Перайсці да зместу

Георг Заўэрвайн

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Георг Заўэрвайн
Дата нараджэння 15 студзеня 1831(1831-01-15)[1]
Месца нараджэння
Дата смерці 15 снежня 1904(1904-12-15)[1] (73 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці паэт, перакладчык, журналіст, мовазнавец, пісьменнік
Альма-матар
Член у
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Георг Заўэрвайн, ужываюцца таксама іншыя варыянты — Юра Зуровін, Юргіс Заўэрвяйнас (псеўданім — Гірэнас) (ням.: Georg Sauerwein, в.-луж.: Juro Surowin, літ.: Jurgis Zauerveinas, Girėnas, 25 студзеня 1831, Гановер, Германія — 16 снежня 1904, Осла, Нарвегія) — нямецкі філосаф, паліглот, культурны і грамадскі дзеяч, перакладчык, публіцыст і паэт.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся 25 студзеня 1831 года ў сям’і лютэранскага святара. З 1841 года навучаўся ў сярэдняй школе ў Гронаў, дзе яго бацька быў настаяцелем мясцовага лютэранскага прыходу. Вывучаў мовы і мовазнаўства і філасофію ў Гётынгенскім універсітэце. Вывучаў таксама фізіку, хімію і батаніку. Праз тры гады перапыніў сваё навучанне і пераехаў у Вялікабрытанію, дзе стаў займацца вывучэннем моў. У 1855 годзе ва ўзросце 24 гадоў апублікаваў англа-турэцкі слоўнік. З 1857 года быў прыватным настаўнікам княгіні, будучай пісьменніцы і каралевы Румыніі Лізаветы фон Нойвід. З 1856 года па 1896 год працаваў добраахвотнікам-перакладчыкам у Брытанскім біблейскім таварыстве. Займаўся перакладам Бібліі на розныя мовы і дыялекты. У 1873 годзе атрымаў навуковую ступень доктара філасофіі ў Гётынгенскім універсітэце. З 1874 года пражываў у Нарвегіі, дзе займаўся папулярызацыяй нарвежскай мовы. У 1885 годзе выдаў зборнік вершаў на нарвежскай мове «Frie Viso ifraa Vigguin» (Вольныя песні з гор).

Пісаў на 30 мовах, размаўляў на 62 мовах, у рознай ступені ведаў каля 200 моў і дыялектаў. Выступаў у абарону нацыянальных і культурных правоў армянаў, палякаў, балгараў, фінаў і лужычанаў. У 1877 годзе напісаў на верхнялужыцкай мове зборнік вершаў «Serbske stucki».

У 1875 годзе пражываў у Клайпедзе, дзе вывучаў літоўскую мову. Разам з літоўскімі грамадскімі дзеячамі выступаў за правы літоўскай мовы ва Усходняй Прусіі. Заснаваў у Тыльзіце Літоўскае літаратурнае таварыства (Lietuvių literatūros draugija), членамі якога сталі вядомыя еўрапейскія лінгвісты, у прыватнасці Адальберт Беценбергер, Філіп Фартунатаў, Эдуардас Гізявіюс, Ян Карловіч, Іван Бадуэн дэ Куртэнэ і Георг Несельман. Напісаў на літоўскай мове песню «Lietuviais esame mes gimę» (Літоўцамі мы нарадзіліся), якая стала ва Усходняй Прусіі гімнам мясцовых літоўцаў. У 1883 годзе пераклаў на літоўскую мову ўрывак з «Гамлета». У 1879 і 1881 гадах удзельнічаў на выбарах у дэпутаты Прускага ландтага як прадстаўнік літоўскай нацыянальнай меншасці. У 1898 годзе спрабаваў стаць дэпутатам ад акругі Тылзыт-Рагніт.

Быў членам Еўрапейскага саюза пацыфістаў. У 1898 годзе апублікаваў зборнік вершаў на пацыфісцкія тэмы на нямецкай і французскай мовах.

Памёр 16 снежня 1904 года ў Осла. Быў пахаваны на могілках Ледэр у горадзе Гронаў.

