Конга (рака)

Конга Congo
Вышыня вытоку	1 590 м
Вусце	Атлантычны акіян
Вышыня вусця	0 м
Даўжыня	4 700 км
Расход вады	41 800 м³/с
Вадазбор	3 км²
У Вікісховішчы ёсць выявы з тэмай: Конга

Ко́нга — рака ў Цэнтральнай Афрыцы, пераважна ў Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга, часткова на яе межах з Рэспублікай Конга і Анголай. Даўжыня 4320 км (ад вытоку ракі Луалаба), плошча басейна 3,7 млн.км². Па даўжыні займае 2-е месца ў Афрыцы (пасля Ніла), па плошчы басейна і воднасці 1-е месца ў Афрыцы і 2-е ў свеце (пасля ракі Амазонка).

Геаграфія

Вытокі на паўднёвым усходзе Дэмакратычнай Рэспублікі Конга на плато каля мяжы з Замбіяй, упадае ў Атлантычны акіян каля горада Банана. Верхняе цячэнне (да вадаспадаў Баёма да горада Кіншаса) у межах упадзіны Конга — раўнінная рака з шырокай далінай (да 20 км), падзяляецца рукавы і пратокі. Ніжняе цячэнне (ад горада Кіншаса да вусця) пераважна ў глыбокай цясніне Паўднёва-Гвінейскім узвышшы, шмат парогаў і вадаспадаў (вадаспады Лівінгстана і іншыя).

Каля горада Матады Конга выходзіць на вузкую прыморскую нізіну, рэчышча шырынёй да 1,5 км. Каля горада Бома пачынаецца эстуарый.

Прытокі

Галоўныя прытокі:

• Арувімі,
• Убангі,
• Санга (справа),
• Ламамі,
• Лулонга,
• Рукі,
• Касаі (злева).

Да басейна Конга належаць буйныя азёры — Танганьіка, Ківу, Бангвеулу, Мверу і іншыя.

Гідралогія

Жыўленне дажджавое. Максімальныя паводкі ў вярхоўях у лістападзе-студзені, у сярэднім і ніжнім цячэнні — у маі-чэрвені і лістападзе-студзені. Сярэдні гадавы расход вады 46 тыс. м³/с. Вялікія масы вады, якія Конга выносіць у акіян, апрасняюць яго на 75 кіламетраў ад берага. Цвёрды сцёк каля 50 млн.тон за год.

Гаспадарчае значэнне

Гідраэнергетычныя рэсурсы

Значныя запасы гідраэнергіі (каля 390 ГВт). Вялікія ГЭС — Нзіла, Нсеке (на рацэ Луалаба), Інга (у ніжнім цячэнні).

Рыбалоўства

Рыбалоўства (тылапія, нільскі акунь, барбель. тыгравая рыба, прэснаводны селядзец).

Суднаходства

Агульная даўжыня суднаходных шляхоў каля 20 тыс.км. Уласна Конга (уключаючы Луалабу) суднаходная на большая частцы цячэння за выключэннем парожыстых участкаў, у абход якіх пабудаваны чыгуначныя лініі. Ніжэй горада Матады заходзяць акіянічныя судны.

Галоўныя рачныя парты — Бразавіль (Рэспубліка Конга), Кіншаса, Кісангані, марскія — Матады, Бома, Банана (Дэмакратычная Рэспубліка Конга).

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1999. ISBN 985-11-0144-3.