Аркадзь Сцяпанавіч Лялей

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Аркадзь Сцяпанавіч Лялей
Дата нараджэння 25 жніўня 1946(1946-08-25)[1] (77 гадоў)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Род дзейнасці навуковец, энтамолаг, даследчык
Навуковая сфера энтамалогія
Месца працы
Альма-матар
Узнагароды
Заслужаны дзеяч навукі Расійскай Федэрацыі
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Лялей.
Сістэматык жывой прыроды
Даследчык, які апісаў шэраг заалагічных таксонаў. Для ўказання аўтарства, назвы гэтых таксонаў суправаджаюць абазначэннем «Lelej».

Аркадзь Сцяпанавіч Лялей (25 жніўня 1946, вёска Ладараж, Пінскі раён, Брэсцкая вобласць) — расійскі вучоны-біёлаг у галіне сістэматыкі насякомых, доктар біялагічных навук (1993), прафесар Біёлага-глебавага інстытута ДУА РАН. Член Рускага энтамалагічнага таварыства[3], заслужаны дзеяч навукі РФ, аўтар адкрыцця каля 300 новых для навукі відаў арганізмаў. Яшчэ больш за 100 відаў былі названыя ў яго гонар.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся 25 жніўня 1946 года ў вёсцы Ладараж Пінскага раёна. Затым сям’я пераехала ў Пінск.

У 1965 годзе паступіў на біялагічны факультэт Казахскага дзяржаўнага універсітэта у горадзе Алма-Ата, які скончыў з чырвоным дыпломам у 1970 годзе[4]. З 1970 па 1972 год праходзіў сапраўдную службу ў шэрагах Унутраных войскаў МУС СССР на пасадзе камандзіра ўзвода. У 1977 годзе ён скончыў аспірантуру Біёлага-глебавага інстытута пры Далёкаўсходняй АН ва Уладзівастоку і застаўся працаваць там малодшым навуковым супрацоўнікам. У 1978 годзе ён абараніў кандыдацкую дысертацыю ў заалагічным інстытуце АН СССР у Ленінградзе на тэму «Восы сямействаў Mutillidae і Myrmosidae (Hymenoptera) фаўны СССР», у кастрычніку 1993 года абараніў доктарскую дысертацыю ў заалагічным інстытуце РАН, Санкт-Пецярбург на тэму «Філагенія і эвалюцыя вос сямейства Mutillidae і іх становішча ў сістэме Scolioidea (Hymenoptera)»[3]. З 1986 года старшы навуковы супрацоўнік Інстытута, з 1989 года — загадчык лабараторыі сістэматыкі і заагеаграфіі наземных членістаногіх. З 1992 года загадвае лабараторыяй энтамалогіі біёлага-глебавага інстытута Далёкаўсходняй Акадэміі навук. З 2002 года — прафесар[5].

Публікацыі[правіць | правіць зыходнік]

Лялей з’яўляецца аўтарам больш за 200 навуковых публікацый[5]. Вось толькі некаторыя з іх:

  • Лелей А. С. Осы-немки (Hymenoptera, Mutillidae) фаўны СССР и сопредельных стран. — Л.: Наука, 1985.
  • Лелей А. С. (1995). 63. Сем. Mutillidae — Немки, или мутиллиды // Определитель насекомых Дальнего Востока России. — Санкт-Петербург.
  • Лелей А. С. (2002). Каталог ос-немок (Hymenoptera, Mutillidae) Палеарктической области // Владивосток, Дальнаука, 2002.
  • Лелей А. С. (2005). Каталог ос-немок (Hymenoptera, Mutillidae) ориентальной области — Владивосток: Дальнаука, 2005.
  • Определитель насекомых Дальнего Востока России. Т. IV. Сетчатокрылообразные, скорпионницы, перепончатокрылые. Ч. 1. СПб: Наука. (коллективная монография).

Узнагароды і званні[правіць | правіць зыходнік]

Эпанімія[правіць | правіць зыходнік]

У яго гонар былі названы больш за 100 відаў жывёл. Гэта зрабілі 92 энтамолагі з 20 краін[7]. Яны назвалі ў яго гонар прадстаўнікоў наступных груп насякомых: Цвердакрылыя: Salpingidae (1 від); Двухкрылыя: Asilidae (5), Cecidomyiidae (1), Chironomidae (1), Dolichopodidae (1), Hybotidae (2), Phoridae (1), Rhagionidae (2), Syrphidae (4); Паўцвердакрылыя: Aphilidae (1); Перапончатакрылыя: Andrenidae (2), Apidae (1), Aulacidae (1), Bethylidae (3), Braconidae (14), Bradynobaenidae (1), Cephidae (1), Chrysididae (3), Colletidae (2), Crabronidae (6), Cynipidae (1), Diapriidae (2), Drynidae (2), Encyrtidae (2), Eulophidae (1), Eurytomidae (2), Formicidae (3), Halictidae (1), Ichneumonidae (8), Mutillidae (5), Mymaridae (1), Pamphiliidae (1), Peleserphidae (2), Pompilidae (4), Proctotrupidae (1), Pteromalidae (3), Sphecidae (1), Tenthredinidae (1), Torymidae (1), Vespidae (3); Лускакрылыя: Sesiidae (1), Uraniidae (1); Прамакрылыя: Acrididae (1), Gryllidae (2). У тым ліку:

