Вольга Перацаўна Рапай

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Вольга Перацаўна Рапай
укр.: Ольга Перецівна Рапай-Маркіш
іўр.: אולגה רפאי-מרקיש‎‎
Дата нараджэння 1 жніўня 1929(1929-08-01)
Месца нараджэння
Дата смерці 1 лютага 2012(2012-02-01) (82 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Бацька Перац Давідавіч Маркіш[d]
Муж Мікалай Паўлавіч Рапай[d]
Род дзейнасці мастачка, скульптарка, кераміст
Месца працы
Вучоба
Уплыў Макс Ісаевіч Гельман[d]
Член у

Вольга Перацаўна Рапа́й (дзявочае прозвішча — Ма́ркіш, укр.: О́льга Перецівна Рапа́й; 1 жніўня 1929, Харкаў, УССР — 1 лютага 2012, Ізраіль) — савецкі і ўкраінскі скульптар-кераміст.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзілася 1 жніўня 1929 года ў Харкаве. Бацька — Перац Давідавіч Маркіш (1895—1952), яўрэйскі паэт і драматург, які пісаў на ідышы; кіраўнік яўрэйскай секцыі Саюза пісьменнікаў СССР; расстраляны. Маці — Зінаіда Барысаўна Ёфе (1901—1974), перакладчыца; асуджаная на 5 гадоў папраўча-працоўных лагераў як член сям’і здрадніка Радзімы.

У 1953 годзе арыштаваная па справе Яўрэйскага антыфашысцкага камітэта і пасля абвяшчэння прысуду адпраўлена ў Лук’янаўскую турму. Пасля — этапам у Сібір. Там яна і даведалася пра смерць Сталіна: «Пра смерць Сталіна мы даведаліся, калі уркі пачалі крычаць: „Жыды Сталіна забілі!“». Вызвалілі Вольгу толькі праз два гады.

У 1956 годзе скончыла Кіеўскі мастацкі інстытут. Працавала скульптарам на Кіеўскім эксперыментальным кераміка-мастацкім заводзе. Творы неаднаразова выстаўляліся на выставах.

Рэпатрыявалася ў Ізраіль.

Памерла 1 лютага 2012 года ў Ізраілі. Пахавана ў Тэль-Авіве.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Працавала ў галіне дэкаратыўнай пластыкі і з канца 1960-х гадоў, пераважна манументальнай дэкаратыўнай скульптуры (фантастычныя звяры і птушкі), архітэктурная кераміка (пано, рэльефы, антрапаморфныя вазы) — у тэракоце, маёліцы, шамоце.

Сярод твораў дэкаратыўнай пластыкі серыя статуэтак «Цырк», фігуркі ў народным адзенні розных абласцей Украіны і іншыя, у прыватнасці:

  • «Дзень дзяўчат» (1957);
  • «Узбек» (1957);
  • «На старце» (1958—1959);
  • «Баскетбаліст» (1958—1959);
  • «Школьніца» (1958—1959);
  • «Гуцулка» (1958—1959);
  • «Гапак» (1958—1959);
  • кампазіцыя-сюіта «Пляж» (1959);
  • «Швачка» (1959—1960);
  • «Закаханыя» (1959—1960);
  • «Гармошка» (1963);
  • серыял «Кубінцы» (1964);
  • кампазіцыя «Эстрадны ансамбль» (1964);
  • «Алег Папоў» (1965);
  • «Біп» (1965);
  • «Чарлі Чаплін» (1965);
  • «Марсель Марсо» (1965);
  • «Карэйскі танец» (1965);
  • «Чорт на казе» (1965, тэракота);
  • вазы «Жанчыны» (1966);
  • Серыя «Пеўні» (1967, шамот);
  • серыя «Чужаземцы» (1967, шамот, роспіс ангобам);
  • «Казёл» (1968, шамот, паліва);
  • «Вяселле» (1968, маёліка).

Яе скульптурныя работы, акрамя Кіеўскага эксперыментальнага кераміка-мастацкага завода, тыражаваліся Баранаўскім, Корасценскім, Гарадніцкім фарфоравымі заводамі і Палонскім заводам мастацкай керамікі[1].

