Манастыр Сопачані

Манастыр Сопачані
	Манастыр
Манастыр Сопачані
	Манастир Сопоћани
	43°07′03″ пн. ш. 20°22′24″ у. д.HGЯO
Краіна	Сербія
Месцазнаходжанне	Стары-Рос
Канфесія	Сербская праваслаўная царква
Епархія	Рашска-Прызранская
Архітэктурны стыль	раманскі стыль
Заснавальнік	Стэфан Ураш I
Дата заснавання	XIII стагоддзе
Сайт	manastirsopocani.org
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Манастыр Сопачані (сербск.: Манастир Сопоћани) — сербскі праваслаўны манастыр з царквой Святой Тройцы; размешчаны каля горада Нові-Пазар на поўдні Сербіі. Заснаваны ў маляўнічай даліне ракі Рашкі, побач са старажытным Расам — цэнтрам Сербскай дзяржавы Урашам I да 1263 года як пахавальню караля і яго сям'і. Захавалася царква Св. Тройцы (1264—1265), аднанефная пабудова рашскай школы, якая адрозніваецца складнасцю і кампазіцыйнай цэласцю. Адкрыты прытвор і вежа над уваходам — канец XIII стагоддзя; бакавыя прыбудовы ў выглядзе паніжаных нефаў — пачатак XIV стагоддзя^[1]. У Сярэднявеччы манастыр быў духоўным цэнтрам, яго брація налічвала звыш 100 манахаў.

Каля 1265 года царква распісана фрэскамі (у цэнтральнай частцы храма імітуюць мазаіку). У апсідзе намаляваны Багародзіца з Немаўлём і з двума анёламі па баках, Прычасце апосталаў, Пакланенне Ахвяры (у працэсіі намаляваны архіепіскапы сербскія Сава I, Арсеній I, Сава II), на сценах — Вялікія святы, на заходняй сцяне — Успенне Багародзіцы, на хорах — Сорак мучанікаў, Гасціннасць Аўраама і апосталы, у нартэксе — Усяленскія саборы, Прытча пра праведнага Іосіфа, Дрэва Іясея, Страшны суд, партрэты кцітараў, смерць Ганны Дандала, маці кцітара; у паўднёвым прытворы — Жыціе Святога Сімяона Нэмані, у паўночным — Стэфана Першамучаніка. У бакавых прыбудовах захаваліся фрэскі канца XIII стагоддзя, пачатку XIV стагоддзя і XVI—XVII стагоддзяў.

Успенне Багародзіцы. Фрэска з Сопачаняў.

Фрэскі Сопачаняў — аднаго з цэнтральных твораў візантыйскага мастацтва — адрозніваюць унутраная сканцэнтраванасць вобразаў, буйныя маштабы, лапідарныя формы, светлы каларыт, у выявах няма нічога эфектнага, празмерна дакладнага і пачуццёвага, але складваецца ўражанне спакою і велічы. Да фрэсак Сопачаняў блізкія фрэскі іншых сербскіх манастыроў гэтага перыяду (фрэскі ў царкве Святых Апосталаў у Печскай патрыярхіі, 1260 год; у царкве Успення манастыра Морача, 1251—1252).

У 1389 годзе пасля Косаўскай бітвы манастыр быў спалены туркамі; адноўлены пры дэспаце Стэфане. У 1689 годзе, пасля таго як падчас пажару абваліўся дах царквы, манастыр спусцеў; рэстаўрыраваны ў 1929 і 1948—1956 гадах. У 1990-х гг. з манастыра Вісакі Дзечані ў Сопачані былі перанесены мошчы святых урачоў-бяссрэбранік Казьмы і Даміяна.

У 1979 года ўключаны ў спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.