Полацкая рэвізія 1552 года

Полацкая рэвізія 1552 года — апісанне Полацкай зямлі, зробленае рэвізорамі маршалкам гаспадарскім Я. Кмітам і канюшым троцкім М. Падцандкоўскім. Быо важным сацыяльна-эканамічным і палітычным мерапрыемствам, ажыццеўленым вярхоўнай уладай з мэтаю дакладнага ўліку эканамічнага стану зямель у Полацкім ваяводстве, замкаў, гарадоў, у т.л. Полацка, ваенных рэсурсаў і патрэб, павелічэння дзяржаўных даходаў і іншае. Уключае падрабязнае апісанне абарончых збудаванняз Полацка (вежы, сцены, брамы, масты), гармат, павіннасцей асноўных груп насельніцтва, зямельных уладанняў шляхты (з пазначэннем колькасці дымоў у сёлах, узброенных коннікаў (вылучаных у войска), духавенства, мяшчан.

Рэвізія дае магчымасць меркаваць пра колькасць і размяшчэнне гарадскога насельніцтва, тапаграфію Полацка, заняткі, сацыяльную дыферэнцыяцыю гараджан і інш.

Публікацыя

Дакументы Полацкай рэвізіі ўпершыню выдадзены ў 1880 годзе Ю. Шуйскім па дэфектным спісе сярэдзіны XVIII стагоддзя, што належаў бібліятэцы графаў Браніцкіх. У 1905 годзе гісторык Іван Лапо выдаў другую публікацыю па спісе канца XVI стагоддзя або 1-й паловы XVII стагоддзя Ваенна-вучонага архіва Галоўнага штаба. Выданне зроблена на больш высокім навуковым узроўні, мае імянны, геаграфічны і прадметны паказальнікі.

У 2011 годзе, як тэ­ма­тыч­ны да­да­так «По­ла­цак: па­да­рож­жа ў пра­сто­ры і ча­се» да ча­со­пі­са «ARCHE Пачатак» № 5, беларускім гісторыкам Васілём Вароніным «Рэвізія» была пе­ра­вы­да­дзе­на. Для гэтага выдання гістарычныя картографы Віктар Цемушаў і Дзмітрый Віцько пад­рых­та­ва­лі змястоўную кар­ту «По­лац­кае ва­я­вод­ства ў ся­рэ­дзі­не XVI ст.».

Літаратура

• Галенчанка, Георгій. Полацкая рэвізія 1552 // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 5: М — Пуд / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1999. — С. 532—533. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0141-9.
• Галенчанка, Георгій. Полацкая рэвізія 1552 // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 451—452. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Семянчук, Г. Рэ­ві­зія По­лац­ка­га ва­я­вод­ства 1552 го­да, ук­лаў Ва­сіль Ва­ро­нін, Менск 2011, 271 с. [Recenzja] / Генадзь Семянчук // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2013. — T. 40. — S. 300—303.