Лешак Дунін-Баркоўскі

Лешак Дунін-Баркоўскі
Лешак Дунін-Баркоўскі
	польск.: Leszek Dunin-Borkowski
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	польск.: Aleksander Leszek Dunin-Borkowski
Дата нараджэння	11 студзеня 1811
Месца нараджэння	Гарадок[d], Заляшчыцкая акруга[d], Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі, Аўстрыйская імперыя;
Дата смерці	30 лістапада 1896 (85 гадоў)
Месца смерці	Львоў, Львоўскі павет[d], Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі, Цыслейтанія, Аўстра-Венгрыя;
Пахаванне	Лычакаўскія могілкі;
Грамадзянства	Аўстрыйская імперыя; Аўстра-Венгрыя;
Дзеці	Witold Franciszek Borkowski[d]
Альма-матар	Львоўскі нацыянальны ўніверсітэт імя Івана Франко; Венскі ўніверсітэт;
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, палітык, землекарыстанне, публіцыст, літаратар, пісьменнік, anti-Ukrainian sentiment
Мова твораў	польская
Грамадская дзейнасць
Член у	Галіцыйскае гаспадарчае таварыства[d]; Кракаўскае навуковае таварыства[d];
Подпіс
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Алякса́ндр (Ле́шак) Фердынанд Ду́нін-Барко́ўскі^[3] (польск.: Aleksander (Leszek) Dunin-Borkowski, 11 студзеня 1811, вёска Гарадок (укр.) (бел., цяпер Залішчыцкі раён, Цярнопальская вобласць — 30 лістапада 1896, Львоў) — польскі публіцыст, палітычны дзеяч.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся ў багатай шляхецкай сям’і герба «Лебедзь». Атрымаў хатняе выхаванне. Пазней разам са старэйшым братам Юзафам навучаўся ў львоўскай гімназіі.

Даведаўшыся пра пачатак паўстання 1830—1831, браты накіраваліся ў Польшчу. Лешак прымаў удзел у паўстанні ў чыне падпаручніка, быў ад’ютантам генерала Яна Крукавецкага. У бітве пад Радамам быў паранены.

Пасля сканчэння паўстання пражываў у Караляўцы, дзе вывучаў санскрыт. Вярнуўшыся ў Львоў, распачаў актыўную літаратурную дзейнасць.

Падчас вясны народаў у 1848 годзе — адзін з кіраўнікоў львоўскага Нацыянальнага камітэта (польск.) (бел., рэдактар ліста імператару Фердынанду I, у якім былі выкладзены патрабаванні палякаў^[4]. Пасля сканчэння рэвалюцыі нейкі час пражываў у Дрэздэне і Познані.

З 1850 года зноў у Галіччыне, але цягам дзесяці гадоў не праяўляў грамадскай актыўнасці. Пасля прызнання аўтаноміі Галіччыны (польск.) (бел. вярнуўся да публіцыстычнай і палітычнай дзейнасці. Дэпутат Галіцкага сойма (польск.) (бел. (1861—1872). Ініцыятар стварэння і прэзідэнт (1867—1884) Кракаўскага таварыства заахвочвання мастакоў.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Пісаў аповесці, публіцыстычныя артыкулы, перакладаў з некалькіх моў.

Найлепшай з прац стаў зборнік сатырычных фельетонаў «Parafiańszczyzna», першы з якіх апублікаваны 1 сакавіка 1843 ў «Часопісе парыжскіх мод» (польск.) (бел.. У 1843 годзе выдаў ва Уроцлаве I том «Parafiańszczyzny», у 1849 годзе ў Познані выйшаў II том. Кніга асуджала найвышэйшыя слаі галіцыйскага грамадства. Ужо пасля выхаду першага тому ў Галіччыне выбухнуў вялізны літаратурны скандал. Рэакцыя каталіцкага духавенства была настолькі рэзкаю, што ў другім томе Баркоўскі больш не закранаў «набожную» тэматыку.

Сярод іншых твораў: «Kozak», «Orły z Herburtów» (1838), «Niepowieści i nierozprawy» (1846), «Cymbalada» (1845, 1848)^[5].

