Абацтва

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Абацтва Монтэ-Касіна

Аба́цтва (лац.: Abbatia) — каталіцкі кляштар, які належыць якому-небудзь манаскаму ордэну, кіруемы абатам (мужчынскі) ці абатысай (жаночы), падпарадкоўваецца біскупу, а часам непасрэдна Рымскаму Папе. Некаторыя абацтвы, якія не трапляюць пад юрысдыкцыю мясцовага біскупа, разам са сваёй тэрыторыяй і духавенствам утвараюць удзельныя (лац.: abbas nullius) ці тэрытарыяльныя абацтвы (лац.: abbas territorialis).

Першае каталіцкае абацтва — бенедыкцінскае — узнікла ў VI стагоддзі ў Монтэ-Касіна (Італія).

Буйныя і багатыя кляштары ў феадальнай Заходняй Еўропе нярэдка карысталіся вялікім уплывам і аўтарытэтам у грамадстве, гулялі важную эканамічную ролю, аказвалі істотны ўплыў на рэлігійную і свецкую палітыку. Абацтвы з'яўляліся галоўнымі ачагамі заходнееўрапейскай культуры, у якіх захоўваліся і перапісваліся старажытныя рукапісы, вяліся хронікі, ажыццяўлялася навучанне. Абацтвы аказалі ўплыў на развіццё еўрапейскай архітэктуры: першыя ўзоры раманскага стылю з'явіліся ў абацтве Клюні, а гатычнага — у абацтве Сен-Дэні.

Найбольш вядомыя абацтвы — Клюні, Сен-Дэні, Пор-Руаяль, Санкт-Гален, Фульда, Монтэкасіна. У Свяшчэннай Рымскай імперыі найбольш магутныя абацтвы мелі статус імперскіх.

У XVI—XVII стагоддзях абацтвы паступова страцілі свой уплыў на грамадскае жыццё еўрапейскіх краін. Шматлікія абацтвы былі ліквідаваны, але некаторыя працягваюць існаваць і цяпер.

Каталіцкі «Кодэкс кананічнага права» (1983) прыраўнаваў абацтвы да кляштараў.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Вялікая савецкая энцыклапедыя