Эміль Жантыль

Эміль Жантыль
фр.: Émile Gentil
Нараджэнне	4 красавіка 1866(1866-04-04)[…] Volmunster[d], canton of Volmunster[d], arrondissement of Sarreguemines[d], дэпартамент Мозель, Lorraine[d], Францыя
Смерць	30 сакавіка 1914(1914-03-30) (47 гадоў) Бардо, arrondissement of Bordeaux[d], дэпартамент Жыронда, рэгіён Аквітанія, Метраполія Францыі, Францыя
Месца пахавання	Пер-Лашэз Grave of Gentil[d]
Жонка	Rose Depecker[d]
Адукацыя	ваенна-марская школа[d]
Узнагароды	Вялікі залаты медаль за даследаванні[d] (1899)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Эміль Жантыль (фр.: Émile Gentil, 4 красавіка 1866 — 30 сакавіка 1914) — французскі марак, ваенны, каланіяльны адміністратар.

Біяграфія

Нарадзіўся ў камуне Вальмюнстэр дэпартамента Мозель. Скончыў Эколь Наваль, з 1890 па 1892 годзе ўдзельнічаў у гідраграфічных экспедыцыях ля ўзбярэжжа Габона. З 1892 года пачаў працаваць на каланіяльную адміністрацыю Габона.

У 1895 годзе Жантылю было даручана знайсці дарогу да возера Чад і аб’явіць тэрыторыю да яго французскай (тым самым паставіўшы перашкоду на шляху брытанскай і германскай экспансіі). 27 ліпеня 1895 года Жантыль адправіўся ўверх па рацэ Конга на паравым судне «Léon-Blot». Затым з дапамогай афрыканскіх рабочых судна было перацягнута праз лес ад суднаходнага ўчастка ракі Убангі, да ракі Шары, дзе французамі быў заснаваны Форт-Аршамба. 28 кастрычніка 1895 года французскае паравое судна дасягнула возера Чад.

Тым часам у рэгіёне возера Чад узмацняўся Рабіх аз-Зубайр. Ён заваяваў Борну, а султан Вадаі звярнуўся ў 1897 годзе за дапамогай да Францыі, прызнаўшы французскі пратэктарат. Будучы ў Францыі, Жантыль лабіраваў устанаўленне французскага панавання над цэнтральнымі часткамі Афрыкі, і гэта меркаванне перамагло. У 1898 годзе было вырашана накіраваць да возера Чад адначасова тры экспедыцыі: з поўначы, з захаду і з поўдня. На долю Жантыля выпала арганізацыя паўднёвай калоны.

Вярнуўшыся на Конга, Жантыль у 1898 годзе зноў падняўся ўверх па рацэ на «Léon-Blot», дасягнуўшы ў жніўні Форт-Аршамба. Тут ён даведаўся, што ў ліпені сілы пад камандаваннем Анры-Эцьен Брэтона былі разбіты Рабіхам аз-Зубайрам. У кастрычніку Жантыль сам сутыкнуўся з сіламі аз-Зубайра пад Каўно і таксама быў разбіты. Тым не менш ён змог злучыцца з сіламі двух астатніх французскіх калон у раёне возера Чад, і 22 красавіка 1900 года адбылася бітва пры Кусеры, падчас якой аб’яднаныя французскія сілы разграмілі войска Рабіх аз-Зубайра і забілі яго самога. Імперыя Рабіха заняпала, а ў верасні французскім урадам была ўтворана Ваенная тэрыторыя Чад.

У гонар загінулага ў бітве французскага камандуючага Ламі Жантыль назваў будучы адміністрацыйны цэнтр Чада Форт-Ламі. У гонар яго самога быў названы Порт-Жантыль на ўзбярэжжы Габона.