Увайшоў у гісторыю польска-ўкраінскіх і польска-расійскіх стасункаў сваім афарызмам (1861): «Niema Rusi — jest Moskwa i Polska!»^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]^[11]. Гэты афарызм лаканічна выказаў погляды той (даволі значнай) часткі еўрапейскай^[12] і асабліва польскай інтэлігенцыі, якая «прымала як нешта цвёрда ўсталяванае» тэорыю^[13]^[14]^[15] Францыска Духінскага і падзяляла яго погляды на неабходнасць адзінства «арыйскіх» Польшчы і Русі (Украіны) супраць «туранскай» Масквы (Масковіі).

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/dunin-borkowski-aleksander-leszek/ Праверана 30 жніўня 2022.
↑ Степанович К. Л. Личаківський некрополь — 2006. — С. 66. — ISBN 978-966-8955-00-5
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q62416080"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q116966495"></a>
↑ Aleksander Leszek Ferdynand hr. Dunin-Borkowski z Borkowic h. Łabędź (польск.)
↑ Ф. И. Свистун. Прикарпатская Русь подъ владѣниемъ Австріи. Архівавана 19 верасня 2009. Часть первая. Львов, 1895. — Стр. 257—259.
↑ Borkowski Dunin Leszek (польск.)
↑ Jacek Kloczkowski. Jak rozwiązać spór polsko — ukraiński? (польск.)
↑ Ф. И. Свистун. Прикарпатская Русь подъ владѣниемъ Австріи. Часть вторая (1850—1895). Архівавана 19 верасня 2009. Львов, 1896. — Стр. 155.
↑ Іван Франко. Українська література в 1904 році Архівавана 21 лютага 2007. (укр.)
↑ Микола Легкий. Чотири маловідомі праці Івана Франка. Українське літературознавство. Зб. наук. праць, 2006, вип. 68, с. 366—399
↑ Иван Франко. Южнорусская литература (руск.)
↑ Дідицький Богдан (Феодосій) Андрійович (укр.)
↑ Н. Я. Данилевский. Россия и Европа.
↑ В. М—н. Духинский (Франциск). (ЭСБЭ) (руск.)
↑ Іван Лисяк-Рудницький. Францішек Духінський та його вплив на українську політичну думку Архівавана 21 мая 2011. (укр.)
↑ Ф. И. Свистун. Прикарпатская Русь подъ владѣниемъ Австріи. Часть вторая (1850—1895). Архівавана 19 верасня 2009. Львов, 1896. — Стр. 105

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Ryszard Sadaj. Kto był kim w Galicji. — Kraków, 1993. — ISBN 83-7081-089-6.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Parafiańszczyzna Т. I(недаступная спасылка) на старонцы Польскай інтэрнэт-бібліятэкі

[_f5206aa196119f09-1] а ^б ^в ^г ^д http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/dunin-borkowski-aleksander-leszek/ Праверана 30 жніўня 2022.

[_69110bf79bbd40f0-2] Степанович К. Л. Личаківський некрополь — 2006. — С. 66. — ISBN 978-966-8955-00-5
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q62416080"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q116966495"></a>

[3] Aleksander Leszek Ferdynand hr. Dunin-Borkowski z Borkowic h. Łabędź (польск.)

[4] Ф. И. Свистун. Прикарпатская Русь подъ владѣниемъ Австріи. Архівавана 19 верасня 2009. Часть первая. Львов, 1895. — Стр. 257—259.

[5] Borkowski Dunin Leszek (польск.)

[6] Jacek Kloczkowski. Jak rozwiązać spór polsko — ukraiński? (польск.)

[7] Ф. И. Свистун. Прикарпатская Русь подъ владѣниемъ Австріи. Часть вторая (1850—1895). Архівавана 19 верасня 2009. Львов, 1896. — Стр. 155.

[8] Іван Франко. Українська література в 1904 році Архівавана 21 лютага 2007. (укр.)

[9] Микола Легкий. Чотири маловідомі праці Івана Франка. Українське літературознавство. Зб. наук. праць, 2006, вип. 68, с. 366—399

[10] Иван Франко. Южнорусская литература (руск.)

[11] Дідицький Богдан (Феодосій) Андрійович (укр.)

[12] Н. Я. Данилевский. Россия и Европа.

[13] В. М—н. Духинский (Франциск). (ЭСБЭ) (руск.)

[14] Іван Лисяк-Рудницький. Францішек Духінський та його вплив на українську політичну думку Архівавана 21 мая 2011. (укр.)

[15] Ф. И. Свистун. Прикарпатская Русь подъ владѣниемъ Австріи. Часть вторая (1850—1895). Архівавана 19 верасня 2009. Львов, 1896. — Стр. 105

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]