Таха Ясін Рамадан

Таха Ясін Рамадан
араб. طه ياسين رمضان الجزراوي‎‎
Дата нараджэння	22 лютага 1938(1938-02-22)
Месца нараджэння	Масул, Найнава[d], Каралеўства Ірак
Дата смерці	20 сакавіка 2007(2007-03-20) (69 гадоў)
Месца смерці	Багдад, Багдад, Ірак
Пахаванне	Тыкрыт[d]
Грамадзянства	Ірак
Веравызнанне	суніты
Партыя	Баас
Род дзейнасці	палітык, ваенны
Удзельнік	Ірана-іракская вайна
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Таха Ясін Рамадан аль-Джызраўі (араб. طه ياسين رمضان الجزراوي‎‎; 22 лютага 1938 — 20 сакавіка 2007) — былы віцэ-прэзідэнт Ірака, член савета рэвалюцыйнага камандавання Ірака. Пасля падзення рэжыму Садама Хусейна арыштаваны, абвінавачаны ў смерці 148 чалавек у паселішчы Эд-Дуджэйль і пакараны смерцю.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Джазры, прыгарадзе Масула, у сям’і фермераў, па нацыянальнасці курд. Пасля адмовіўся ад прозвішча Джызраўі. Скончыўшы ў 1958 годзе Ваенную акадэмію ў Багдадзе, ён быў звольнены з арміі і стаў банкаўскім клеркам. У 1956 годзе ўступіў у партыю Баас, дзе працаваў і збіліўся з Садамам Хусейнам, калі аказваў яму дапамогу ў стварэнні партыйнай міліцыі. Гэтай структурай Рамадан камандаваў у далейшым на працягу некалькіх гадоў. Пасля перавароту Баас 1963 года стаў членам Савета рэвалюцыйнага камандавання Ірака. У 1970 годзе ён узначаліў рэвалюцыйны суд, пакараўшы смерцю 44 афіцэраў, абвінавачаных у змове з мэтай звяржэння ўрада. У ліпені 1979 года на спецыяльна скліканым пасяджэнні партыі Баас, Таха Ясін Рамадан заявіў, што існуе змова супраць тагачаснага прэзідэнта Садама Хусейна. Пасля шмат чалавек былі пакараны смерцю. У той час ён узначальваў Народную армію, якая была распушчана ў 1991, калі Садам зрабіў яго віцэ-прэзідэнтам Ірака. Рамадан насіў мянушку «Кулакі Садама» і лічыўся адным з самых жорсткіх прадстаўнікоў іракскага ўрада. Іракскія эмігранты абвінавачвалі яго ў злачынствах супраць чалавецтва ў сувязі з яго роляй у падаўленні паўстання шыітаў на поўдні Ірака ў 1991 годзе і за ўдзел у забойстве тысяч курдаў на поўначы краіны ў 1988. Ён перажыў шэраг замахаў, у тым ліку два ў 1997 і адно ў 1999.

Пасля ўварвання ў 2003 г. войскаў міжнароднай кааліцыі ў Ірак, Таха Ясін Рамадан вышукваўся ЗША. Ён быў арыштаваны баевікамі Патрыятычнага саюза Курдыстана 18 жніўня 2003 года ў Масуле і перададзены кааліцыйным сілам. Па паведамленні катарскага тэлеканала «Аль-Джазіра», Рамадан быў апрануты ў сялянскае адзенне і маскіраваўся пад простага мясцовага жыхара, жывучы ў Масуле з групай сваіх сваякоў і паплечнікаў.

Пасля Рамадан паўстаў перад іракскім трыбуналам па справе масавага забойства ў Эд-Дуджэйль. 5 лістапада 2006 года суд прыгаварыў яго да пажыццёвага зняволення. Аднак 26 снежня Апеляцыйны суд рэкамендаваў перагледзець прысуд і прызначыць смяротнае пакаранне. Суд накіраваў яго справу на адваротны разгляд, заявіўшы, што прысуд быў занадта мяккім і не адпавядае маштабам злачынства. 12 лютага 2007 года ён быў прысуджаны да смяротнага пакарання праз павешанне.

20 сакавіка 2007 г., у чацвёртую гадавіну пачатку Іракскай вайны, у 3 гадзіны раніцы ў былой штаб-кватэры ваеннай разведкі Ірака, у прысутнасці прадстаўнікоў урада, суддзі, лекара і адваката, быў павешаны былы віцэ-прэзідэнт Таха Ясін Рамадан. Чацвёртае пакаранне смерцю былога іракскага лідара на гэты раз не здымалася на відэа. Перад павешаннем была вымерана вага Рамадана і абрана адпаведная даўжыня вяроўкі, каб не паўтарыўся інцыдэнт, які адбыўся з Барзанам ат-Тыкрыці, калі яго галава адарвалася ад тулава. Экс-віцэ-прэзідэнта Ірака пахавалі ў той жа вёсцы аль-Аўджа ў садзе, побач з двума іншымі членамі партыі «Баас».

Гл. таксама

• Трыбунал над Садамам Хусейнам