Даўгаўгрыва

Даўгаўгрыва
Daugavgrīva
57°02′30″ пн. ш. 24°01′35″ у. д.
Краіна	Латвія
Горад	Курзэмскі раён[d]
Карта
Першае згадванне	1205
Паштовыя індэксы	LV-1016
Плошча	10 147 км²
Насельніцтва	9 108 чал. (2018)
Сайт	apkaimes.lv
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Даўгаўгрыва — мікрараён горада Рыгі ў Пардаўгаве Курземскага раёна.

Мікрараён Даўгаўгрыва знаходзіцца ў паўночна-заходняй частцы Рыгі на востраве Буллю (уключае таксама незаселены востраў Кахання). Мяжуе з раёнамі Рытабулі, Болдэрая, Вецмільгравіс і Мангальсала, але сухапутная сувязь толькі з раёнамі Рытабулі і Болдэрая (злучэнне праз мост). Межамі мікрараёна Даўгаўгрыва з'яўляюцца Рыжскі заліў, Дзвіна, канал Лочу, Булюпе, вуліца Дзінтара і шлях, які вядзе да Рыжскага заліва. Недалёка знаходзіцца прыродны парк «Piejūra».

Агульная плошча мікрараёна Даўгаўгрыва складае 10 147 км², што ў два разы перавышае сярэднюю плошчу мікрараёнаў Рыгі. Па перыметры працягласць мяжы мікрараёна складае 14831 метр. Цэнтральная вуліца Даўгаўгрывы - вуліца Parādes.

Гісторыя

Даўгаўгрыва (ням. Dünamünde) упершыню згадваецца ў гістарычных крыніцах у 1205 годзе, калі крыжакі пабудавалі цыстэрцыянскі кляштар на правым беразе старога вусця Дзвіны (на беразе цяперашняй Вецдаўгавы) на дзюне Святога Мікалая ( лац. : Mons S. Nicolai ). У 1228 годзе куршы і земгалы занялі і разбурылі яго. З 1305 года, калі адноўлены кляштар быў набыты Лівонскім ордэнам, у ім размяшчаўся - Даўгаўгрыўскі замак. Умацаванні ля Рыжскіх марскіх варот мелі вялікае стратэгічнае значэнне, і яны сталі аб'ектам сутычак паміж прыхільнікамі рыжскага біскупа і ордэна.

Заходні рукаў рэчышча Дзвіны ўтварыўся ў 1567 годзе прыкладна на месцы цяперашняга вусця. Яшчэ ў 1681 годзе па цяперашняй Вецдаўгаве праходзіў суднаходны шлях, але падчас чарговага ледзянога затору цяперашняе вусце было прамыта глыбей, і ўжо ў канцы XVII стагоддзя Вецдаўгава стала нязначным залівам, вусце якога было забіта.

На сучасным месцы Даўгаўгрыва пачала ўтварацца ў пачатку XVII стагоддзя. Бітва за Даўгаўгрыву мела месца ў войнах XVII—XVIII стагодзях. Падчас польска-шведскай вайны ў 1608 годзе шведскае войска пабудавала першыя ўмацаванні ў новым вусці Дзвіны (Neiminde skansti - Neumünde) і размясціла там гарнізон з 250 салдат. У часы шведскай лівоніі ў 1640-х гадах была пабудавана вялікая крэпасць з пяццю бастыёнамі і дзвюма брамамі, у 1670 годзе інжынер Эрык Дальбергс пашырыў пяць ранейшых бастыёнаў, пабудаваў шосты бастыён, новыя казематы, парахавыя склепы, засыпаў валы і паглыбіў канавы. 1680—1683 гадах Эрнэст Глікс служыў лютэранскім пастарам гарнізона ў крэпасці Даўгаўгрыва.

