны ў Еўропе.
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ HIST2013 Twentieth-century Europe, Part I: The European Civil War, 1914–1945. The University of Hong Kong. — «This period can be seen as a Thirty Years' War fought over the problem of Germany, beginning with the First World War, 1914–18, and climaxing with the total defeat of Germany at the end of the Second World War, 1939–45. Tensions between the Great Powers were exacerbated by new ideologies such as Fascism, Nazism and Communism, which appeared in Europe as part of a general crisis in Western Civilisation after the First World War.» Архівавана з першакрыніцы 9 сакавіка 2007.
- ↑ Charles de Gaulle, Discours prononcé à Bar-le-Duc, 28 juillet 1946, http://mjp.univ-perp.fr/textes/degaulle28071946.htm
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Bell, P.M.H. (1988). "Ch. 3: The Case Against a Thirty Years War". The Origins of the Second World War in Europe. Harlow: Longman. ISBN 0-582-49112-6.
- Churchill, Winston (1948). The Gathering Storm. London: Houghton Miflin.
- Lee, D.W. (1946). "Review of Sigmund Neumann's The future in perspective". New York: The Academy of Political Science.
{{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе|journal=(даведка) - Pons, Silvio (2000). Russia in the Age of Wars, 1914–1945. Milan: Feltrinelli. ISBN 88-07-99055-5.
- Black, Jeremy (2019). The World at War, 1914-1945 [англійская]. Rowman & Littlefield. ISBN 978-1-5381-0834-5.
- Carls, Alice-Catherine (2018). Europe from War to War, 1914-1945 [англійская]. Routledge. ISBN 978-1-138-99914-5.
- Hadingham, Oliver (December 2020). "The World at War, 1914–1945. By JeremyBlack. Rowman & Littlefield. 2019. 351pp. £24.95".
{{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе|journal=(даведка) - Jones, Dan (14 May 2020). The World Aflame: The Long War, 1914-1945 [англійская]. Head of Zeus Ltd. ISBN 978-1-78954-202-8.
- Kershaw, Ian (2015). To Hell and Back: Europe 1914–1949 [англійская]. Allen Lane. ISBN 978-0-713-99089-8.
- McLeod, Tyler (2019). World War 1914—1945: A Second Thirty Years' War
- Seah, Shawn (September 2020). "World at War (1914–1945)". ISBN 978-981-12-2668-7.
{{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе|journal=(даведка) - Traverso, Enzo (2016). Fire and Blood: The European Civil War, 1914-1945 [англійская]. Verso Books. ISBN 978-1-78478-134-7.
- Winter, Jay (2015). The Thirty Years’ War (1914—1945)