Перайсці да зместу

Dryocampa rubicunda

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Dryocampa rubicunda
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Dryocampa rubicunda Fabricius, 1793


Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  936177
NCBI  119254
EOL  503873

Dryocampa rubicunda — дробная паўночнаамерыканская моль. Від сямейства Паўлінавочкі (Saturniidae). Упершыню яго апісаў Іаган Хрысціян Фабрыцый у 1793 годзе. Від вядомы сваім шарсцістым целам і ружова-жоўтай афарбоўкай, якая вар’іруецца ад крэмавага або белага да ярка-ружовага або жоўтага[1]. Самцы маюць больш густыя антэны, чым самкі, што дазваляе ім адчуваць жаночыя ферамоны для спарвання[1].

Пераважным гаспадаром з’яўляецца клён. Дарослыя самкі адкладаюць жоўтыя яйцы групамі ад 10 да 40 на ніжнім баку кляновага лісця[1][2]. Новыя вусені ў асноўным харчуюцца лісцем клёнаў-гаспадароў, асабліва Acer rubrum, Acer saccharinum і Acer saccharum. Паколькі вусені з’ядаюць усю ліставую пласцінку, вядома, што ў густых папуляцыях гусеніцы ачышчаюць лісце, што наносіць эстэтычны, а не незваротны ўрон. Аднак, як і ўсе іншыя паўлінавочкі, дарослыя молі не ядуць[3].

Dryocampa rubicunda — самая дробная з паўлінавочак

Dryocampa rubicunda — самая дробная з паўлінавочак; самцы маюць размах крылаў ад 3,2 да 4,4 сантыметраў; самкі ад 3,8 да 5 сантыметраў. Від можна вызначыць па іх унікальнай, але вар’іруючай, ружовай і жоўтай афарбоўцы. Яны маюць чырванавата-ружовыя ногі і вусікі, жоўтыя целы і заднія крылы і ружовыя пярэднія крылы з трохкутнай жоўтай паласой пасярэдзіне[1].

Сустракаецца ва ўсходняй частцы ЗША і прылеглых рэгіёнах Канады. Яе самы паўночны арэал уключае паўднёвыя рэгіёны Канады, уключаючы Антарыа, Квебек, Нью-Брансуік, Новую Шатландыю і востраў Прынца Эдуарда[1]. Арэал распасціраецца на поўдзень уздоўж атлантычнага ўзбярэжжа Паўночнай Амерыкі да акругі Дэйд, штат Фларыда  (руск.), і распасціраецца на захад ад усходняга Тэхаса праз Мінесоту[4].

Асяроддзе пражывання

[правіць | правіць зыходнік]
Acer saccharum

Моль можна сустрэць ва ўмераных лісцяных лясах, а таксама ў бліжэйшых прыгарадных раёнах і гарадскіх ландшафтах[1]. У асноўным можна знайсці на клёнах, у тым ліку на Acer rubrum, Acer saccharinum і Acer saccharum і клён ясенялісты (Acer negundo). Іх таксама можна сустрэць на дубах, у прыватнасці, на Quercus laevis, асабліва калі яны раскіданыя сярод клёнаў[1][5].

Арэал пражывання і тэрытарыяльнасць

[правіць | правіць зыходнік]

Лічынкі вылупляюцца і жывуць на адным дрэве на працягу ўсяго свайго развіцця, а затым акукляюцца ў глебе пад тым жа дрэвам. Лічынкі ў асноўным ядуць ніжні бок лісця, таму пераважна застаюцца там, дзе роднае дрэва. Дарослыя асобіны не ядуць, таму яны могуць мець значны арэал пражывання[1].

Пераважна адкладаюць яйцы на клёны, а часам і на дубы паблізу. Паколькі лічынкі застаюцца на тым жа дрэве, на якім яны вылупіліся, большасць лічынак харчуюццца ніжняй часткай лісця клёну або дубу. На ранніх узростах лічынкі харчуюцца групамі, але пачынаючы з трэцяга або чацвёртага ўзросту вусені пачынаюць харчавацца паасобку[6][7]. Лічынкі з’ядаюць усю ліставую пласцінку і здольныя з’ядаць па некалькі лістоў. Такім чынам, вялікія папуляцыі лічынак здольныя знішчаць лісце дрэў. Гэта пашкоджанне ў асноўным бясшкоднае, і лісце адрастае зноў[8]. Імага не харчуюцца[1].

