Чашнік
Чашнік (ад слова «чаша», польск.: cześnik, лац.: pocillator) — прыдворная пасада і чын у гаспадарцы XIII ст. — XVIII ст., прадстаўнік вышэйшай княжацкай адміністрацыі ў Кіеўскай Русі. Прыслужваў князям, царам на святочных абедах. Адказны за бяспеку і здароўе (сачыў, каб не атруцілі князя ворагі). Чашнік кіраваў ведамствам у гаспадарцы князя, якая займалася пчалярствам і варэннем мёду. І яны мелі розныя рангі:
- чашнік караля Кароны (польск.: cześnik koronny);
- чашнік вялікага князя літоўскага (польск.: cześnik litewski);
- чашнік земскі (польск.: cześnik ziemski);
- прыдворны чыноўнік на Русі, у Вялікім Княстве Літоўскім і Рэчы Паспалітай (канца XV ст. — пачатку XVIII ст.), у вядзенні якога знаходзіліся піцейныя склепа;
- манах, кіраваўшы ў кляштарах напоямі і віннымі скляпамі.
У адпаведнасці з іерархіі ў 1768 г. яго становішча ў Кароне над лоўчым і под падстоліям. У Вялікім Княстве Літоўскім паміж гараднічым і падчашым.
У чашніка засяроджваліся таксама адміністрацыйнае і судовае кіраванне палацавымі вёскамі, якія былі населены бортнікамі (бортніцкія пчалаводы). Чашнікі належалі да вышэйшага пласту феадалаў і былі бліжэйшымі сваякамі князя.
Пасада памочніка і намесніка чашніка — падчашы.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- «Тлумачний словник української мови», укл. Василь Яременко і Оксана Сліпушко, вид. «Аконіт», м. Київ, 2000 р. ISBN 966-7173-02-X, том 4 (Р-Я), с. 807;
- «Акты издаваемые Виленскою Археографическою Комиссиею для разбора Древних Актов», г. Вильна, 1865—1915 гг., том I—XXXIX;
- «Большая энциклопедия Кирилла и Мефодия», 2005 г;
- Яфрэмав Т. Ф., «Новы тлумачальны словаўтваральны слоўнік рускай мовы».