Зноскі

  1. ↑ ZOBODAT — 1972.
  2. ↑ ORCID Public Data File 2020 — 2020. — doi:10.23640/07243.13066970.V1 Праверана 10 студзеня 2021.
  3. ↑ а б Лаборатория энтомологии. Архівавана з першакрыніцы 15 лютага 2015. Праверана 27 сакавіка 2012.
  4. ↑ Лелей Аркадий Степанович. Архівавана з першакрыніцы 15 лютага 2015. Праверана 27 сакавіка 2012.
  5. ↑ а б Лелей Аркадий Степанович. Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2021. Праверана 25 жніўня 2021.
  6. ↑ а б в Стороженко С. Ю., Н. В. Курзенко, М. Ю. Прощалыкин, В. М. Локтионов. (2016). Аркадий Степанович Лелей — к 70-летию со дня рождения Архіўная копія ад 24 студзеня 2021 на Wayback Machine. Евразиатский энтомологический журнал. 2016. Vol. 15, Supplement 1, с.1—6.
  7. ↑ К юбилею А. С. Лелея Архіўная копія ад 25 жніўня 2021 на Wayback Machine. biosoil.ru
  8. ↑ Kim, J.K.; Yamane, S. 2009: Taxonomic review of the genus Ancistrocerus Wesmael (Hymenoptera: Vespidae: Eumeninae) from the Far East, with a description of a new species from Korea. Animal cells and systems 13(1): 31-47. DOI: 10.1080/19768354.2009.9647192
  9. ↑ Speranza S., Olmi M., Capradossi L., Contarini M. A new species of Anteon (Hymenoptera, Dryinidae) from Turkey. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 373—380. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.66615
  10. ↑ Rasnitsyn A. P. First Jurassic representative of the extinct family Peleserphidae (Hymenoptera, Proctotrupoidea). In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 295—300. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.65493
  11. ↑ Okayasu J. A new velvet ant genus Arkaditilla (Hymenoptera, Mutillidae, Trogaspidiini) from the Oriental Region, with review of species. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 145—168. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.68709
  12. ↑ Rosa P., Baiocchi D., Halada M., Proshchalykin M. Yu. A new species and new records of cuckoo wasps from Pakistan and India (Hymenoptera, Chrysididae). In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 283—294. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.65439
  13. ↑ Rosa P. New species of chrysididae (Hymenoptera) from Central Asia, Russia and Iran. Part 1. Far Eastern Entomologist. Number: 371, Pages: 1 — 27
  14. ↑ Krivosheina, N.P. & V.S. Sidorenko, 2008, Entomological Review 88 (2): 218—232.
  15. ↑ а б Kasparyan D. R., Khalaim A. I. New Darwin wasps (Hymenoptera, Ichneumonidae, Tersilochinae, Tryphoninae) from the Eastern Palaearctic region. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 115—126. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.68719
  16. ↑ Gorbunov, O.G. & Arita 2016. A new species of the genus Cyanosesia O. Gorbunov et Arita from South-East Sulawesi, Indonesia (Lepidoptera: Sesiidae). Euroasian Entomological Journal 15 suplement 1: 35-39.
  17. ↑ Loktionov V. M. An extraordinary new species of Deuteragenia Šustera, 1912 (Hymenoptera, Pompilidae) from Indonesia. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 127—135. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.64682
  18. ↑ Belokobylskij S. A., Dubovikoff D. A., Manukyan A. R., Zharkov D. M. Braconid parasitoids of ants (Hymenoptera, Braconidae, Euphorinae, Neoneurini) from Baltic amber with a discussion of records of fossil larvae parasitizing ant workers. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 29—43. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.67749
  19. ↑ Astafurova Yu. V., Proshchalykin M. Yu. New and little-known bees of the genus Epeolus Latreille, 1802 (Hymenoptera, Apidae, Nomadinae) from Mongolia. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 11—28. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.67150
  20. ↑ Astafurova Yu. V., Proshchalykin M. Yu. First records of the genus Gnathochorisis Förster (Hymenoptera, Ichneumonidae, Orthocentrinae) in the Oriental region. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 103—113. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.68700
  21. ↑ Tereshkin, A.M. 2015. Ichneumon flies of the tribe Joppocryptini of Palaearctic. Description of new genus Londokia nov. gen. and two new species L. kasparyani nov.sp. and L. leleji nov. sp. (Hymenoptera, Ichneumonidae, Ichneumoninae). Linzer biologische Beiträge 47(2): 1865—1884.
  22. ↑ Mokrousov M. V., Proshchalykin M. Yu. Discovery of the digger wasp genus Odontosphex Arnold, 1951 (Hymenoptera, Apoidea, Spheciformes) in Central Asia, with description of a new species. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 137—143. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.68610
  23. ↑ Simutnik S. A., Perkovsky E. E., Vasilenko D. V. Sakhalinencyrtus leleji Simutnik gen. et sp. nov. of earliest Encyrtidae (Hymenoptera, Chalcidoidea) from Sakhalinian amber. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 361—372. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.66367
  24. ↑ Samartsev K., van Achterberg C. Afrotropical species of the genus Sculptolobus Yang, van Achterberg & Chen (Hymenoptera, Braconidae, Braconinae). In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 301—325. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.68702
  25. ↑ Wang C.-H., He J.-H., Chen X.-X. Taxonomy of Sierola Cameron (Hymenoptera, Bethylidae) from China with three new species. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 405—415. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.68189
  26. ↑ Tselikh E. V., Dale-Skey N. Review of the genus Toxeuma Walker, 1833 (Hymenoptera, Pteromalidae) from Russia, with a key to Palaearctic species. In: Proshchalykin M. Yu., Gokhman V. E. (Eds) Hymenoptera studies through space and time: A collection of papers dedicated to the 75th anniversary of Arkady S. Lelej(англ.) // Journal of Hymenoptera Research  (англ.) (бел. : часопіс. — Pensoft Publishers  (англ.) (бел., International Society of Hymenopterists, 2021. — Vol. 84. — P. 391—403. — ISSN 1314-2607. — DOI:10.3897/jhr.84.68627

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Аркадзь_Сцяпанавіч_Лялей&oldid=4719275"