Бацькоўскі клопат

[правіць | правіць зыходнік]

Самкі адкладаюць яйцы праз суткі пасля апладнення. На працягу гэтых 24 гадзін яйцы абаронены ўнутры цела самкі. Акрамя таго, прадстаўнікі гэтага віду праяўляюць мала бацькоўскай апекі  (англ.), бо самка сыходзіць пасля адкладання яец. Самкі звычайна адкладаюць ад 150 да 200 яец групамі ад 10 да 40 на ніжнім баку лісця клёну і часам дуба. Звычайна самкі размнажаюцца толькі адзін раз, але ў паўднёвых раёнах яны могуць адкладаць яйцы да трох разоў[1][7]. Адкладка яец звычайна адбываецца ў цёплыя месяцы, з пікам у ліпені, хоць дакладны час залежыць ад рэгіёна. У паўночных рэгіёнах адзін вывадак закладваецца ў перыяд з мая па жнівень. Далей на поўдзень паміж красавіком і вераснем адкладаюцца два вывадкі. У Фларыдзе ў перыяд з сакавіка па кастрычнік закладваюцца тры вывадкі[1].

Жыццёвы цыкл Dryocampa rubicunda

Сацыяльныя паводзіны

[правіць | правіць зыходнік]

Вусені жывуць і харчуюцца групамі да чацвёртага ўзросту, калі становяцца адзіночнымі. Імага ў асноўным адзіночныя, акрамя часу спарвання[1].

Асобныя молі звычайна жывуць ад двух да дзевяці месяцаў. Ад вылуплення да дарослага стану від праходзіць пяць узростаў. Для молі з большай працягласцю жыцця большая частка гэтага часу праводзіцца ў якасці кукалкі на працягу зімовых месяцаў[1].

Яйцы адкладаюцца праз 24 гадзіны пасля апладнення. Яны каля 1,4 мм у дыяметры, з тонкай гладкай жоўтай абалонкай[2]. Яйцы вылупляюцца прыкладна праз дзесяць дзён — два тыдні[1][5]. Пасля вылуплення застаецца празрыстая шкарлупіна[9].

Вусень

Лічынкі праходзяць пяць стадый да дарослага жыцця, падчас якіх змяняецца іх афарбоўка і харчовыя паводзіны. На ранніх стадыях лічынкі маюць адносна вялікія чорныя галовы і бледна-жоўта-зялёныя целы са слабымі зялёнымі палосамі. У іх ёсць два вялікіх ад цёмна-зялёных да чорных бугаркі на другім грудным сегменце і тры рады меншых шыпоў, або шчацінак, з кожнага боку цела[1][2]. Лічынкі падвяргаюцца сваёй першай ліньцы прыкладна праз 6-11 дзён пасля вылуплення, другой — прыкладна праз 12 дзён пасля вылуплення, і трэцяй — прыкладна праз 19 дзён пасля вылуплення[1]. У наступных узростах чорная галава становіцца меншай адносна дыяметра цела, а падоўжныя палосы цямнеюць і становяцца чырванаватымі[2]. На позніх стадыях галава становіцца жоўтай, а на апошняй — ярка-чырвонай. На апошняй стадыі цела жоўта-зялёнае з падоўжнымі палосамі ад белага да зялёнага і чорнага[2]. Два выбітных рогі на другім грудным сегменце суправаджаюцца двума радамі кароткіх шыпоў, размешчаных уздоўж абодвух бакоў цела[1]. У сталым узросце вусені дасягаюць даўжыні каля 5 см[10]. Да чацвёртай стадыі лічынкі жывуць і харчуюцца разам, але на апошніх двух стадыях яны жывуць паасобку[10].

Прыкладна праз месяц дарослыя вусені спаўзаюць у ніз дрэва-гаспадара і акукляюцца ў неглыбокіх падземных камерах. Кукалкі вельмі цёмныя, выцягнутыя, з невялікімі шыпамі. Кукалка заканчваецца невялікім раздвоеным вастрыём[10]. Стадыя кукалкі доўжыцца не менш за два тыдні і да ўсёй зімы[5]. Калі матылёк акукляецца на працягу зімы, большая частка яго жыцця праводзіцца ў стадыі кукалкі[1]. Калі імага (дарослая асобіна) вылупляецца, у яе ёсць маленькія крылы, якія яна павінна напампаваць вадкасцю, каб разгарнуць іх і дазволіць ім лётаць[10].

