Аляксандр Фёдаравіч Ільюшчанка

Аляксандр Фёдаравіч Ільюшчанка
Дата нараджэння	26 мая 1956(1956-05-26) (68 гадоў)
Месца нараджэння	Мінск, БССР, СССР
Грамадзянства	СССР  Беларусь
Род дзейнасці	навуковец
Навуковая сфера	парашковая металургія і кампазіцыйны матэрыял[d]
Месца працы	Інстытут парашковай металургіі НАН Беларусі
Навуковая ступень	доктар тэхнічных навук (1998)
Навуковае званне	прафесар (2001) акадэмік Беларускай інжынернай акадэміі (1997) акадэмік НАН Беларусі (2021)
Альма-матар	БПІ (1978)
Прэміі	прэмія Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (2012)
Узнагароды

Аляксандр Фёдаравіч Ільюшчанка (нар. 26 мая 1956, г. Мінск) — беларускі навуковец у вобласці парашковай металургіі і кампазіцыйных матэрыялаў. Акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (2021, член-карэспандэнт з 2009), доктар тэхнічных навук (1998), прафесар (2001). Акадэмік Беларускай інжынернай акадэміі (1997).

Біяграфія

Скончыў у 1978 годзе Беларускі політэхнічны інстытут. З 1978 г. інжынер, загадчык групы, загадчык лабараторыі, загадчык аддзялення, з 1997 г. дырэктар Дзяржаўнай навуковай установы «Інстытут парашковай металургіі імя акадэміка А.У. Романа». З 2005 г. генеральны дырэктар Дзяржаўнага навукова-вытворчага аб’яднання парашковай металургіі — дырэктар дзяржаўнай навуковай установы «Інстытут парашковай металургіі». З 2009 г. член Прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Член рэдкалегій часопісаў «Даклады НАН Беларусі», «Весці НАН Беларусі», «Трэнне і знос», «Механіка машын, механізмаў і матэрыялаў».

Са жніўня 2024 года Аляксандр Ільюшчанка знаходзіцца ў санкцыйным спісе ЗША.

Навуковая дзейнасць

Навуковыя працы ў вобласці парашковай металургіі, кампазіцыйных матэрыялаў, газатэрмічных пакрыццяў. Зрабіў істотны ўнёсак у распрацоўку тэарэтычных асноў фарміравання пакрыццяў, якія наносяцца з выкарыстаннем высокаэнергетычных метадаў распылення. Распрацаваў асновы новага навуковага кірунку — парашковага высокатэмпературнага матэрыялазнаўства, тэорыі фазавых і структурных ператварэнняў у сплавах на кобальтавай і нікелевай асновах у цеплатрывалых пакрыццях пры рабочых тэмпературах 600—1150 °C. Распрацаваў гаму прынцыпова новых матэрыялаў і засцерагальных пакрыццяў для газатурбінных рухавікоў, дэталяў энергетычнага абсталявання і нафтахіміі, шэраг кампазіцыйных матэрыялаў на аснове металічных сплаваў, металакерамічных, керамічных і алмазазмяшчальных кампазіцыйных парашкоў, прынцыпова новых кампазіцый на аснове тау-барыдаў, сплаваў з аморфнай структурай, суперсплаваў, алюмінідаў жалеза, гідроксіапатыту. Распрацаваў фізічныя прынцыпы стварэння новага класа матэрыялаў — дысперснаўмацаваных, метадамі ўнутранага акіслення тугаплаўкіх сплаваў з высокімі значэннямі высокатэмпературнай трываласці і нізкатэмпературнай пластычнасці, метадамі СВС, дэтанацыйнага сінтэзу.

Аўтар больш як 550 навуковых прац, у т.л. 17 манаграфій і кніг, 55 вынаходстваў і патэнтаў.

Узнагароды і прэміі

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (2000, у аўтарскім калектыве) — за працу «Парашковыя ахоўныя пакрыцці: тэорыя, тэхналогія, практыка», прэмія Расійскай акадэміі навук і Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі 2012 г. за выдатныя навуковыя вынікі, атрыманыя ў час сумесных даследаванняў па цыкле прац «Нанаструктурныя парашковыя канструкцыйныя матэрыялы і пакрыцці: праектаванне, сінтэз, апрацоўка і прымяненне».

Узнагароджаны медалём Францыска Скарыны (2006), ордэнам Айчыны III ступені (2018).

Асноўныя працы

• Компьютерное моделирование процессов плазменного напыления покрытий / С. П. Кундас, А. П. Достанко, А. Ф. Ильющенко и др.; Бел. гос. ун-т информатики и радиоэлектроники и др. — Мн.: Бестпринт, 1998. — 211 с. — ISBN 985-6227-36-4.
• Теория и практика нанесения защитных покрытий. — Мн., 1998 (у сааўт.).
• Процессы плазменного нанесения покрытий: теория и практика. — Мн., 1999 (у сааўт.).
• Основы нанесения износостойких, коррозионностойких и теплозащитных покрытий. — Мн., 2006 (у сааўт.).
• Формирование износостойких плазменных покрытий на основе композиционных самосмазывающихся материалов. — Мн., 2005 (у сааўт.).
• Плазменные покрытия на основе керамических материалов. — Мн., 2006 (у сааўт.).
• Высокоэнергетическая обработка плазменных покрытий. — Мн., 2007 (у сааўт.).
• Технологии горячей обработки металлов. — Мн., 2008 (у сааўт.)

Спасылкі

• Аляксандр Фёдаравіч Ільюшчанка ў базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)