Святая крыніца (Гомель)

Дадаць спасылкі
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Святая крыніца
Святая крыніца Казанскай іконы Божай Маці
Фатаграфія
Іншыя назвы: Крынічка; Струмочак
Краіна: Беларусь
Рэгіён: Гомель
Назва мясцовасці: Падгорная
Асаблівасці: б'е з-пад абшару гарадской забудовы
Быў акультураны: 1970-я

Святая крыніца (у народн. ужытк. яшчэ — Крынічка; у правасл. трад. — Святая крыніца Казанскай іконы Божай Маці) — крыніца ў Чыгуначным раёне г. Гомеля. Б’е з-пад схілу карэннага берага р. Сож на ўсходняй ускраіне Старога Аэрадрома ў нізіне за дамамі №97 і №98 сектара індывідуальнай забудовы па вуліцы Падгорнай. Упадае ў балацянку (рэштка даўняга Бурага балота), спалучанай з возерам Бабрыха і сістэмай абводных каналаў. Са Старога Аэрадрома ў раён крыніцы вядзе спуск з вуліц Юбілейнай і Падгорнай, з Мельнікава Лугу – насыпная грунтавая дарожка. Крыніца забрана ў бетонныя кольцы, над ёй збудавана каплічка, поруч знаходзіцца купальня, стаіць праваслаўны крыж. Прылеглая мясціна зазнае паступовае добраўпарадкаванне[1][2]. Крыніцай з 1993 г. апякуецца Ціхвінскі жаночы манастыр[3][4].

З гісторыі[правіць | правіць зыходнік]

Наяўнасць крыніц у азначанай мясцовасці дакументальна фіксуецца сама мала з першай паловы XIX ст. На карце наваколляў Гомеля 1838 года прыблізна ў тым жа пункце, дзе цяпер б’е Святая крыніца, ёсць пазнака «Колодезь»[5]. Ваенна-статыстычны агляд 1848 года, рэкамендуючы размяшчэнне ў раёне Гомеля войскаў на манеўры, адзначаў, што для забеспячэння вадой левага фланга адной з дывізій (рэкамендаваная дыслакацыя — карэнны бераг у бок вёскі Прудок) варта выкарыстоўваць магчымасці прылеглай рачной даліны — капаць там калодзежы, бо «къ этому весьма много способствуетъ изобиліе находящихся здѣсь родниковъ»[6].

Паданне пра ўзнікненне крыніцы на месцы колішняга мужчынскага манастара, што рэтранслюецца ў сучаснай царкоўнай традыцыі[4], дакументальнага пацвярджэння не знаходзіць. Краязнаўцы пачатку ХХ ст., закранаючы гісторыю рэлігійнага жыцця Гомеля, падобнага манастыра не ведалі[7]. Станам на 1916 год адзіным манастыром, прыпісаным да Гомеля, быў жаночы Чонска-Макар’еўскі манастыр[8], закрыты савецкай уладай у 1928 годзе[9]. Альбо ў народнай памяці адбіліся адгалоскі звестак пра зусім даўні час, верыфікацыя якіх пакуль не ўяўляецца магчымай, альбо згаданае паданне мае штучны характар.

Манашкі набіраюць ваду, 2022 г.
Манашкі набіраюць ваду, 2022 г.

Тая ж царкоўная традыцыя выводзіць першыя спробы шанавання крыніцы з міжваеннага часу, калі да Вялікай Айчыннай вайны яе наведвалі вернікі. У пасляваенны час як перыяд узмацнення атэізму гэтую мясціну, нібыта, забылі, а ў 1970-я гады на просьбу жыхароў крыніца была пачышчана і абсталявана бетоннымі кольцамі. Праваслаўная царква вызнала яе святой у пачатку 1990-х гадоў, прынагодзіўшы да Казанскай іконы Божай маці[4]. Але пачаткова крыніца стала прадметам стыхійнага народнага ўшанавання, з якім пазней была вымушана лічыцца царква. Верагодна, узнікненне народнага культу адбылося не без уплыву жыхароў Мельнікава Луга з ліку чарнобыльскіх перасяленцаў — адараваныя ад сваіх традыцыйных прошчаў людзі сакралізавалі блізкі да мікрараёна, але размешчаны ў зацішным неўрбанізаваным месцы, гідралагічны аб’ект. Вады з крыніцы ўспрымаецца святой, смачнай, гаючай (асабліва пры хваробах печані)[10]. Па звестках пачатку XXI ст. яна асабліва ўшаноўвалася на святы «Казанская», «Крашчэнне», «Макавей»[11].

