Старая Сербія

Старая Сербія (1913)

Старая Сербія (сербск.: Стара Србија) — гістарычны тэрмін, шырока распаўсюджаны ў сербскай, дарэвалюцыйнай рускай і еўрапейскай гістарыяграфіі. Упершыню быў, хутчэй за ўсё, сфармуляваны Вукам Караджычам у 1810—1820-я гг.

Гэтым тэрмінам прынята пазначаць тэрыторыю сярэдневяковай сербскай дзяржавы перыяду дынастыі Няманічаў (канец XII—XIV ст.), якая не ўвайшла ў склад аўтаномнага сербскага княства пры яго стварэнні ў 1812—1833 гг.

У сербскай культурнай традыцыі тэрмін «Старая Сербія» мае яркую палітычную афарбоўку, паколькі на працягу ўсяго XIX стагоддзя з дапамогай яго акрэслівалі тую тэрыторыю, якую Сербія павінна рана ці позна вызваліць ад улады Асманскай імперыі.

Па выніках Берлінскага міру 1878 г. Сербія атрымала паўночныя раёны Старой Сербіі, аднак большая частка яе тэрыторыі, уключаючы Косава, Мятохію, Санджак і Вардарскую Македонію, заставалася пад уладай Порты аж да Першай балканскай вайны 1912 г. Пры гэтым паўднёва-заходнія і часткова нават цэнтральныя раёны Старой Сербіі (напрыклад, Печ і Дзечані) адышлі ў 1912 г. да саюзнай Чарнагорыі.

Пазней у рамках Каралеўства СХС (Югаславіі) і СФР Югаславіі ўнутраныя межы рэгіёна неаднаразова змяняліся, і ў выніку тэрыторыя Старой Сербіі была падзелена паміж рэспублікамі Сербія і Македонія. Пры гэтым, адны з ключавых з пункту гледжання гісторыка-культурнага значэння раёнаў Старой Сербіі былі аб'яднаны ў аўтаномны край Косава і Мятохія ў складзе Рэспублікі Сербіі.

Пасля распаду СФРЮ, які прывёў да стварэння ў 1992 г. незалежнай Македонскай дзяржавы, а таксама пасля фактычнага аддзялення ў лютым 2008 г. Косава і Мятохіі, 2/3 тэрыторыі Старой Сербіі зноў апынулася па-за межамі сучаснай сербскай дзяржавы.

Варта таксама адзначыць, што некаторыя раёны Старой Сербіі, не ўдалося далучыць да Сербіі і ў перыяд яе найбольшага тэрытарыяльнага пашырэння ў 1918—1991 гг. Гэта тычыцца, у прыватнасці, Шкодэра, які, паводле рашэння Лонданскай канферэнцыі вялікіх дзяржаў, у 1913 г. быў перададзены Албаніі, а таксама той часткі гістарычнай вобласці Македонія, якая ў 1913 г. адышла да Грэцыі.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Старая Сербія