Вортыгерн

Вортыгерн
Vortigern
Нараджэнне	394
Смерць	454
Род	Дынастыя Вортыгерна
Бацька	Гвітаўл ап Гвіталін
Жонка	Равена і Sevira[d]
Дзеці	Катэгірн[d], Вортымер[d], Паскен ап Гіртэрн[d], Фаўста дэ Рыез[d] і Cyndeyrn ap Gwrtheyrn Gwrtheneu ap Gwidol ap Gwidolin[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Во́ртыгерн (ˈvɔrtɨdʒɜrn; стар.-англ.: Vortigern, вал.: Gwrtheyrn, часам таксама Gwrtheyrn Gwrthneu, «Вортыгерн Худы») — кельцкі кароль Брытаніі першай паловы V стагоддзя, які запрасіў англа-саксаў для барацьбы з піктамі.

Біяграфія

Магчыма, Вортыгерн першапачаткова валодаў землямі на Корнуале і ў Дэваншыры, але пасля таго, як рымскіх легіёнаў пакінулі Брытанію, стаў кіраўніком тэрыторыі большай часткі сучаснай Англіі. Літаральна імя «Вортыгерн» азначае «вярхоўны кіраўнік». Сутыкнуўшыся з уварваннямі піктаў і скотаў, Вортыгерн заклікаў германцаў (саксаў) з кантынента і пасяліў іх на тэрыторыі графства Кент.

У пачатку 440-х гг. саксы паўсталі, верагодна з-за неатрымання належнай аплаты за дапамогу ў барацьбе з піктамі. Па легендзе, бачачы сваю слабасць, германцы пайшлі на хітрасць. Іх правадыр Хенгест запрасіў дружыну Вортыгерна на банкет і загадаў пераразаць усіх, акрамя самога Вортыгерна. Гэта падзея замацавалася ў народнай памяці як «Ноч доўгіх нажоў». Затым паўстанцы захапілі Кент, частку Усходняй Англіі, узбярэжжа Ёркшыра і разарылі цэнтральныя вобласці Брытаніі. Вортыгерну ўдалося адбіць напады саксаў, аднак цалкам выгнаць іх з Англіі яму не ўдалося. Больш таго, у 450-х гг. пачалася масавая міграцыя англаў, саксаў і ютаў на паўднёва-ўсходняе ўзбярэжжа Брытаніі. Да гэтага часу Вортыгерн ужо сканаў. Яго пераемнікам, відавочна, стаў Аўрэліян Амвросій, — паводле легенды, дзядзька будучага караля Артура.

Неній у сваёй «Гісторыі брытаў», называючы Вортыгерна сынам Гвітаўла і ўнукам Гвіталіна, узводзіў яго род да Глова, легендарнага заснавальніка Глостэра. У валійскіх генеалогіях Вортыгерн згадваецца як адзін з каралёў Повіса.

Сям’я

• 1-я жонка Севера (нар. каля380), дачка Максена Вледыга.
  • Рыбаўст (нар. каля400), жонка Брыхана Брыхейніягскага.
  • Вортымер (каля402 — каля453), кіраўнік Гвертрыніяна.
  • Кадэірн (каля404 — каля447), кіраўнік Повіса.
  • Паскен (каля406 — каля465), кіраўнік Біэлта і Гвертрыніяна, з 453 года.
  • Брыду (нар. каля408), кіраўнік Майліэніда.
  • Эдэрн (нар. каля410).
• 2-я жонка Марцыя, дачка Юліяна, сына Канстанціна.
  • Фаўст (каля416 — каля490), епіскап Рыцза, магчыма ён быў сынам ад Севера
  • Скотнэ (пам. каля462)
• 3-я жонка Ровена, дачка Хенгіста
  • Гота (нар. каля450)
  • Аліса (нар. каля450), замужам за Элам.

Літаратура

• Bachrach B. S. Gildas, Vortigern and constitutionality in Sub-Roman Britain // Nottingham Medieval Studies. Vol. XXXII. 1988. P. 126—140
• Kirby D. P. Vortigern // BBCS (Bulletin of the Board of Celtic Studies). Vol. XXIII. 1968. Pt. 1. P. 37-59.
• Ralegh Radford C. A. Vortigern // Antiquity. Vol. 32. № 125. March 1958. P.9-24.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вортыгерн
• Гісторыя Брытаніі Архівавана 23 жніўня 2007.
• Сайт пра Вортыгерна
• High King Vortigern