Машэкаўскія могілкі

Машэкаўскія могілкі
53°53′53″ пн. ш. 30°21′13″ у. д.
Размяшчэнне
Краіна	Беларусь
Вобласць	Магілёўская вобласць
Горад	Магілёў
Гістарычны раён	Машэкаўка
Гісторыя
Дата закрыцця	1965
Плошча	5,4 га
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Машэкаўскія могілкі, таксама Мышакоўскія (руск.: Машековское кладбище) — абмежавана дзейныя могілкі ў Магілёве, размешчаныя ў гістарычным раёне Машэкаўка і абмежаваныя Нацыянальным спускам і схіламі далін ракі Дзебры і Дняпро. Побач знаходзяцца Яўрэйскія могілкі (пасля вайны — грамадзянскія). Плошча складае 5,4 га.

Гісторыя

Машэкаўскія могілкі з царквой на плане горада 1835 года.

Самыя старыя пахаванні датуюцца канцом XVIII — пачаткам XIX стагоддзя. У у 1724 годзе на праваслаўных могілках пабудавалі драўляную Іаана-Багаслоўскую царкву-капліцу, якую заснаваў Кандрат Каролька, які памёр у 1780 г. і быў у ёй пахаваны.

У савецкія часы царкву закрылі. У 1941 годзе, пасля акупацыі Магілёва, немцы адкрылі шэраг хрысціянскіх святынь, дазволіўшы праводзіць у іх богаслужэнні. У царкве на Машэкаўскіх могілках дазволілі адпяваць нябожчыкаў. У другой палове XX ст. будынак знішчылі. На месцы царквы з’явіліся сучасныя пахаванні, пра месца яе размяшчэння паказваюць магілы святароў і адсутнасць дрэваў. Могілкі закрыты для пахаванняў у 1965 годзе.

Пахаванні

Адна з неідэнтыфікаваных магіл прадстаўленая ў выглядзе каменнага саркафага, вышыня якога складае 80 см, шырыня — 1,6 м, на камені, які закрывае саркафаг, чытаецца фрагмент слова «кимваръ».

На тэрыторыі могілак 6 пахаванняў належаць роду магілёўскага купца Піліпа Сямёнава Капцелева, якія датуюцца перыядам з 1864 па 1903 г.: Піліп Сямёнаў Капцелеў (1802—1864), Ганна Капцелева (1809—1891), гарадскі галава Патапій Піліпавіч Капцелеў (1826—1903), Сафоній Піліпавіч Капцелеў (1841—1891), Афанасій Піліпавіч Капцелеў (1846—1880), Аляксандра Сямёнаўна Капцелева (1853—1883). Некаторыя з пералічаных пахаванняў размешчаны адно ад аднаго на адлегласці 10 м, што можа сведчыць пра тое, што паміж імі маглі размяшчацца магілы іх сваякоў, знішчаныя пазнейшымі пахаваннямі. Маюцца пахаванні прадстаўнікоў роду Гартынскіх, Грум-Гржымайлаў.

Па некаторых звестках, на Машэкаўскіх могілках захаваліся надмагільныя скульптуры, зробленыя магілёўскі скульптарам Пятром Рыгоравічам Яцынам.

Абеліск на брацкай магіле

• Фёдар Якаўлевіч Акаліта (1916—1966) — беларускі савецкі супрацоўнік крымінальнага вышуку, палкоўнік міліцыі, оперупаўнаважаны.
• Васіль Аляксандравіч Аўдзееў (1966—1987) — савецкі вайсковец, удзельнік Афганскай вайны.
• Сяргей Сцяпанавіч Бульчык (1909—1996) — беларускі і рускі савецкі акцёр. Народны артыст БССР.
• Якаў Іванавіч Заяц (1908—1973) — беларускі савецкі дзяржаўны дзеяч, адзін з арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага руху на тэрыторыі Магілёўскай вобласці.
• Андрэй Іванавіч Кажэўнікаў (1849—1911) — правадзейны стацкі саветнік, ганаровы грамадзянін Екацярынбурга
• Фёдар Іванавіч Кажэўнікаў (1837—12.2.1891) — стацкі саветнік.
• Іван Дзмітрыевіч Каламійчанка (1914—1964) — падпалкоўнік, Герой Савецкага Саюза.
• Мікалай Піліпавіч Каралёў (1906—1972) — генерал-маёр, Герой Савецкага Саюза.
• Уладзімір Георгіевіч Кастрыёта-Скандэрбек (1820—1879) — князь, кампазітар-аматар.
• Уладзімір Пятровіч Макоўскі (1868—1913), калежскі саветнік. Рэдактар «Магілёўскіх губернскіх ведамасцей» і газеты «Магілёўскі веснік».
• Анатоль Васілевіч Маслакоў (1925—1985) — беларускі партыйны і дзяржаўны дзеяч, старшыня Магілёўскага аблвыканкама.
• Аглайда Пятроўна Мержаеўская з Завадоўскіх (1799—1844), дачка графа Пятра Васілевіча Завадоўскага, дзяржаўнага дзеяча і фаварыта імператрыцы Кацярыны II, і Веры Мікалаеўны з Апраксіных, фрэйліны і адной з першых прыгажунь свайго часу; жонка Фёдара Мержаеўскага (пам. 1851), правадыра дваранства Магілёўскай губерні.
• Павел Лукіч Шаламіцкі (1895—1970) — пазаштатны протаіерэй.
• Кузьма Рыгоравіч Пачценны (1903—1955) — савецкі гаспадарчы, дзяржаўны і палітычны дзеяч.
• Мікалай Сцяпанавіч Шалыгін (1833), тытулярны саветнік, і яго сын — доктар медыцыны, тайны саветнік Канстанцін Мікалаевіч Шалыгін, які памёр на востраве Куба (1829—1902). Яшчэ адна магіла Канстанцін Шалыгіна знаходзіцца на Васкрасенскіх могілках, побач з магілай маці.
• Васіль Іванавіч Шмудзянкоў (1921—1979) — дырэктар Магілёўскага драмтэатра.

На могілках знаходзяцца тры брацкія магілы савецкіх воінаў, у якіх пахавана 49, 43 і 26 воінаў, якія загінулі ў баях пры абароне Магілёва ў ліпені 1941 г. і вызваленні горада ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў у чэрвені 1944 года.

• 
  Пахаванні роду Саковічаў
• 
  Магіла купца Сафронія Капцелева
• 
  Магіла Мікалая Сцяпанавіча і Канстанціна Мікалаевіча Шалыгіных
• 
  Магіла Аглайды Мержаеўскай
• 
  Магіла Іларыёна Кашко
• 
  Магіла Сяргея Бульчыка
• 
  Скульптурная выява Ісуса

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Машэкаўскія могілкі
• Мікалеўскія могілкі на сайце Radzima.org