Паэма: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Версія ад 19:52, 15 жніўня 2012

Паэма (ад грэч. ποίημα — твор) — лірычны, эпічны, лірыка-эпічны твор, пераважна верш аваны, на якім адлюстраваны значныя падзеі і яскравыя характары.

Назва «паэма» агульная, у літаратуразнаўстве часцей гаворыцца аб канкрэтнай жанравай разнавіднасці паэмы: лірыка-эпічнай, лірычнай, эпічнай, сатырычнай, гераічнай, дыдактычнай, бурлескнай, драматычнай і г.д. Узнікла паэма на аснове старажытных і сярэднявечных песен, паданняў, эпапей, што праслаўлялі гістарычныя падзеі.

Першапачатковая паэма мела эпічны характар і нярэдка была цесна звязана з міфалагічнай творчасцю. Такія «Іліяда» Гамера, «Энеіда» Вергілія, «Песня пра Раланда», «Слова пра паход Ігараў». У антычныя часы і Сярэднявечча паэмай называлі ананімную або аўтарскую эпапею. Уласна з эпапеі паўстала сённяшняя паэма — і ў першую чаргу паэма эпічная.

Часам паэмай называюць вялікі празаічны раман, які, акрамя глыбокага сэнсу і шырокага ахопу жыццёвых падзей, адзначаецца пафасам і лірызмам («Мёртвыя душы» Мікалая Гогаля, «Паэма пра мора» Аляксандра Даўжэнка). Блізкімі да іх з'яўляюцца паэмы, напісаныя прозай, якія ўзніклі ў эпоху рамантызму (Алаізіюс Бертран) і дасягнулі свайго росквіту ў эпоху сімвалізму (Шарль Бадлер, Арцюр Рэмбо).

Як жанр, які развіваецца на мяжы эпасу, лірыкі і драмы, сінтэзуючы ў сабе іх характэрныя спосабы і прыёмы, паэма застаецца найбольш прадуктыўнай і сёння.

Крыніца

Літературознавчий словник-довідник за редакцією Р. Т. Гром'яка, Ю. І. Коваліва, В. І. Теремка. — К.: ВЦ «Академія», 2007
Тэорыя і гісторыя жанру паэмы

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Паэма''' (ад {{lang-el|ποίημα}} — твор) — [[лірыка | лірычны]], [[эпас | эпічны]], лірыка-эпічны твор, пераважна [[верш]] аваны, на якім адлюстраваны значныя падзеі і яскравыя характары.
+'''Паэма''' (ад {{lang-el|ποίημα}} — твор) — [[лірыка | лірычны]], [[эпас | эпічны]], лірыка-эпічны твор, пераважна [[верш]] аваны, на якім адлюстраваны значныя падзеі і яскравыя характары.
-Назва «паэма» агульная, у [[літаратуразнаўства | літаратуразнаўстве]] часцей гаворыцца аб канкрэтнай [[жанр]]авай разнавіднасці паэмы: лірыка-эпічнай, лірычнай, эпічнай, [[сатыра | сатырычнай]], гераічнай, дыдактычнай, [[бурлеск]]най, [[драма]]тычнай і г.д. Узнікла паэма на аснове старажытных і [[Сярэднявечча | сярэднявечных]] [[песня | песен]], [[паданні | паданняў]], [[эпапея | эпапей]], што праслаўлялі гістарычныя падзеі.
+Назва «паэма» агульная, у [[літаратуразнаўства | літаратуразнаўстве]] часцей гаворыцца аб канкрэтнай [[жанр]]авай разнавіднасці паэмы: лірыка-эпічнай, лірычнай, эпічнай, [[сатыра|сатырычнай]], гераічнай, дыдактычнай, [[бурлеск]]най, [[Драма, род літаратуры|драматычнай]] і г.д. Узнікла паэма на аснове старажытных і [[Сярэднявечча|сярэднявечных]] [[песня|песен]], [[паданні|паданняў]], [[эпапея|эпапей]], што праслаўлялі гістарычныя падзеі.
-Першапачатковая паэма мела эпічны характар і нярэдка была цесна звязана з [[міф]]алагічнай творчасцю. Такія «[[Іліяда]]» [[Гамер]]а, «[[Энеіда, Вергілій|Энеіда]]» [[Вергілій|Вергілія]], «[[Песня пра Раланда]]», «[[Слова пра паход Ігараў]]». У [[антычнасць|антычныя]] часы і Сярэднявечча паэмай называлі ананімную або аўтарскую [[эпапея|эпапею]]. Уласна з эпапеі паўстала сённяшняя паэма — і ў першую чаргу паэма эпічная.
+Першапачатковая паэма мела эпічны характар і нярэдка была цесна звязана з [[міф]]алагічнай творчасцю. Такія «[[Іліяда]]» [[Гамер]]а, «[[Энеіда, Вергілій|Энеіда]]» [[Вергілій|Вергілія]], «[[Песня пра Раланда]]», «[[Слова пра паход Ігараў]]». У [[антычнасць|антычныя]] часы і Сярэднявечча паэмай называлі ананімную або аўтарскую [[эпапея|эпапею]]. Уласна з эпапеі паўстала сённяшняя паэма — і ў першую чаргу паэма эпічная.
 Часам паэмай называюць вялікі [[проза|празаічны]] [[раман, жанр|раман]], які, акрамя глыбокага сэнсу і шырокага ахопу жыццёвых падзей, адзначаецца [[пафас]]ам і [[лірызм]]ам («[[Мёртвыя душы]]» [[Мікалай Гогаль|Мікалая Гогаля]], «[[Паэма пра мора]]» [[Аляксандр Даўжэнка|Аляксандра Даўжэнка]]). Блізкімі да іх з'яўляюцца паэмы, напісаныя прозай, якія ўзніклі ў эпоху [[рамантызм]]у ([[Алаізіюс Бертран]]) і дасягнулі свайго росквіту ў эпоху [[сімвалізм]]у ([[Шарль П'ер Бадлер|Шарль Бадлер]], [[Арцюр Рэмбо]]).
@@ Радок 11: / Радок 11: @@
 == Крыніца ==
-* Літературознавчий словник-довідник за редакцією Р.&nbsp;Т.&nbsp;Гром'яка, Ю. І. Коваліва, В. І. Теремка. — К.: ВЦ «Академія», 2007
+* Літературознавчий словник-довідник за редакцією Р.&nbsp;Т.&nbsp;Гром'яка, Ю. І. Коваліва, В. І. Теремка. — К.: ВЦ «Академія», 2007
 * [http://litmisto.org.ua/?page_id=7046 Тэорыя і гісторыя жанру паэмы]
-[[Катэгорыя: эпічныя жанры]]
+[[Катэгорыя:эпічныя жанры]]
-[[Катэгорыя: Драматычныя жанры]]
+[[Катэгорыя:Драматычныя жанры]]
-[[Катэгорыя: Лірычныя жанры]]
+[[Катэгорыя:Лірычныя жанры]]
 [[Катэгорыя:Паэтычныя жанры]]