Будапешцкі мемарандум
 | Артыкул трэба цалкам перапісаць. |
| Будапешцкі мемарандум | |
|---|---|
 | |
| Тып дагавора | міжнародны |
| Дата падпісання | 5 снежня 1994 |
| Месца падпісання | Будапешт |
| Набыў моц | з моманту падпісання |
| Заканчэнне дзеяння | ў 2014 г. афіцыйна узняты пытанне дэнансацыі з-за ваеннай агрэсіі Расіі |
| Страціў сілу | ў 2014 г. афіцыйна узняты пытанне дэнансацыі з-за ваеннай агрэсіі Расіі |
| Падпісалі | Л. Кучма, Б. Ельцын, Дж. Мейджар, Біл Клінтан |
| Бакі |
 Украіна Расія |
| Умовы | наўзамен адмовы ад ядзернай статусу Украіны гарантаваны суверэнітэт Украіны ад Расіі, ЗША, Вялікабрытаніі |
Будапешцкі мемарандум — міжнародная дамова пра гарантыі бяспекі ў сувязі з далучэннем Украіны да «Дамовы пра нераспаўсюджанне ядзернай зброі», прыняты 5 снежня 1994 гады паміж Украінай, ЗША, Расіяй і Вялікабрытаніяй пра «бяз'ядзерны статус» Украіны. Дамова ўтрымоўвае пункты, якія прадстаўляюць Украіне гарантыі яе суверэнітэту і бяспекі.
Дзяржавы-падпісанты[правіць | правіць зыходнік]
Абавязацельствы[правіць | правіць зыходнік]
Паводле дадзенага Мемарандума, ЗША, РФ і Вялікабрытанія абавязаліся:
- паважаць незалежнасць, суверэнітэт і існыя дзяржаўныя межы Украіны;
- устрымлівацца ад пагрозы сілай і яе ўжыванні супраць тэрытарыяльнай цэласнасці і палітычнай незалежнасці Украіны; ніякая іх зброя ніколі не будзе выкарыстоўвацца супраць яе, акрамя мэт самаабароны ці любой іншай праявай у адпаведнасці са статутам ААН;
- устрымлівацца ад эканамічнага ціску, накіраванага на тое, каб падпарадкаваць сваім уласным інтарэсам ажыццяўленне Украінай, якая мае рацыю, уласцівую яе суверэнітэту.
- дамагацца неадкладных дзеянняў Рады Бяспекі ААН з мэтай аказання дапамогі Украіне, калі яна стане ахвярай акту агрэсіі ці аб'ектам пагрозы агрэсіі з ужываннем ядзернай зброі;
- Не ўжываць ядзерную зброю супраць Украіны, акрамя выпадку нападу на іх, іх і падапечныя тэрыторыі, узброеныя сілы, іх саюзнікаў;
- Праводзіць кансультацыі ў выпадку ўзнікнення сітуацыі, якая закранае пытанне адносна гэтых абавязанняў.
Крытыка[правіць | правіць зыходнік]
- У жніўні 2009 г. Цярнопальская аблрада патрабавала разарваць Будапешцкі мемарандум[1].
- За яго перагляд выступаў Віктар Юшчанка[2].
- Пасля аб'явы ахвяр Еўрамайдана, затрыманні «не ўкраінскіх» снайпераў у Кіеве афіцыйна прызнана дачыненне спецслужбы Расійскай Федэрацыі ў арганізацыі дэстабілізацыі ва Ўкраіне, якія аднолькава стралялі ў дзяржаўных службоўцаў МУС Украіны і ў грамадзянскіх якія мітынгавалі[3][4][5][6]. І падпісант дадзенай дамовы Расійская Федэрацыя стала на шлях адкрытага парушэння Будапешцкага мемарандума, і 1 сакавіка 2014 г. Расія стала на шлях ваеннага ўварвання ў суверэнную дзяржаву Ўкраіну, суб'ект міжнароднага права[7][8][9][10][11].
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
- тэкст Будапешцкага мемарандума па-руску
- Ядзерная зброя
- Лісабонскі пратакол
- Дагавор аб нераспаўсюджанні ядзернай зброі
- МАГАТЭ
Зноскі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ Тернопільська облрада вимагає розірвати Будапештський меморандум (укр.)
- ↑ Ющенко готовий повернути Україні ядерний статус Архівавана 5 сакавіка 2014. (руск.)
- ↑ На Майдані з офіцера під час штурму зірвали шеврон із двоголовим орлом (укр.)
- ↑ В «УДАРе» заявляют о задержании снайпера, стрелявшего в протестующих (21 февраля 2014) — сайт «LB.ua» (руск.)
- ↑ У готелі «Україна» затримали ще одного снайпера — ЗМІ (укр.)
- ↑ Богословская: есть видео, где мужчина в форме «беркутовца» стреляет по Майдану и силовикам (21 февраля 2014, 12:21) — сайт «LB.ua» (руск.)
- ↑ Яценюк просит страны Будапештского меморандума гарантировать целостность Украины (руск.)
- ↑ Совет Федерации единодушно проголосовал за введение войск в Украину, позволив Путину действовать «в легитимном поле» (ОНЛАЙН) (руск.)
- ↑ Совет Федерации одобрил введение войск РФ на Украину (руск.)
- ↑ Совет Федерации проголосовал за ввод Вооруженных сил России на Украину Архівавана 1 сакавіка 2014. (руск.)
- ↑ Совет Федерации проголосовал единогласно о вынесении вопроса о вводе войск РФ в Украину до стабилизации положения Архівавана 5 сакавіка 2014. (руск.)
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Будапештська броня (укр.)
- Чи вдосконалять Будапештський Меморандум? Архівавана 28 лютага 2014. (укр.)
- Україна без’ядерна/ядерна (укр.)
- Текст Меморандума Архівавана 1 сакавіка 2014. (руск.)
- Россия подтвердила гарантии безопасности Украины за отказ от ядерного оружия Архівавана 3 сакавіка 2014. (руск.)
- Тэкст беларускага Мемарандума Архівавана 8 жніўня 2016. (бел.) (руск.) (англ.) (фр.)