Сунь Цзы

Сунь Цзы
Сунь Цзы
	кіт.: 孫子
	Помнік Сунь Цзы ў Юрыхамі, Таторы, Японія
Дата нараджэння	каля 544 да н.э.
Месца нараджэння	Цы[d] або ; У[d];
Дата смерці	каля 496 да н.э. ці каля 470 да н.э.
Месца смерці	Гусу[d], У[d], Чжоу;
Бацька	Сун Пінь[d] або Славенія
Дзеці	Sun Ming Zi[d]
Грамадзянства	Цы[d]; У[d];
Прыналежнасць	У[d]
Гады службы	VI стагоддзе да н.э.
Званне	палкаводзец
Камандаваў	войскі царства У
Бітвы/войны	бітвы перыяду Чуньцю
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сунь Цзы (6—5 ст. да н.э.) — старажытнакітайскі філосаф-матэрыяліст, ваенны тэарэтык і палкаводзец.

У 514—496 гг. да н.э. военачальнік царства У, узначальваў паспяховыя паходы супраць царстваў Чу, Цы і Цзінь.

Аўтар трактата пра ваенную справу «Мастацтва вайны», у якім выкладзена тэорыя вядзення вайны і ваенных дзеянняў. Вялікае значэнне надаваў маральнаму настрою ў войсках і якасцям палкаводца. Трактат паўплываў на развіццё ваеннай навукі Кітая, Японіі і Карэі.

Крытычна ўспрыняў і выкарыстоўваў у сваім вучэнні ўяўленні шматлікіх філасофскіх школ і кірункаў старажытнага Кітая, стварыў стройнае вучэнне пра прыроду. Паняцце неба ў яго азначае не містычнага вярхоўнага ўладара, а сукупнасць натуральных з'яў; адпрэчваў існаванне сусветнага творцы. Узнікненне і змена ўсіх з'яў і рэчаў адбываюцца па крузе і тлумачацца ўзаемадзеяннем дзвюх сіл: станоўчага янь і адмоўнага інь (інь і янь). Па меркаванні Сунь Цзы, працэс спазнання пачынаецца са сведчанняў органаў пачуццяў. Аднак толькі ў выніку разважання над дадзенымі пачуццёвага досведу чалавек можа атрымаць правільнае і ўсебаковае ўяўленне. Шырокай вядомасцю карысталася тэорыя Сунь Цзы пра прыроджаныя злыя якасці чалавечай прыроды. Усё лепшае ў чалавеку ствараецца падчас выхавання.

Вучэнне Сунь Цзы аказала глыбокі ўплыў на наступнае развіццё кітайскай філасофіі.

Творы[правіць | правіць зыходнік]

Сунь-Цзы. Трактат о военном искусстве // Конрад Н. И. Синология. М., 1995. (рускі пераклад)

Зноскі

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Суньцзы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. С. 270.
Философский словарь. Ред. Розенталь М. М., Москва, 1975.