Сачыненні

[правіць | правіць зыходнік]
  • A Pocket Dictionary of the English and Turkish Languages. Williams & Norgate, London 1855
  • Serbske stucki. Monse, Budyšin 1877
  • Spreewälder Kaiserlied, welches die Jungfrauen-Deputation aus dem Spreewalde Ihrer Majestät der Kaiserin von Deutschland und die Königin vom Preussen und Seiner Kaiserlichen Hoheit dem Kronprinzen des Deutschen Reiches in Berlin überreichte. Schmaler, Bautzen 1878
  • Wélgi zescźonemu a lubemu Kněsoju Janoju Postoju … na Jogo rědny 50lětny Sswěźeń. Schischeź Ssmoleréjz knigłyschischeźaŕńe, Budyschyŕe 1884
  • Frie Viso ifraa Vigguin sungje i Nørdre-Gudbrandsdalsk Dølamaal. Cammermeyer, Kristiania 1885
  • Die Littauische Frage einiger Zeitungen mit einer deutschen und littauischen Antwort. Voska, Tilsit 1888
  • Le Livre des Salutations adressées aux Nations Orientales et Occidentales composé pour le VIIIième Congrès des Orientalistes qui se réunira à Stockholm en 1889. Drugulin, 1888 Leipzig
  • Au dernier Moment. Postscriptum du Livre des Salutations adressé au Congrès des Orientalistes. Drugulin, Leipzig 1889
  • West-östliches Stammbuch. Zu Mirza Schaffy’s siebzigstem Geburtstage 22. April 1889. Drugulin, Leipzig 1889
  • Immanuel Kant und Ludwig Windthorst in Bezug auf angemessene Behandlung und angemessenen Unterricht eines fremdsprachigen Volks und die schulseitige Bekämpfung des Socialismus. Tønsbergs Bogtrykkeri, Christiania 1891
  • Ueber einige Verirrungen und Mißgriffe neuester Cultur. Ein Hülferuf zu Gunsten vieler armen Kinder und Eltern an die große deutsche Nation. Mauderode, Christiania, Omtvedt und Tilsit 1891
  • Grenzwächters Sonette über Reden und Schweigen. [Ohne Verlag], [Ohne Ort] 1893
  • Im Tode das Leben. Gedicht aus dem Trauermonat März 1864. [Ohne Verlag], [Ohne Ort] 1894
  • Ueber littauisches Volksthum und littauische Volkstracht. Culturgeschichtliches падарожжа могуць быць zwischen den Herren Germanus und Lithuanus, veranlaßt durch die Minzloff’schen Littauer-Photographien und zur Erläuterung derselben. Mauderode, Tilsit 1894
  • Drei patriotische Reden aus dem schönen Jahre 1871, gehalten an Kaisers Geburtstag, am Friedensfest und beim Einzug der Krieger zu Gronau a. d. Leine. Gerstenberg, 1896 Hildesheim
  • Skyrimo Draugystės Vyriausybė. Mielieji skyrėjai lietuvininkai. [Ohne Verlag], Tilsit 1898
  • From Árya to Eire, from Mánu to Man. The Queen Victoria Birth-Day Polyglot Peace Album. The Nations' Undiplomatic Concert of Languages. Polyglot Peace Album in Memory of the 80th Birth-Day of Her Majesty Queen Victoria Empress of India Jaitrigrantha. Drugulin, Leipzig 1899
  • Sprogstudier og skaldskab i fredssagens tjeneste. (Foredrag af dr. G. Sauerwein i fredsforeningen paa Nobeldagen.) Cammermeyer, Christiania 1903
  • Laetare. A Congratulation to Kymdeithas on the occasion of her first centenary as also being the most genuine missionary society, the most promising peace society and the greatest linguist in the world by Pacificus. Aktie-Trykkeriet, Kristiania 1904

Зноскі

  1. ↑ а б Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  2. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118605828 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Гугнин А. А., Введение в историю серболужицкой словесности и литературы от истоков до наших дней, Российская академия наук, Институт славяноведения и балканистики, научный центр славяно-германских отношений, М., 1997, стр. 121, 192, ISBN 5-7576-0063-2
  • Jonas Basanavičius, «Medega d-ro Jurgio Sauerweino biografijai», Valstybės žinios 2001, ISBN 9986-18-094-5
  • Frido Mětšk, Juro Surowin: Wšyknym by kśĕl tołmacyś. Wuběrk basnjow. Domowina, Budyšyn 1975
  • Frido Mětšk, uro Surowin: Sol zemje. Wuběrk proze. Domowina, Budyšyn 1978
  • Domas Kaunas, Nemunyciai. Kaip azuols druts prie Nemunelio. Vilnius 1986, S. 99-217
  • Kito Lorenc, 'Serbska poezija 29: Juro Surowin. Ludowe Nak. Domowina, Budyšyn 1991
  • Alfred Franzkeit, Jokubas Skliutauskas, Sauerwein-Gedichte. Aus der Sammlung durch Dr. Jonas Basanavičius, 1922. Melina Verlag, Ratingen 1993
  • Korla Awgust Kocor, Norwegische Lieder. Für Gesang und Klavier. ENA Musikverlag, Litschen 1995
  • [an Torgeir Lindsøe, Frie Viso ifraa Vigguin sungje i Nørdre-Gudbrandsdalsk Dølamaal. [Ohne Verlag], Dovre 2006

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Георг_Заўэрвайн&oldid=3637174"