Медуніца

	Медуніца
	; Медуніца няясная (Pulmonaria obscura). Кветка з ружовым вяночкам распусцілася нядаўна, а з сінім — даўно.
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Надпарадак:	Asteranae
Парадак:	Бурачнікакветныя
Сямейства:	Бурачнікавыя
Падсямейства:	Бурачнікавыя
Род:	Медуніца
Міжнародная навуковая назва
	Pulmonaria L. (1753)
Тыпавы від
	Pulmonaria officinalis L.typus
Віды
	Каля 15 відаў Гл. Кароткае апісанне некаторых відаў; Гл. таксама Спіс відаў;
ITIS	500528
NCBI	136615
EOL	60993
GRIN	g:10144
IPNI	4771-1

Медуніца, Шчамяліца^[4]^[5] (Pulmonária) — род невысокіх кветкавых раслін сямейства Бурачнікавыя (Boraginaceae), якое ў сістэме класіфікацыі APG II ўваходзіць у групу эвастэрыды I, але не ўключана ў якія-небудзь парадкі. Род ўключае 14—16 еўразійскіх відаў.

Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Медуніца вузкалістая (Pulmonaria angustifolia). Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Шматгадовыя травяністыя расліны. Сцябло прамое, звычайна апушанае. Лісце простае, суцэльнае, з гладкім краем, завостранай верхавінкай і клінападобнай асновай. Кветкі ў завітках. Тычынак 5. Плод — арэшак.

У большасці відаў медуніцы (як і ў некаторых іншых бурачнікавых) назіраецца нячастая сярод кветкавых раслін з’ява змены афарбоўкі вяночка ў працэсе цвіцення: ружовыя ў пачатку, да канца цвіцення вяночкі робяцца сінімі.

Спіс відаў[правіць | правіць зыходнік]

Спіс відаў роду Медуніца з указаннем сінонімаў^[6]^[7]

Pulmonaria affinis Jord. (1854)

[syn. Pulmonaria alpestris Lamotte (1880)]

Pulmonaria angustifolia L. (1753) — Медуніца вузкалістая

[syn. Pulmonaria australis (J.Murr) W.Sauer (1975)]

Pulmonaria angustifolia auct., non L.

= Pulmonaria longifolia (T.Bastard) Boreau (1857)

Pulmonaria angustifolia var. longifolia T.Bastard

= Pulmonaria longifolia (T.Bastard) Boreau (1857)

Pulmonaria australis (J.Murr) W.Sauer (1975)

= Pulmonaria angustifolia L. (1753)

Pulmonaria ciliata Torr. (1827)

= Mertensia ciliata (Torr.) G.Don (1837—1838)

Pulmonaria dacica Simonk. (1887)
Pulmonaria filarszkyana Jáv. (1916)
Pulmonaria helvetica Bolliger (1982)
Pulmonaria kerneri F.Wettst. (1888)
Pulmonaria longifolia (Bast.) ex Boreau (1857)

[syn. Pulmonaria angustifolia var. longifolia T.Bastard]

Pulmonaria maritima L. (1753)

= Mertensia maritima (L.) Gray (1821)

Pulmonaria mollis Wulfen (1813) — Шчамяліца мякенькая, ці Медуніца мякенькая
Pulmonaria montana Lej. (1811)
Pulmonaria obscura Dumort. (1865) — Медуніца няясная, ці Мядунка, ці Крупенькі, ці Шчамяліца, ці Падарэжнік, ці Снітка, ці Сныдка, ці Сныдачка
Pulmonaria officinalis L. typus^[3] (1753)
Pulmonaria rubra Schott (1851)
Pulmonaria saccharata Mill. (1768)
Pulmonaria sibirica L. (1753)

= Mertensia sibirica (L.) G.Don (1837—1838)

Pulmonaria stiriaca A.Kern. (1878)
Pulmonaria vallarsae A.Kern. (1878)
Pulmonaria visianii Degen & Lengyel (1937)

Значэнне і выкарыстанне[правіць | правіць зыходнік]

Медуніца — асабліва медуніца лекавая (Pulmonaria officinalis) — са старажытных часоў выкарыстоўвалася ў якасці лекавай расліны. Некаторыя віды культывуюцца як садовыя расліны, выведзена мноства дэкаратыўных сартоў, у тым ліку медуніца вузкалістая (Pulmonaria angustifolia).

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ ^а ^б Звесткі пра род Pulmonaria у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 106. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ Напісанне Медуніца, Шчамяліца ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т. 10. — Мн., 2000. — С. 251.
↑ Віды роду Медуніца на сайце GRIN Архівавана 2 лістапада 2013 года. (англ.) На сайте указано, что это полный список видов. (Праверана 18 мая 2009)
↑ Index Synonymique de la Flore de France de Michel Kerguélen, 1999 (фр.) (лац.) (Праверана 19 мая 2009)

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Швец І. У. Шчамяліца, медуніца // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 392.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Медуница — род Pulmonaria: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
Медуніца: інфармацыя на сайце GRIN (англ.) (Праверана 17 мая 2009)
Pulmonaria (англ.) // The Plant List
Род Pulmonaria на сайце eFloras у раздзеле Флора Кітая (англ.) (Праверана 18 мая 2009)
Pulmonaria на сайце USDA NRCS (англ.) (Праверана 26 мая 2009)

[1] Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.

[2] Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».

[ING-3] а ^б Звесткі пра род Pulmonaria у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)

[Киселевский-4] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 106. — 160 с. — 2 350 экз.

[pr-5] Напісанне Медуніца, Шчамяліца ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т. 10. — Мн., 2000. — С. 251.

[6] Віды роду Медуніца на сайце GRIN Архівавана 2 лістапада 2013 года. (англ.) На сайте указано, что это полный список видов. (Праверана 18 мая 2009)

[7] Index Synonymique de la Flore de France de Michel Kerguélen, 1999 (фр.) (лац.) (Праверана 19 мая 2009)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая каталанская · Вялікая нарвежская · Вялікая расійская · Вялікая савецкая (1 выд.) · Бракгаўза і Эфрона · Britannica (онлайн)
Таксанамія	EOL · WFO · GBIF · iNaturalist · NCBI · IRMNG · ITIS TSN
Нарматыўны кантроль	Microsoft: 2776516286