Дзераза гадавая

	Дзераза гадавая
	; Агульны выгляд групы раслін
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Дзеразападобныя
Клас:	Дзеразовыя
Парадак:	Дзярэзы (Lycopodiales)
Сямейства:	Дзеразовыя
Род:	Спінулюм
Від:	Дзераза гадавая
Міжнародная навуковая назва
	Lycopodium annotinum L., 1753; Spinulum annotinum A.Haines, 2003;
ITIS	17018
NCBI	13840
EOL	599070
IPNI	304983-2
TPL	tro-26600190

Дзераза гадавая^[2] (Lycopodium annotinum), або спінулюм гадавы (Spinulum annotinum) — шматгадовая травяністая вечназялёная споравая расліна сямейства дзеразовых.

Назва

Дзераза гадавая, відлак, дзераза^[3], бабін мур, вілак-дзераза, даршча, селяніка^[4]^[5]^[6], бронец^[3].

Батанічнае апісанне


Адрозненні дзеразы гадавой (В) ад дзеразы булавападобнай (А). Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Вечназялёная расліна з доўгім паўзучым галінастым сцяблом даўжынёй да 1,5 метра, якое нясе прамастойныя, дыхатамічна разгалінаваныя парасткі вышынёй 10-30 см. Галінкі пакрыты больш рэдка сядзячымі, чым у дзеразы булавападобнай, лісцям^[7]. Лісце без валасістага заканчэння, жорсткае, адагнутае ўніз, вузкаланцэтнае^[7], размешчана ў 5-8 радоў. Каласкі адзіночныя, шчыльныя, сядзячыя, на аблісцелых верхавінках парасткаў.

Спарафілы круглавата-яйцападобныя, завостраныя, верхавінка іх вызубленая. Спарангіі дыяметрам 1,5-2 мм.

Споры прарастаюць цераз 6-7 гадоў. Полавая спеласць гаметафіта настае праз 12 гадоў.

Распаўсюджанне і экалогія

Расце ў яловых, радзей хваёвых і чорнаальховых лясах. Ценелюбівая расліна^[7].

У Беларусі сустракаецца паўсюдна, але радзей за іншыя віды дзеразы^[7].

Падвіды

Вылучаюць да шасці падвідаў:^[8]

Lycopodium annotinum ssp. alpestre (Hartm.) A.Löve & D.Löve
Lycopodium annotinum ssp. pungens (Bach.Pyl.) Hultén
Lycopodium annotinum var. acrifolium Fern.
Lycopodium annotinum var. alpestre Hartm.
Lycopodium annotinum var. annotinum L.
Lycopodium annotinum var. pungens (Bach.Pyl.) Desv.

Крыніцы

↑ Linnæi C. Species Plantarum: Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas — 1753. — Т. 2. — С. 1103.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21856050"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21856107"></a>
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 78. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ ^а ^б Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
↑ Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927
↑ Носович И. И. Словарь белорусского наречия. Спб, 1870
↑ Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
↑ ^а ^б ^в ^г Плаун годичный // Лекарственные растения и их применение. — 5-е, перераб. и. доп.. — Мн.: «Наука и техника», 1974. — С. 66. — 592 с. — 120 000 экз.
↑ Данные ITIS

Літаратура

Зубкевіч Г. І. Дзераза // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз.
Ильин М. М. Род 34. Плаун — Lycopodium // Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор акад. В. Л. Комаров; Редактор тома М. М. Ильин. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1934. — Т. I. — 302 + XVI с. — 5 000 экз.
Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 111. — 665 с. — ISBN 8-87317-091-6. Архівавана 2 лютага 2014.
Єлін Ю. Я., Зерова М. Я., Лушпа В. І., Шаброва С. І. Дари лісів. — К.: Урожай, 1979 (укр.)

Спасылкі

Плаун годичный: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)

[_53d75ad9de39b096-1] Linnæi C. Species Plantarum: Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas — 1753. — Т. 2. — С. 1103.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21856050"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21856107"></a>

[Киселевский-2] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 78. — 160 с. — 2 350 экз.

[Ан-3] а ^б Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878

[4] Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. Горы-Горкі, 1927

[5] Носович И. И. Словарь белорусского наречия. Спб, 1870

[6] Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.

[ЛР-7] а ^б ^в ^г Плаун годичный // Лекарственные растения и их применение. — 5-е, перераб. и. доп.. — Мн.: «Наука и техника», 1974. — С. 66. — 592 с. — 120 000 экз.

[8] Данные ITIS

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая нарвежская
Таксанамія	EOL · GBIF · GBIF · iNaturalist · IPNI · IRMNG · ITIS TSN · NCBI · POWO · Plantarium · The Plant List · Tropicos · WFO · Флора Кітая
Нарматыўны кантроль	Microsoft: 2780992894