Cтанковая скульптура
  • «Бюст Тараса Шаўчэнкі» (1964, фаянс);
  • «Харкаўчанка» (1964);
  • «Станіслаўка» (1964);
  • «Скульптар Наталля Дэрэгус» (1969, тэракота);
  • «Сёстры Паленка» (1970);
  • «Прасторавая кампазіцыя» (1987);
  • «Скульптар Фёдар Аляксеенка» (1988);
  • «Марыя Прымачэнка» (1988).
Манументальнае мастацтва
  • паліхромныя кампазіцыі-рэльефы на Доме гандлю ў Кіеве (1967);
  • пано «Дэльфіны» у інтэр’еры бальніцы ў Кіеве (1967);
  • група дэкаратыўных скульптур «Чалавек і жывёлы» (1968);
  • дэкаратыўны рэльеф «Свята» (1968);
  • аздабленне інтэр’ера ў санаторыі «Чарнаморка» у Адэсе (1969);
  • мазаічнае пано «Любіце кнігу — крыніцу ведаў» на тарцы сярэдняй ндняй школы № 82 па вуліцы Мікалая Шпака, № 4 (1968, у суаўтарстве з Іванам Марчуком і В. Мельнікавым);
  • керамічны роспіс плошчай 18 м2 у спецбальніцы № 1 (1969, адрас не ўстаноўлены);
  • 30 керамічных рэльефаў памерам 60Х60 см кожны ў кафэ горада Ахтыркі (1970, не захаваліся);
  • 16 паліхромных керамічных рэльефаў памерам 60х60 см кожны ў гандлёвым цэнтры на праспекце Перамогі ў Кіеве (1971, не захаваліся);
  • керамічныя рэльефы ў інтэр’еры гандлёвага цэнтра, у памяшканнях малочнай кухні, тэатральнай касы, пункта пракату, крамы кулінарыі на праспекце Перамогі ў Кіеве (1973, не захаваліся);
  • два рэльефныя пано плошчай 18 м2 кожнае ў рэстаране гасцініцы «Славуціч» (1973, у суаўтарстве з Барысам Даўганем);
  • дэкаратыўныя вазы і свяцільні на вуліцы Энтузіястаў, № 1 у Кіеве (1973, не захаваліся);
  • керамічныя рэльефы на тэрыторыі санаторыя «Лясная паляна» (цяпер Шпіталь для псеўдаінтэрнацыяналістаў) у Пушчы-Вадзіцы, 7-я лінія (1973);
  • скульптура, рэльефы, роспісы ў рэстаране «Кракаў» па праспекце Перамогі ў раёне Шуляўкі ў Кіеве (1974, не захаваліся);
  • рэльефы ў акцёрскім холе Нацыянальнага акадэмічнага драматычнага тэатра імя Лесі Украінкі, вуліца Багдана Хмяльніцкага, № 5 у Кіеве (1977);
  • дэкаратыўная паліхромная керамічная скульптура ў дзіцячай бальніцы (1978, адрас не ўстаноўлены);
  • рэльефы, маскі, роспісы, дэкаратыўная паліхромная керамічная скульптура ў інтэр’еры Нацыянальнай бібліятэкі Украіны для дзяцей, вуліца Януша Корчака, № 60 у Кіеве (1979);
  • дэкаратыўная паліхромная керамічная скульптура, малая пластыка, рэльефы, свяцільні ў кафэ бары Інстытута фізіялогіі імя Аляксандра Багамольца НАН Украіны, вуліца Акадэміка Багамольца, № 4 у Кіеве (1980);
  • рэльефы, дэкаратыўная паліхромная керамічная скульптура, вазы ў вестыбюлі гасцініцы «Браціслава», вуліца Андрэя Малышкі, № 1 у Кіеве (1981, не захаваліся).
  • прасторавая кампазіцыя «Расліна», рэльефы, вазы, свяцільні ў вестыбюлі Інстытута батанікі імя Мікалая Халоднага НАН Украіны, вуліца Цярэшчанкаўская, № 2 у Кіеве (1982);
  • фрагмент пано на бульвары Тараса Шаўчэнкі № 50-52 у Кіеве.
  • керамічныя кампазіцыі агульнай плошчай больш за 300 м2 на фасадзе Дома нацыянальных калектываў Украіны; бульвар Тараса Шаўчэнкі № 50-52 у Кіеве (1987).

Удзельнічала ў рэспубліканскіх выставах з 1957 года, усесаюзных і замежных з 1958 года. Персанальныя выставы прайшлі ў Кіеве ў 1967, 1995, 2004, 2014, 2015 гадах; Львове, Ужгарадзе, Луцку ў 1968 годзе; Чарнаўцах ў 1969 годзе.

Працы скульптаркі ёсць ва ўкраінскіх музеях за мяжой. Найбольш каштоўныя зборнікі знаходзяцца ў Нацыянальным музеі ўкраінскага народнага дэкаратыўнага мастацтва і ў Нацыянальным мастацкім музеі Украіны[2], таксама працы прадстаўлены ў Нацыянальным музеі Тараса Шаўчэнкі ў Кіеве.

Зноскі

  1. ↑ М. Г. Лампека. Порцеляна Київського експерементального керамікохудожнього заводу в контексті мистецької культури України ХХ — початку ХХІ століть. Київ. 2021. — С. 60.
  2. ↑ У Національному музеї Тараса Шевченка проходить виставка творів скульпторки-керамістки Ольги Рапай-Маркіш

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Рапай-Маркіш Ольга Перецівна // Українські радянські художники. Довідник. — Київ : Мистецтво, 1972. — С. 386.;
  • Рапай-Маркіш Ольга // Енциклопедія українознавства : Словникова частина : [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж — Нью-Йорк : Молоде життя, 1973. — Кн. 2, [т. 7] : Пряшівщина (продовження) — Сибір.;
  • Рапай-Маркіш Ольга Перецівна // Словник художників України / за ред. М. П. Бажана (відп. ред.) та ін. — К. : Головна редакція Української радянської енциклопедії, 1973. — С. 191.
  • Рапай Ольга Перецівна // Шевченківська енциклопедія: — Т. 5: Пе—С : у 6 т. / Гол. ред. М. Г. Жулинський. — Київ : Ін-т літератури ім. Т. Г. Шевченка, 2015. — С. 417.

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вольга_Перацаўна_Рапай&oldid=4377680"