Адуванчык лекавы

З пляцоўкі Вікіпедыя
Перайсьці да навігацыі Перайсьці да пошуку
Адуванчык лекавы
Oduvanchiki1024 768.jpg
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Taraxacum officinale Webb

Даччыныя таксоны
  • Taraxacum officinale var. lapponicum Kihlm.
Wikispecies-logo.svg
Сістэматыка
на Віківідах		Commons-logo.svg
Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  36213
NCBI  50225
EOL  578234
GRIN  t:80051
IPNI  254151-1
TPL  gcc-1916
Taraxacum officinale. Pyszkowo.jpg

Адуванчык лекавы[3], дзьмухавец лекавы[4] (Taraxacum officinale) — шматгадовая травяністая расліна сямейства складанакветных (астравых).

Назва[правіць | правіць зыходнік]

Родавая назва Taraxácum паходзіць ад лацінізацыі арабскай (tharakhchakon) або персідскай (talkh chakok) назвы іншай складанакветнай расліны.

Відавую назву officinále — лекавы, расліна атрымала ад лац.: officína -майстэрня, аптэка — з-за ўжывання расліны ў якасці лекавага сродку.

Народныя назвы адуванчык лекавы, малачай[5], адуванчык, багатка[6][7], коцікі, папок, дмухавец, дмухель[8][9], дзьмухавец, жоўтая цыкор’я, зубнік, ксёндз, ксяндзоў плеш, папкі[10][11][12], пупок[13].

Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Расліна вышынёй 10—30 см. Корань тоўсты вертыкальны. Лісце стругападобна-перыстае, звужанае ў крылаты чаранок, часта з ружовай сярэдняй жылкаю, у разетцы. Кветкі двухполыя, язычковыя, залаціста-жоўтыя, у кошыках на верхавінках бязлістых, пустых усярэдзіне сцяблоў (стрэлак). Абгортка званочкавая, з некалькіх радкоў лісцікаў. Плод — сямянка з носікам і чубком. Усе часткі расліны з белым млечным сокам.

Экалогія[правіць | правіць зыходнік]

Bombus ruderarius - Taraxacum officinale - Keila.jpg

На Беларусі расце на лугах, палянах, газонах, уздоўж дарог, цвіце ў маі — жніўні.

Значэнне і выкарыстанне[правіць | правіць зыходнік]

Лекавая (жаўцягонны сродак і ўзбуджальнік апетыту), кармавая, харчовая расліна (маладое лісце спажываецца на салату), мае ў сабе трытэрпенавыя злучэнні, стэрыны, інулін і інш. 3 лекавымі мэтамі выкарыстоўваюцца карані (збіраюцца восенню і вясной).

Зноскі

  1. ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
  2. ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
  3. ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 128. — 160 с. — 2 350 экз.
  4. ↑ Назва Дзьмухавец лекавы згодна з Я. П. Шмярко, І. П. Мазан. Лекавыя расліны ў комплексным лячэнні. — Мн: Навука і тэхніка, 1989. — С. 388. — 399 с. — ISBN 5-343-00120-3.
  5. ↑ Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897
  6. ↑ Антонов А. А. О врачебных растениях, дикорастущих в Витебской губернии и употребляемых населением ее в домашней народной медицине. Витебск, 1888
  7. ↑ Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927
  8. ↑ З. Верас, Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік, Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра. Вiльня, Субач 2, 1924
  9. ↑ Kraskoŭski A. Bielaruskija lekarskija ziolki. Wilnia, 1921
  10. ↑ Анненков Н.(руск.) бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
  11. ↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927
  12. ↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
  13. ↑ Добровольский В. Н. Смоленский областной словарь. Смоленск, 1914

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Адуванчык_лекавы&oldid=3847924"