Пасля Паўночнай вайны Даўгаўгрыўская крэпасць некалькі разоў перабудоўвалася і пашыралася. Каля крэпасці ўтварылася паселішча. У XVII стагоддзі ў Даўгаўгрыве пачала працаваць латышская школа. У 1773—1776 гадах ў крэпасці па праекце Аляксандра Вісты была пабудавана гарнізонная праваслаўная царква (Свята-Прэабражэнская царква). У канцы XVIII стагоддзя Даўгаўгрыва стала зімовым портам Рыгі (тут зімавала каля 1000 караблёў), а пасля адкрыцця ў 1873 годзе Рыга-Болдэрайскай (Астасдамб'яскай) чыгункі стала прыпортам. У 1852 годзе быў праведзены тэлеграф ад Рыгі да станцыі Даўгаўгрыва. У 1863 годзе быў пабудаваны Даўгаўгрыўскі маяк, вышыня якога складала 31,4 метра (быў разбураны ў Першую сусветную вайну, а ў 1921 годзе, калі быў адноўлены, яго вышыня склала 35,5 метра). У 1865 годзе Рыжскі біржавы камітэт пабудаваў у зімовым порце Даўгаўгрыва накідны док. У 1866 годзе побач быў пабудаваны машынабудаўнічы завод, а ў 1898 годзе — плывучы док.

У 1905 годзе ў крэпасці Даўгаўгрыва дзейнічала ваенная арганізацыя Рыжскага камітэта сацыял-дэмакратычнай партыі. 23 чэрвеня 1905 года адбылася шматлюдная дэманстрацыя, а 22 кастрычніка — масавы мітынг. 20 лістапада жаўнеры Даўгаўгрыўскага гарнізону прынялі ўдзел у масавым мітынгу ў Болдэраі. У 1909 годзе ў Даўгаўгрыве было пабудавана ўжо 110 будынкаў, а насельніцтва складала каля 2 тысяч чалавек, якія былі ў асноўным партовымі рабочымі і рыбакамі. У 1915 годзе ў крэпасці Даўгаўгрыва былі сфарміраваны і навучаны латышскія стралковыя батальёны. Увосень 1919 года тут адбыліся бунты Даўгаўгрыўскага гарнізона латвійскай арміі. У 1924 годзе Даўгаўгрыва было далучана да Рыгі.

Даўгаўгрыўскі маяк

Даўгаўгрыўскі маяк знаходзіцца на левым беразе Дзвіны ў яе ўпадзенні ў мора. Першая карта з выявай маяка пад Рыгай датуецца 1536 годам. У спісе маякоў Расійскай імперыі згадваецца і Даўгаўгрыўскі фар — груда камянёў, на якой гарэў агонь. З 1788 годзе агонь палілі з верхняй пляцоўкі драўлянай вежы. У 1812 годзе паміж Даўгаўгрыўскай фарай і Домскім касцёлам была праведзена семафорная лінія. У 1819 годзе была пабудавана новая драўляная вежа (на мураваным пастаменце), у якой гарэлі алейныя лямпы з адбівальнікамі. Падчас Крымскай вайны ў 1854 годзе драўляная частка Даўгаўгрыўскай фары была знесена, а на падмурку паставілі гарматы. У 1857 годзе вежа была адноўлена.

У 1863 годзе была ўстаноўлена зборная чыгунная вежа, але ў 1915 годзе яна была ўзарваная, таму ў 1921 годзе была пабудавана цыліндрычная жалезабетонная вежа. Падчас Другой сусветнай вайны вежу ўзарвалі зноў. У 1945 годзе была пабудавана часовая драўляная вежа, а з 1957 года ў комплексе працуе цяперашні маяк з туманным сігналам і радыёмаяком. Зараз маяк гэта цыліндрычная жалезабетонная вежа з белай успышкай на вышыні 35 метраў над узроўнем мора.

Адукацыя

У ваколіцах Даўгаўгрыва працуюць Латвійская марская акадэмія і Рыжская Даўгаўгрыўская сярэдняя школа.

Паколькі разам з дзвюма школам Болдэраі (школы 19 і 33) у 2017 годзе ў абодвух раёнах вучыліся толькі 183 гімназісты, і ў дзвюх з гэтых школ паказчык абавязковага цэнтралізаванага экзамену быў меншы за 35%, было прапанавана гэтыя тры гімназіі рэарганізаваць у пачатковыя або стварыць адну агульную сярэднюю школу.