Перайсці да зместу

Уладзімір Сцяпанавіч Русак

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Уладзімір Русак
Род дзейнасці праваслаўны царкоўны дзеяч
Дата нараджэння 17 чэрвеня 1949(1949-06-17)
Месца нараджэння
Дата смерці 20 красавіка 2019(2019-04-20)[1] (69 гадоў)
Месца смерці
Веравызнанне праваслаўе
Альма-матар

Уладзімір Сцяпанавіч Русак (нар. 17 чэрвеня 1949, вёска Муцькавічы, Навамышскі раён, Баранавіцкая вобласць — 20 красавіка 2019) — праваслаўны дыякан, публіцыст, дысідэнт у СССР, палітычны зняволены ў СССР.

Нарадзіўся 17 чэрвеня 1949 года ў вёсцы Муцькавічы Навамышскага раёна Баранавіцкай вобласці. У 1969 годзе вёска перайменавана ў Зорную, з 2012 увайшла ў склад горада Баранавічы.

У 1967—1970 гадах вучыўся ў Мінскім дзяржаўным педагагічным інстытуце на фізіка-матэматычным факультэце. У 1973 годзе скончыў Маскоўскую духоўную семінарыю, у 1977 — Маскоўскую духоўную акадэмію (са ступенню кандыдата багаслоўя за работу «Раннехрысціянскія апокрыфы ды іх хрысталагічны змест»). У 1970—1980 гадах працаваў у «Журнале Московской Патриархии» стажорам, рэферэнтам, рэдактарам, а з 1977 года — навуковым рэдактарам.

У 1976 годзе рукапаложаны ў дыякана.

Паралельна з працай у рэдакцыі пісаў кнігу па гісторыі бальшавіцкіх рэпрэсій супраць праваслаўнай царквы. За гэта быў зволены з працы. У 1980—1981 гадах служыў дыяканам у в. Іванісава Нагінскага раёна.

У 1982 годзе па ўласным прашэнні, накіраваным мітрапаліту Беларускаму Філарэту (Вахрамееву), пераведзены ў Віцебск. У 1983 годзе за казань ў Віцебскім Казанскім саборы пра пакутнікаў за веру ў СССР быў пазбаўлены рэгістрацыйнай даведкі ад упаўнаважанага Савета па справах рэлігій пры Савеце Міністраў СССР, што цягнула за сабой пазбаўленне месца служэння. Быў накіраваны ў ссылку ў Жыровіцкі манастыр. Затым непрацяглы час служыў пры храме ў Давыд-Гарадку.

Напісаў адкрыты ліст дэлегатам VI Генеральнай асамблеі Сусветнай рады цэркваў у Ванкуверы (1983). У лісце пісаў пра прыгнечаны стан Рускай праваслаўнай царквы ў СССР. Ліст не быў агучаны на паседжанні з-за пратэстаў дэлегацыі СССР, але стаў вядомы пасля агалошвання на прэс-канферэнцыі архіепіскапам Кентэрберыйскім.

Пазней па месцы прапіскі вярнуўся ў Маскву. 23 красавіка 1986 года за кнігу «Сведчанне абвінавачання» («Свидетельство обвинения»), якая хадзіла ў самвыдаце, арыштаваны КДБ. 10 верасня 1986 года асуджаны Маскоўскім гарадскім судом па арт. 70 КК РСФСР («антысавецкая агітацыя і прапаганда») на 7 год лагераў строгага рэжыму і 5 год ссылкі (максімальна магчымае пакаранне па гэтым артыкуле). Тэрмін адбываў у пермскіх лагерах. У 1987 годзе кніга «Сведчанне абвінавачання» была апублікавана на рускай мове ў ЗША. Вызначэннем Вярхоўнага суда РСФСР ад 6 верасня 1988 года тэрмін скарочаны да 2 год 6 месяцаў, ссылка з прысуда выключана. Вызвалены 22 кастрычніка 1988 года[2]. Рэабілітаваны ў 1993 годзе.

У красавіку 1989 года выехаў на сталае месца жыхарства ў ЗША. У 1989—1996 гадах выкладаў гісторыю Рускай праваслаўнай царквы і кананічнае права ў Духоўнай семінарыі Рускай праваслаўнай царквы за мяжой у Джорданвілі. У 1996 годзе вярнуўся ў Маскву. Працаваў у «Народным доме» Сяргея Філатава. Выкладаў у Расійскім дзяржаўным гуманітарным універсітэце (1997), у Англа-амерыканскай школе пры пасольстве ЗША ў Маскве (1997—1999).

У 1998 годзе перадаў у Дзяржаўны архіў Расійскай Федэрацыі (ДАРФ) многія дакументы і кнігі са сваіх збораў. Дакументы ўтварылі фонд 10061 ДАРФ[3], кнігі захоўваюцца ў Навуковай бібліятэцы ДАРФ [4].

У 2000—2008 ізноў жыў у ЗША, у 2008—2014 вяртаўся ў Маскву.

Аўтар некалькіх кніг і некалькіх соцень артыкулаў па гісторыі Рускай праваслаўнай царквы. Член Саюза расійскіх пісьменнікаў. Выдаваў газету «Православное слово» (Нью-Ёрк).

Зноскі

  • Дзярновіч, Алег. Русак Уладзімір Сцяпанавіч // Нонканфармізм у Беларусі. 1953-1985. Даведнік. Том І. — Мінск: 2004. — С. 161-162.
  • Rusak Vladimir // Dictionary of International Biography. A Biographical Record of Contemporary Achievement. Twenty-fourth edition. — Cambridge, England: International Biographical Centre, 1996. — С. 287.
  • Климонтович, Николай. Далее везде // Октябрь. — 2002. — № 2.
  • Попов А.В. Владимир Степанович Русак // Попов А.В. Российское православное зарубежье: История и источники. — Москва: 2005. — С. 118—119.
  • Свидетельство и свидетель: Интервью с Владимиром Русаком // Ступени. — 2002. — № 1(6).
  • Чернобаев А.А. Русак Владимир Степанович // Историки России. Кто есть Кто в изучении отечественной истории. Биобиблиографический словарь / Автор-составитель А.А. Чернобаев. — Саратов: 1998. — С. 305—306.