10-я армія (Расійская імперыя)
10-я армія (палявая) 10А | |
---|---|
![]() | |
Гады існавання | ліпень 1914 года — пачатак 1918 года |
Краіна |
![]() |
Уваходзіць у | гл. спіс франтоў |
Тып | армія |
Дыслакацыя | Расійская імперыя |
Удзел у | Першая сусветная вайна 1914—1918 |
Камандзіры | |
Вядомыя камандзіры | гл. Галоўнакамандуючыя |
10-я а́рмія — агульнавайсковае аператыўнае фарміраванне (аб'яднанне, палявая армія) рускай арміі, узброеных сіл Расіі імперскага перыяду падчас Вялікай вайны.
Скарочанае найменне — 10 А ці 10 ПА.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Палявое ўпраўленне 10 ПА ўтворана ў жніўні 1914 года. На канец 1917 года штаб арміі размяшчаўся ў Маладзечне. Ліквідавана ў пачатку 1918 года. У перыяд Першай сусветнай вайны армія змагалася ў складзе Паўночна-Заходняга фронту. Удзельнічала ў Жнівеньскіх баях (12 — 30 верасня 1914 года). 15 верасня III армейскі корпус арміі захапіў горад Аўгустаў і выйшаў у тыл нямецкіх войскаў, прымусіўшы іх да адступлення.
Камандуючы арміяй В. Я. Флуг так ахарактарызаваў вынікі бітвы:
1) адбіцце суперніка ад Нёмана і прымус яго да паспешлівага адыходу; 2) дэблакада Асаўца; 3) авалоданне Аўгустовым і нанясенне моцнаму заслону немцаў паражэння ў жнівеньскіх лясах; 4) ачышчэнне ад праціўніка амаль усёй нашай тэрыторыі на захад ад сярэдняга цячэння Нёмана; 5) уварванне войскаў 10-й арміі ў Усходнюю Прусію з авалоданнем гг. Лыкам і Бялай; 6) пазбаўленне праціўніка ініцыятывы і магчымасці: а) распачаць штосьці супраць тылу нашых армій, якія дзейнічаюць на Вісле; б) узмацняць за кошт пакінутых у Усходняй Прусіі войскаў сваю армію, прызначаную для нанясення галоўнага ўдару ў Польшчы[1].
Па словах камандуючага, за ўсю аперацыю рускія страцілі «да 20 000 чалавек забітымі, параненымі і без вестак прапаўшымі», а «страты немцаў былі не менш нашых»[1].
Аб’яднанне рускіх войскаў удзельнічала ў аперацыях:
- Усходне-Прускай (1914);
- Жнівеньскай (1915);
- Свянцянскай (1915).
у абарончых баях:
- на тэрыторыі Заходняй Беларусі (1915—1916)
- летнім наступленні 1917 года.
Склад
[правіць | правіць зыходнік]Палявое ўпраўленне 10 ПА ўтворана ў жніўні 1914 года. На канец 1917 года штаб арміі размяшчаўся ў Маладзечне. Ліквідаваны ў пачатку 1918 года.
- Палявое ўпраўленне (штаб)
- Часткі армейскага падпарадкавання
На канец 1917 года 10 А мела ў сваім складзе:
- Палявога ўпраўлення
- III армейскі корпус
- XXXVIII армейскі корпус
- II Каўказскі армейскі корпус
- I Сібірскі армейскі корпус
- Авіяцыйная рухомая база 10-й арміі
У складзе
[правіць | правіць зыходнік]- Паўночна-Заходняга фронту (жнівень 1914 — жнівень 1915 г.)
- Заходняга фронту (жнівень 1915 г. — пачатак 1918 г.)
Камандуючы войскамі
[правіць | правіць зыходнік]- 11.08.1914 — 22.08.1914 генерал ад інфантэрыі Аляксей Ермалаевіч Эвэрт;
- 22.08.1914 — 23.09.1914 генерал-лейтэнант Васіль Ягоравіч Флуг;
- 23.09.1914 — 25.04.1915 генерал ад інфантэрыі Фадзей Васільевіч Сіверс;
- 25.04.1915 — 4.10.1916 генерал ад інфантэрыі Яўген Аляксандравіч Радкевіч;
- 4.10.1916 — 12.12.1916 генерал ад кавалерыі Апанас Андрэевіч Цурыкаў;
- 12.12.1916 — 1.04.1917 генерал ад інфантэрыі Уладзімір Мікалаевіч Гарбатоўскі;
- 8.04.1917 — 4.07.1917 генерал-лейтэнант Мікалай Міхайлавіч Кісялеўскі;
- 4 — 31.07.1917 і 5.08 — 9.09.1917 генерал-лейтэнант Пётр Мікалаевіч Ламноўскі;
- 9.09.1917 — 01.11.1917 генерал-лейтэнант Алі-Ага Ісмаіл-Ага аглы Шыхлінскі;
- 1.11.1917 — 16.11.1917 В генерал-лейтэнант Георгій Іванавіч Чагалкоў;
- з лістапада 1917 г. генерал ад кавалерыі Сяргей Міхайлавіч Шэйдэман.
Зноскі
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Залесский К.А. Кто был кто в Первой мировой войне. — М.: АСТ, 2003. — 896 с. — 5 000 экз. — ISBN 5-271-06895-1.