Шыйкавая гніль цыбулі
.jpg)
.jpg)
Шыйкавая гніль цыбулі[1] — грыбковае захворванне, якое пашкоджвае рэпчатую цыбулю, часнок і цыбулю-парэй[2]. Выклікаецца 7 відамі аскаміцэтаў[3]. Найбольш значныя: Botrytis aclada, ботрытыс цыбульны (Botrytis allii), Ciborinia allii[2] і Botryotinia squamosa[4].
Узнікненне і шкоднасць
[правіць | правіць зыходнік]Шыйкавая гніль — адна з самых распаўсюджаных і шкодных хвароб цыбулі. Сустракаецца ва ўсіх раёнах вырошчвання рэпчатай цыбулі, часнаку і цыбулі-парэй, але найбольшы эканамічны ўрон наносіць у рэгіёнах з умераным кліматам. Доўгатэрміновае дажджлівае надвор’е, спрыяльнае для хваробатворных мікраарганізмаў, можа выклікаць страты ўраджаю на некалькі дзясяткаў працэнтаў. Гэта таксама выклікае вялікія страты на насенных плантацыях цыбулі[2].
Сімптомы
[правіць | правіць зыходнік]Заражэнне раслін звычайна адбываецца на сельскагаспадарчых палях. На рэпчатай цыбулі з’яўляюцца светлыя расплывістыя плямы, а адміраючыя пёры накрывае шэры споравы налёт[3]. Аднак часта сімптомы захворвання выяўляюцца толькі ў перыяд захоўвання цыбулін. Яны пачынаюць гніць, іх лускавінкі становяцца карычневымі і мяккімі, а на паверхні з’яўляецца шэры, пылісты налёт спор і чорныя склероцыі. На насенных плантацыях моцнае заражэнне прыводзіць да гібелі ўсіх суквеццяў. Часам заражэнне частковае, насенне ўтвараецца, але яно заражанае і непрыдатнае для пасева[2]. У сховішчах хвароба хутка развіваецца і распаўсюджваецца, прыводзячы да поўнага загнівання цыбулін[5].
Эпідэміялогія
[правіць | правіць зыходнік]Узбуджальнікі хваробы зімуюць у выглядзе міцэлія і склероцыяў на раслінных рэштках, што засталіся ў глебе пасля ўборкі ўраджаю. Яны могуць выжываць у глебе некалькі гадоў. У гэты час яны вырабляюць канідыяльныя споры, якія заражаюць маладыя высаджаныя цыбуліны або праросткі з пасяўнога насення. Яны пранікаюць у асноўным праз механічныя пашкоджанні або праз праколы і ранкі, нанесеныя насякомымі, што харчуюцца цыбулінамі і расадай. Усходы, прарослыя з заражанага насення, заражаюцца з самага пачатку росту[2].
Развіццю ўзбуджальнікаў спрыяе працяглае дажджлівае надвор’е. Для Botrytis aclada і ботрытыса цыбульнага (Botrytis allii) аптымальная тэмпература — 20 °C, для Ciborinia alni — 15 °C[2].
Меры прафілактыкі і барацьбы
[правіць | правіць зыходнік]Важнейшым спосабам абароны з’яўляецца абмежаванне крыніц інфекцыі шляхам чаргавання раслін кожныя 3-4 гады, пасеву здаровага насення, пасадцы незаражаных цыбулін і выдаленні раслінных рэшткаў. Сабраныя цыбуліны трэба сушыць па-за апрацоўванага поля. Усе цыбуліны з сімптомамі заражэння неабходна выдаліць, паколькі яны стануць крыніцай інфекцыі для здаровых цыбулін у сховішчы. Насаджэнні хімічна абараняюць апырскваннем фунгіцыдамі[2].
Даказана, што асноўнай крыніцай ўзбуджальніка з’яўляецца заражанае насенне. У 1973 годзе было выяўлена, што 71 % наяўнага ў продажы насеннага матэрыялу было заражана, і інфекцыя захоўвалася больш за тры гады ў захоўваным насенні[6]. Камерцыйна даступнае ў цяперашні час насенне апрацоўваецца пратручваннем. За 3 дні да ўборкі плантацыю апырскваюць прэпаратам Амістар 250 SC, які значна зніжае загніванне лука ў сховішчы[5].
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Шыйкавая гніль цыбулі // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз.. — С. 401—402
- ↑ а б в г д е ё Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, s. 377, 378, ISBN 978-83-09-01077-7
- ↑ а б Detection and Identification of Botrytis Species Associated with Neck Rot, Scape Blight, and Umbel Blight of Onion.
- ↑ Gerard Meudec, Jean-Yves Prat, Denis Retournard: Choroby i szkodniki warzyw. Warszawa: Oficyna Wydawnicza «Delta W-Z». ISBN 83-7175-543-0
- ↑ а б Szara pleśń cebuli, zgnilizna szyjki cebuli.
- ↑ Maude, R. B.; Presly, A. H. (1977). «Neck rot (Botrytis allii) of bulb onions». Annals of Applied Biology. 86 (2): 163—180.