Галерэя[правіць | правіць зыходнік]

  • 2016 г.
  • Каплічка
    Каплічка
  • Крыж
    Крыж
  • Купальня
    Купальня
  • Унутры купальні
    Унутры купальні
  • 2022 г.
  • Каплічка
    Каплічка
  • Крыж каля крыніцы
    Крыж каля крыніцы
  • Купальня
    Купальня
  • Аздабленне ў каплічцы
    Аздабленне ў каплічцы
  • Падыходы са Старога Аэрадрома і Мельнікава Лугу.
    Падыходы са Старога Аэрадрома і Мельнікава Лугу.

Зноскі

  1. ↑ Левицкая К. Чисто, уютно, красиво: жители Железнодорожного района Гомеля принимают активное участие в республиканском субботнике // Гомельские ведомости. — 2018. — 21 апреля.
  2. ↑ Наведение порядка и благоустройство святого источника в честь Казанской иконы Божьей Матери // Свято-Петро-Павловский кафедральный собор, г.Гомель (15.04.2019).
  3. ↑ Гомельский в честь Тихвинской иконы Божией Матери женский монастырь // Православная энциклопедия.
  4. ↑ а б в Гомель. Источник в честь Казанской иконы Божией Матери // Сайт прихода Свято-Петро-Павловского собора г. Минска.
  5. ↑ Карта окрестностей местечка Гомеля снятая глазомерно в 1838 году. — Лист 7.
  6. ↑ Военно-статистическое обозрение Российской империи / издаваемое по Высочайшему повелению при 1-м отделении Департамента Генерального штаба [трудами офицеров Генерального штаба]. Т. 8, ч. 3 : Могилевская губерния / [по рекогносцировкам и материалам, собранным на месте, составлял Генерального штаба капитан Черницкий]. — Санкт-Петербург : В типографии Департамента Генерального штаба, 1848. — Отд. 2. — С. 26.
  7. ↑ Жудро, Ф. А. Город Гомель (Могилевской губ.) : с 68 автотипиями / сост. Ф. А. Жудро, И. А. Сербов, и Д. И. Довгялло. — Вильна : Сев.-Зап. отд. Имп. Русского географического о-ва, 1911. — С. 15-29.
  8. ↑ Памятная книжка Могилевской губернии на 1916 год. — Могилев губ. : Губернская типография, 1916. — С. 97.
  9. ↑ Ананьев, О. В. Политика Советского государства по отношению к церкви и верующим. Судьбы православных храмов Гомельщины // Гомельщина в XX–XXI веках. Вехи истории: материалы науч.-ист. семинара / под общ. ред. епископа Гомельского и Жлобинского Стефана; М-во трансп. и коммуникаций Респ. Беларусь, Белорус. гос. ун-т трансп.; Гом. епархия Белорус. православной церкви. — Гомель : БелГУТ, 2017. — С. 16.
  10. ↑ Родник Казанской иконы Божьей Матери // Родники Беларуси.
  11. ↑ Канаплянікаў, Д. Г. Сiстэма традыцыйнага светапогляду беларусаў канца XX — пачатку ХХІ ст. / Д. Г. Канаплянікаў. — Мінск : Б. выд. — 2006. — С. 20, 54.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]


Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Святая_крыніца_(Гомель)&oldid=4200755"