Перайсці да зместу

Астрарыум

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Астрарыум, рэканструяваны італьянскім майстрам Карла Кроче па апісанні Джавані дэ Дондзі[1]

Астра́рыум, таксама званы Планета́рыум — старадаўнія астранамічныя гадзіннікі, створаныя ў XIV стагоддзі італьянцам Джавані дэ Дондзі[2]. З'яўленне гэтага інструмента адзначыла развіццё ў Еўропе тэхналогій, звязаных з вырабам механічных гадзіннікавых інструментаў. Астрарыум мадэляваў Сонечную сістэму і, акрамя адліку часу і падання каляндарных дат і свят, паказваў, як перасоўваліся планеты па нябеснай сферы[3]. Гэта і было яго галоўнай задачай, у параўнанні з астранамічнымі гадзіннікі, асноўнай задачай якіх з'яўляецца ўласна адлік часу. Можна сказаць, што Астрарыум уяўляў сабой складаны сярэднявечны механізм, які аб'ядноўваў у сабе функцыі сучаснага планетарыя, гадзінніка і календара[4]. Прылады, якія выконваюць гэту функцыю, ствараліся і да, і пасля Джавані дэ Дондзі, але вядома пра іх адносна мала. Некаторыя крыніцы, нягледзячы на гэта, гавораць пра тое, што Астрарыум быў першай механічнай прыладай, якая паказвае рухі планет[5][6].

  1. Giovanni de Dondi ASTRARIUM (#37) (англ.)(недаступная спасылка). Carlo G. Croce. — Сайт італьянскага майстра, які ўзнавіў Астрарыум Джавані дэ Дондзі. Архівавана з першакрыніцы 26 верасня 2012. Праверана 9 студзеня 2013.
  2. Museo Galileo - Multimedia - Mechanical clocks (англ.). Музей Галілея[it]. — Пра механічныя гадзіннікі і Астрарыум. Архівавана з першакрыніцы 3 кастрычніка 2012. Праверана 30 снежня 2012.
  3. Часы с Пасхальным календарем (руск.)(недаступная спасылка). Санкт-Петербургский Центр Реставрации Часов (1 мая 2006). — Журнал «Антикварное Обозрение» об астрономических часах, отображавших церковные праздники, и об Астрариуме Джованни де Донди (№ 2, май 2006). Архівавана з першакрыніцы 26 верасня 2012. Праверана 30 снежня 2012.
  4. Tourisme au pays d'Aurillac - Manifestations - Expositions (фр.). Office du Tourisme du pays d'Aurillac. — Выстаўка Астрарыума Джавані дэ Дондзі ў Château de Pesteils[fr]. Архівавана з першакрыніцы 4 кастрычніка 2012. Праверана 5 верасня 2012.
  5. Harris, Judith.. Celebrating Galileo in Florence — California Literary Review (англ.). Каліфарнійскі літаратурны агляд[en] (22 сакавіка 2009). — Інфармацыя пра Галілеа Галілея і Астрарыум Джавані дэ Дондзі, прымеркаваная да „Года астраноміі“ 2009 у Рыме. Архівавана з першакрыніцы 26 верасня 2012. Праверана 30 жніўня 2012.
  6. Image of de dondi's 'astrarium', the world's first astronomical clock, 1364 (англ.). Inventory No.: 1974-0386. Science & Society Picture Library. — Рэканструкцыя Астрарыума Джавані дэ Дондзі фірмай Thwaites & Reed[en]. Архівавана з першакрыніцы 26 верасня 2012. Праверана 15 жніўня 2012.