Жыгманд Морыц

Жыгманд Морыц
Móricz Zsigmond
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	2 ліпеня 1879(1879-07-02)
Месца нараджэння	Тысачэчэ[d], Фехердзьярмацкі яраш[d], Сабальч-Сатмар-Берэг[d], Венгрыя
Дата смерці	5 верасня 1942(1942-09-05) (63 гады)
Месца смерці	Будапешт, Каралеўства Венгрыя
Пахаванне	Керэпешы[d]
Грамадзянства	Венгрыя
Жонка	Mária Simonyi[d]
Дзеці	Lili Móricz[d], Virág Móricz[d] і Gyöngyi Móricz[d]
Альма-матар	Дэбрэцэнскі ўніверсітэт (1900)
Месца працы	Nyugat[d] Pesti Napló[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	празаік
Кірунак	рэалізм
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Жы́гманд Мо́рыц (венг.: Móricz Zsigmond; 29 чэрвеня 1879, Тысачэчэ, Венгрыя — 4 верасня 1942) — венгерскі пісьменнік.

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1879 годзе ў рэфармацкай сям'і Балінта Морыца і Эржэбет Палагі. З боку маці пісьменнік паходзіў з збяднелага, але старажытнага дваранскага роду, а яго бацька быў нашчадкам прыгонных сялян. Вучыўся ў Дэбрэцэнскім універсітэце.

У 1903—1909 гадах працаваў журналістам у газеце «Az Újság».

У час рэвалюцыйных рэспубліканскіх урадаў (1918—1919) пасля Першай сусветнай вайны быў віцэ-прэзідэнтам Акадэміі Вёрэшмарці. Пасля падзення Венгерскай савецкай рэспублікі, якую ён падтрымліваў, на Морыца пасыпаліся ганенні харцісцкага рэжыму: яго выключылі з літаратурнага таварыства Кішфалудзі, яго п'есы былі забаронены да выканання ў Нацыянальным тэатры, і яго працы публікаваліся толькі ў «Nyugat» і «Az Est». У канцы 1929 года ён стаў рэдактарам прозы ў «Nyugat» («Захад»), які стаў самым уплывовым венгерскім літаратурным часопісам XX стагоддзя.

У 1905 годзе Морыц ажаніўся з Яўгеніяй Холікс, якая была схільная да дэпрэсій і скончыла самагубствам у 1925 годзе. Ужо ў 1926 годзе пісьменнік жаніўся з Марыяй Шыман. Памёр ад інсульту, даведаўшыся па тэлефоне пра нараджэнні ўнучкі.

Творчасць

Вядомасць прынесла апавяданне «Сем крэйцэраў» (1908). У раманах «Самародак», «Глухі куток» (абодва 1911), «Добрай удачы» (1914) рэалістычна адлюстравана жыццё венгерскіх працоўных. Найбольш значныя творы Морыца — гістарычная трылогія «Эрдэй» (1922—1933) і сацыяльны раман «Сваякі» (1930). Аўтар раманаў «Шчаслівы чалавек» (1935), «Бецяр» (1937), «Шандар Рожа» (1941—1942), апавяданняў, п'ес, рэпартажаў.

Пераклады

На беларускую мову асобныя апавяданні Морыца пераклалі Лідзія Арабей, Яўген Васілёнак, Т. Мартыненка, Мікола Татур.

Беларускія пераклады

• Венгерскія апавяданні. Мн., 1957.

Памяць

Плошча Жыгманда Морыца ў горадзе Будапешт (Венгрыя).

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Жыгманд Морыц