Канфлікт вакол вострава Тузла

Канфлікт вакол вострава Тузла — крызісны момант ва ўкраінска-расійскіх адносінах, выкліканы будаўніцтвам Расіяй дамбы ў Керчанскім праліве ад Таманскага паўвострава да вострава Тузла ў 2003 годзе. На думку аналітыкаў, мэтай канфлікту быў ціск на Украіну ў пытанні дэлімітацыі мяжы ў Керчанскім праліве і Азоўскім моры.

Перадумовы і развіццё канфлікту[правіць | правіць зыходнік]

Востраў Тузла ўтварыўся ў выніку размыву моцным штормам у 1925 годзе вузкай касы, якая злучала Таманскі паўвостраў з РСФСР. Утвораны востраў плошчай 3 км² (даўжыня вострава 6,5 км, шырыня каля 500 м) 7 студзеня 1941 года Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета РСФСР быў перададзены Крымскай АССР РСФСР, якая ўвайшла ў склад Украінскай ССР у статусе Крымскай вобласці 19 лютага 1954 года.

29 верасня 2003 года Расія пачала актыўную фазу будаўніцтва дамбы на ўкраінскім востраве Тузла. Ад расійскага пасёлка Тамань Тэмруцкага раёна Краснадарскага краю ў напрамку вострава Тузла будавалася дамба, каб злучыць яго з расійскім берагом. Працуючы ў тры змены, будаўнікі за дзень узводзяць 150 м дамбы. Перамовы пачаліся пасля таго, як будаўнікі дабраліся да ўкраінскага памежнага пантона.

Пазіцыі бакоў[правіць | правіць зыходнік]

Украіна настойвала на тым, што Азоўскае мора і Керчанскі праліў павінны быць унутранымі водамі Украіны і Расійскай Федэрацыі, раздзеленымі дзяржаўнай мяжой. Па такім прынцыпе размежавання Тузла належыць Украіне.
Расія настойвала на адсутнасці афіцыйна выразна праведзеных межаў у водах Азоўскага мора і ў Керчанскім праліве, а таксама адмаўлялася прызнаваць Тузлу востравам, настойваючы на тым, што гэта каса. Акрамя таго, Расія ўказала, што да Украіны адышла толькі кантынентальная частка Крыма. Расія прапанавала сумеснае выкарыстанне Азова-Керчанскай акваторыі, пагадзіўшыся на ўсталяванне дзяржаўнай мяжы толькі па дне, але не па воднай паверхні.

Храналогія вырашэння канфлікту[правіць | правіць зыходнік]

30 верасня 2003 года Міністэрства замежных спраў Украіны накіравала ноту пратэсту ў МЗС Расіі.
6 кастрычніка 2003 года Міністр замежных спраў Украіны Канстанцін Грышчанка накіраваўся ў Маскву для перамоваў па канфлікце.
Каб асабіста паўдзельнічаць у развязанні канфлікту, Прэзідэнт Украіны Леанід Кучма тэрмінова перапыняе візіт у Лацінскую Амерыку і накіроўваецца ў Тузлу.
Украінскія дыпламаты далі зразумець амерыканскаму боку, што будуць патрабаваць тэрміновых кансультацый, прадугледжаных шостым артыкулам Будапешцкага мемарандума. Пасля гэтага адбылася размова прэзідэнтаў Украіны і Расіі^[1].
22 кастрычніка 2003 года ў Вярхоўнай Радзе адбыліся слуханні аб украінска-расійскіх адносінах.
23 кастрычніка 2003 года будаўніцтва дамбы было спынена. Паміж украінскімі памежнікамі і расійскімі будаўнікамі заставалася каля 100 метраў.
У лістападзе 2003 года прэм’ер-міністры Расіі і Украіны дамовіліся спыніць далейшае будаўніцтва дамбы.
2 снежня 2003 года ў Тузле была адкрыта новая памежная застава.
У ліпені 2005 года па выніках чарговых кансультацый паміж Украінай і Расійскай Федэрацыяй 12-13 ліпеня прэс-служба МЗС Украіны абвясціла пра прызнанне Расіяй вострава Каса Тузла і «вады вакол яго» тэрыторыяй Украіны. Аднак у адказ на такую заяву дэпартамент інфармацыі і друку МЗС РФ заявіў: «прававы статус вострава Тузла застаецца нявызначаным».