Паўночна-Прыпяцкі разлом

Тэктанічныя структуры Беларусі

Паўночна-Прыпяцкі разлом — тэктанічная структура ў Брэсцкай, Мінскай і Гомельскай абласцях, частка разлому, які абмяжоўвае на поўначы — паўночным усходзе Дняпроўска-Данецкі аўлакаген.

На Беларусі распасціраецца ў субшыротным напрамку на адлеглагць да 240 км, шырыня ад 1 да 6 км. Аддзяляе Прыпяцкі прагін ад Беларускай антэклізы і Гарадоцка-Хацецкай тэктанічнай ступені.

Прасочваецца ў крышталічным фундаменце, верхнепратэразойскіх, палеазойскіх і месцамі мезазойскіх адкладах, да верхнемелавых уключна. Паводле кінематычнай прыроды разрывы ў разломнай зоне скідавага, месцамі скідава-зрухавага тыпу. Зрухавыя ссоўванні парод адбываюцца па разрывах паўночна-ўсходняга, радзей паўночна-заходняга напрамку. Плоскасці скідвальнікаў субшыротных разрываў падаюць на поўдзень пераважна пад вугламі 60—70°. Максімальная сумарная вертыкальная амплітуда ссоўвання па іх паверхні фундамента 4100 м.

Узнік Паўночна-Прыпяцкі разлом, мяркуюць, у дапознапратэразойскі час. На платформавым зтапе яго актывізацыя ўзнавілася ў канцы сярэдняга дэвону і з перапынкамі працягвалася да антрапагену ўключна. Максімальная актывізацыя была ў час намнажэння фаменскіх верхнесалявых і надсалявых адкладаў. Па глыбіні пранікнення разлом, мяркуюць, належыць да катэгорыі глыбінных.

Літаратура

• Гарэлік 3. А. Паўночна-Прыпяцкі разлом // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).