Эпікур

Эпікур
стар.-грэч.: Ἐπίκουρος
Дата нараджэння	342 да н.э.
Месца нараджэння	Востраў Самас, Паўночныя Эгейскія астравы, Грэцыя
Дата смерці	270 да н.э.
Месца смерці	Афіны, Старажытныя Афіны, Атыка, Грэцыя
Месца пахавання	Афіны
Грамадзянства	Старажытныя Афіны
Бацька	Неокл Самаскі[d]
Маці	Херастрата[d]
Род дзейнасці	філосаф, пісьменнік
Навуковая сфера	філасофія
Вядомыя вучні	Hermarchus[d], Polyaenus of Lampsacus[d], Leonteus of Lampsacus[d], Themista of Lampsacus[d], Colotes[d], Leontion[d], Mys[d], Menoeceus[d], Pythocles[d], Nicanor[d], Ctesippus[d], Apelles[d], Mammarion[d], Hedeia[d], Erotion[d], Nicidion[d], Boison[d], Demetria[d], Athenaios[d] і Mentorides[d]
Эпікур на Вікісховішчы

Эпіку́р (грэч. Επίκουρος; 341 да н.э., востраў Самас, Грэцыя — 270 да н.э.) — старажытнагрэчаскі філосаф, заснавальнік эпікурэізму.

Біяграфічныя звесткі

У 306 да н.э. заснаваў у Афінах філасофскую школу, якая атрымала назву «Сад Эпікура». Аўтар каля 300 твораў, у т.л. «Аб прыродзе» ў 37 кнігах. Да нас дайшлі толькі тры яго пісьмы, шэраг фрагментаў і выказванняў.

Светапогляд

У адрозненне ад папярэднікаў Эпікур бачыў у філасофіі не толькі тэарэтычнае, сузіральнае, але і практычнае вучэнне, якое прасвятляе чалавека, збаўляе яго ад страху, хваляванняў і сцвярджае ціхамірнасць духу. На яго думку, гэта і ёсць зямное шчасце, таму што бессмяротнай душы і замагільнага жыцця не існуе. Лічыў, што для шчасця чалавеку дастаткова абмежаваць свае задавальненні тымі, якія адпавядаюць яго прыродзе і неабходныя для жыцця; вышэйшую дабрачыннасць бачыў у разважлівасці.

Анталогія Эпікура грунтавалася на атамістычным вучэнні Дэмакрыта. Ён лічыў, што ўсе рэчы, у т.л. душа, складаюцца з атамаў, якія пры сваім руху здольныя адхіляцца ад прамой лініі. Магчымасць руху атамаў абгрунтоўваў наяўнасцю пустаты. Сусвет разглядаў як сукупнасць цел і пустаты, лічыў, што Сусвет складаецца з мноства светаў, якія ўзніклі самастойна, без якой-небудзь знешняй сілы.

У гнасеалогіі Эпікур прытрымліваўся сенсуалізму і зыходзіў з таго, што ад кожнага з цел навакольнага свету зыходзяць копіі (вобразы), якія складаюцца з найтанчэйшых атамаў і пранікаюць у органы пачуццяў чалавека, ствараюць пачуццёвыя ўспрыманні.

Прызнаваў існаванне багоў, але, на яго думку, яны знаходзяцца ў міжсусветнай прасторы і не ўмешваюцца ў рэальнае жыццё чалавека.

Спадчына

Вучэнне Эпікура атрымала далейшае развіццё ў працах Лукрэцыя, значна паўплывала на еўрапейскую філасофію новага часу (П. Гасендзі і інш.). На Беларусі ідэі Эпікура набылі пашырэнне ў эпоху Адраджэння (К. Бекеш, С. Р. Лован, К. Лышчынскі і інш.).