Імага

Імага адрозніваюцца ярка-ружовым і жоўтым колерам, хоць дакладны колер можа істотна адрознівацца. Абодва полы маюць размах крылаў 32-55 мм. Іх цела шарсцістае, звычайна жоўтае зверху і ружовае знізу, але можа вар’іравацца да крэмавага або белага. Ногі і вусікі ў іх таксама ружовыя. Пярэднія крылы могуць быць ад жоўтага да белага з рознай колькасцю ружовага колеру па краях. Падвід alba, які сустракаецца ў Місуры, цалкам белы або белы са слабымі ружовымі плямамі[1].

Драпежнікамі імага і лічынак у асноўным з’яўляюцца птушкі, у тым ліку блакітныя сойкі (Cyanocitta cristata), Poecile atricapillus і Baeolophus bicolor. Яркая афарбоўка крылаў можа служыць механізмам абароны, каб прымусіць драпежнікаў падумаць, што яны атрутныя і не ядомыя[1]. Афарбоўка гэтай молі даволі дзіўна дзейнічае як форма маскіроўкі, спалучаючыся з насеннем клёну.

Прадстаўнікі віду дэманструюць палавы дымарфізм, гэта значыць самцы і самкі маюць розны выгляд. Самцы маюць больш вузкія і менш круглявыя крылы. Акрамя таго, у той час як у самак простыя антэны, у самцоў ёсць біпектынатныя (падобныя на грабяні з абодвух бакоў) антэны, каб адчуваць ферамоны самак падчас спарвання[1]. Палавасталымі молі становяцца ва ўзросце ад 2 да 9 месяцаў. Спарванне адбываецца ноччу, калі самкі вылучаюць ферамоны, каб прывабіць самцоў. Апладненне адбываецца ўнутрана, і самкі адкладаюць яйцы праз 24 гадзіны пасля спарвання. Молі поліандравыя: самкі знаходзяць новага самца для спарвання кожны раз у перыяд размнажэння, калі ў цёплых рэгіёнах за сезон адкладваецца некалькі вывадкаў[1].

Тэрмарэгуляцыя

[правіць | правіць зыходнік]

Дарослыя асобіны актывізуюцца ў цёплы час года. У даследаванні, у якім параўноўвалі Dryocampa rubicunda з Actias luna, было выяўлена, што распаўсюджанасць Dryocampa rubicunda вар’іруецца ў залежнасці ад змены тэмпературы, з найбольшай колькасцю пры самай высокай тэмпературы, магчыма, з-за трапічнага паходжання падсямейства Ceratocampinae. Іх невялікі памер, які перашкаджае больш эфектыўнаму кантролю тэмпературы цела, таксама можа спрыяць таму, што яны аддаюць перавагу цёпламу надвор’ю[11]. Дарослыя молі звычайна вядуць начны спосаб жыцця, пераважна лётаючы на працягу першай траціны ночы[10].

Зноскі

  1. а б в г д е ё ж з і к л м н о п р с т у ф х Dryocampa rubicunda (rosy maple moth) (англ.). Animal Diversity Web.
  2. а б в г д "The Life Histories of Certain Moths of the Families Ceratocampidœ, Hemileucidœ, etc., with Notes on the Armature of the Larvœ". {{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка)
  3. Attributes of Dryocampa rubicunda. Butterflies and Moths of North America.
  4. Rosy maple moth Dryocampa rubicunda (Fabricius, 1793) | Butterflies and Moths of North America (англ.). www.butterfliesandmoths.org.
  5. а б в Service, United States Forest (1985). Insects of Eastern Forests.
  6. Greenstriped mapleworm, Dryocampa rubicunda (F.), Lepidoptera: Saturniidae | NC State Extension Publications (англ.). content.ces.ncsu.edu.
  7. а б The Wild Silk Moths of North America: A Natural History of the Saturniidae of the United States and Canada(англ.).
  8. Auburn University Entomology and Plant Pathology | Greenstriped Mapleworm (англ.). Auburn University Entomology and Plant Pathology.
  9. The Green-striped Mapleworm. dead. Forest Insect & Disease. Архівавана з першакрыніцы 15 жніўня 2016.
  10. а б в г д "Diel flight periodicity and the evolution of auditory defences in the Macrolepidoptera" (PDF). {{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе |journal= (даведка); |archive-date= патрабуе |archive-url= (даведка); Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)
  11. Bailey, Michael J. (2007). "Effect of Temperature Variables on Ultraviolet Trap Catches of Actais luna and Dryocampa rubicund (Saturniidae) in Wayne National Forest, Ohio" (PDF). Journal of the Lepidopterists' Society. 61: 21–27. {{cite journal}}: |archive-date= патрабуе |archive-url= (даведка); Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)