Майсей Саламонавіч Напельбаўм

Майсей Саламонавіч Напельбаўм
Майсей Саламонавіч Напельбаўм
Род дзейнасці	фатограф
Дата нараджэння	14 (26) снежня 1869 ці 26 снежня 1869
Месца нараджэння	Мінск, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	13 чэрвеня 1958[…] (88 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР;
Месца пахавання	Вастракоўскія могілкі[d];
Грамадзянства	Расійская імперыя; Расійская рэспубліка; РСФСР[d]; СССР;
Дзеці	Вольга Майсееўна Грудцова[d], Ліля Майсееўна Напельбаўм[d] і Іда Майсееўна Напельбаўм[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Майсей Саламонавіч Напельбаўм (14 (26) снежня 1869, Мінск — 13 чэрвеня 1958, Масква) — беларускі, расійскі і савецкі фотамайстар, стваральнік уласнай творчай манеры студыйнага фотаздымка.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

У 1884 годзе паступіў вучнем у фотаатэлье мінскага фатографа Восіпа Барэці. Пільны вучань паслядоўна авалодаў капіроўкай здымкаў, рэтушшу і быў дапушчаны да самастойнай здымкі, пазней фотамастак з удзячнасцю ўспамінаў свайго настаўніка^[4].

У 1888 годзе пакінуў Мінск, вандраваў па Расіі і іншых краінах. Пабываў у Смаленску, Маскве, Варшаве, Вільні, Еўпаторыі. У час знаходжання ў Амерыцы працаваў у Нью-Ёрку, Філадэльфіі, Пітсбургу. У 1895 годзе вярнуўся ў Мінск і адкрыў павільён партрэтнай фатаграфіі.

У 1910 годзе пераехаў у Санкт-Пецярбург і супрацоўнічаў з часопісам «Сонца Расіі».

У Маскве атэлье Напельбаўма размяшчалася ў доме Аненкавых на рагу Пятроўкі і Кузнецкага Моста, у Петраградзе — на Неўскім, 72.

У студзені 1918 года робіць выдатны партрэт Леніна — адзін з лепшых у фатаграфічнай Ленініяне. У тыя ж гады зрабіў шэраг партрэтаў паплечнікаў Леніна. Сярод іх асабліва ўдалыя Фелікса Дзяржынскага, Вацлава Вароўскага, Луначарскага і іншых.

У 1919 годзе пры падтрымцы Якава Свярдлова арганізоўвае пры УЦВК — першую дзяржаўную фатаграфію.

У 1920—1930 гады фатаграфуе выдатных людзей краіны — артыстаў, пісьменнікаў, мастакоў і навукоўцаў.

У пачатку 1930-х гадоў Напельбаўм пазбаўлены выбарчых правоў, і як лішэнец падлягаў высылцы з Масквы. З вялікай цяжкасцю здолеў дамагчыся адмены гэтага статуса і ўладкавацца на працу ў фотаатэлье, якое абслугоўвала турыстаў-фотааматараў^[5].

Памёр у 1958 годзе. Пахаваны на Вастракоўскіх могілках.

Сям’я[правіць | правіць зыходнік]

Бацька паэтак Лілі, Іды і Фрэдэрыкі Напельбаўм, літаратуразнаўкі Вольгі Грудцовай.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

У аснову сваёй манеры паклаў асаблівыя прыёмы работы са святлом, якія дазваляюць ствараць аскетычны і адначасова яркі і дакладны вобраз партрэтаванага. Напельбаўм — майстар кампазіцыйнага рашэння кадра, выяўленчага нюансу. Пры ўяўнай прастаце партрэты Напельбаўма поўныя ўнутранага драматызму, тыповага для рускай мастацкай традыцыі. Па-майстэрску спалучаў у сваіх працах элементы фармалізму і разуменне фатаграфіі як дакумента.

Нягледзячы на відавочную апалітычнасьць, яшчэ ў 1918 годзе Напельбаўм зрабіў партрэт Леніна, пазней — Сталіна.

У 1938 годзе, падпісаўшы дагавор з прэзідыумам Акадэміі навук СССР, зрабіў вядому серыю партрэтаў правадзейных членаў АН СССР.

Да тэхнічных асаблівасцяў варта аднесці любоў да здымак з адной крыніцай святла, выкарыстанне (найчасцей) аб’ектыва Фохтлендэр Колінеар 420 mm, 1: 7, 7 і прымяненне жывапісных пэндзляў для апрацоўкі негатыву ў працэсе праяўкі.

Званні[правіць | правіць зыходнік]

Заслужаны артыст рэспублікі (1935)

Персанальныя выставы М. Напельбаўма[правіць | правіць зыходнік]

«М. Напельбаўм» Петраград 1918
«М. Напельбаўм» Масква 1935, 1946, 1955

Аўтарская кніга[правіць | правіць зыходнік]

Наппельбаум М. От ремесла к искусству. — Москва, 1958 (2-е изд., 1972)[1]
Наппельбаум М. Избранные фотографии: Альбом / Автор статьи Ан. Вартанов. — М.: Планета, 1985. — 106 с.

Кнігі з удзелам М. Напельбаўма[правіць | правіць зыходнік]

«STALIN ON LENIN» — Moscow: Foreign Languages Publishing House, 1939
«Антология Советской фотографии, 1917—1940» — Москва: Издательство ПЛАНЕТА, 1986

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

↑ ^а ^б Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век / под ред. О. В. Богданова
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124670547"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q108611244"></a>
↑ ^а ^б ^в Наппельбаум Моисей Соломонович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ Mojsej Nappelbaum // The Fine Art Archive — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
↑ Неизвестный Наппельбаум. Digital Photo № 102 (октябрь 2011 года), с. 28-35
↑ Фотомагазин 2000, с. 58.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Лев Гурвич. Лишенец // «Фотомагазин» : журнал. — 2000. — № 5. — С. 58—61. — ISSN 1029-609-3.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Андранік Антанян. Піктарыялізм на службе рэвалюцыі(нявызн.). Patagrafija (31 сакавіка 2017). Праверана 18 студзеня 2024.
Фотаздымкі М. С. Напельбаўма на сайце Гісторыя Расіі ў фотаздымках.
Навукоўцы АН СССР — калекцыя фотапартрэтаў (1920—1950-я), М. С. Напельбаўм на сайце РАН.

[_4b45fd7f7904974f-1] а ^б Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век / под ред. О. В. Богданова
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124670547"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q108611244"></a>

[_03c670e0fff3709d-2] а ^б ^в Наппельбаум Моисей Соломонович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_2aecce0a65149787-3] Mojsej Nappelbaum // The Fine Art Archive — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>

[4] Неизвестный Наппельбаум. Digital Photo № 102 (октябрь 2011 года), с. 28-35

[FOOTNOTEФотомагазин200058-5] Фотомагазин 2000, с. 58.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]