Фрэйзінгенскія ўрыўкі

Пачатак: Bose gozpodi miloztiuv’i…

Фрэйзінгенскія ўрыўкі, таксама Брыжынскія ўрыўкі, састарэлае Фрэйзінгенскі рукапіс (славенск.: Brižinski spomeniki) — тры рэлігійныя тэксты на старажытнаславенскай мове, запісаныя лацініцай у X—XI стагоддзях. Уваходзяць у пергаментны рукапіс біскупа-місіянера Аўраама з баварскага горада Фрайзінга на лацінскай мове.

З’яўляюцца найстаражытнейшым помнікам пісьменства на славенскай мове, а таксама найстаражытнейшым тэкстам на славянскай мове, запісаным лацініцай. Упершыню выяўлены ў манастыры Фрайзінга ў 1803 годзе. Захоўваюцца ў Баварскай дзяржаўнай бібліятэцы ў Мюнхене.

Апісанне

Яны прадстаўляюць сабой тры артыкулы на старажытнаславенскай мове (дзве формулы споведзі і адзін урывак павучання), устаўленыя ў стары лацінскі рукапіс. Рукапіс адносяць звычайна да Χ стагоддзя, але славянскі тэкст яе спісаны, мабыць, з больш старажытнага рукапісу. Першы ўрывак па змесце ўяўляе сабой агульную споведзь, другі ўрывак — гутарку, трэці ўрывак — верагодна, малітву.

Фрэйзінгенскія ўрыўкі былі выдадзеныя ўпершыню Пятром Кёпенам у «Зборы славінскіх помнікаў, якія знаходзяцца за граніцамі Расіі» ў Санкт-Пецярбургу ў 1827 годзе. Затым Капітарам у Glagolita Clozianus у Вене ў 1836 годзе, у хрэстаматыях Антона Янежыча, Slovenska Slovnica, s kratkim pregledom Slovenskega Slovstva ter z malim cirilskim in glagoliškim berilom za Slovence (4-е выд., 1868; 5 выд., пад загалоўкам Slovenska Slovnica za domačo in šolsko rabo, 1876), Міклашыча, Chrestomathia palaeoslovenica (1854), Васкрасенскага і інш.

Кодэкс з Фрэйзінга ўваходзіць у лік самых каштоўных і змястоўных рукапісаў Баварскай дзяржаўнай бібліятэкі. Ён прадстаўляе сабой унікальны помнік духоўнай культуры і мае вялізнае культурнае і нацыянальнае значэнне для Славеніі.

Літаратура

• Половинкин И. Н.,. Фрейзингенские отрывки // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.