Сумах
| Сумах | |||||||||||||||||
 Сумах звычайны (Rhus coriaria) | |||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||
|
Rhus L., 1754 | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Сума́х, жаўтушнік[3][4] (Rhus) — род кветкавых раслін, які аб’ядноўвае каля 250 відаў кустоў і невялікіх дрэў сямейства Сумахавыя (Anacardiaceae).
Батанічнае апісанне[правіць | правіць зыходнік]
Лістападныя або вечназялёныя кусты ці невялікія дрэвы вышынёй да 12 м. Лісце буйное, чаргаванае, трайчастае або непарнаперыстае, увосень набывае ярка-чырвоны-колер. Кветкі дробныя, шматлікія, з пяццю пялёсткамі. Суквецце — мяцёлка. Плод — касцянка.
Распаўсюджанне і экалогія[правіць | правіць зыходнік]
Пашыраны ва ўмераным поясе і субтропіках. На тэрыторыі Беларусі інтрадукаваны 3 віды: сумах аленярогі, ці пушысты, ці воцатны (Rhus typhina), сумах духмяны (Rhus aromatica), сумах трохлопасцевы (Rhus trilobata).
Гаспадарчае значэнне[правіць | правіць зыходнік]
Лекавыя і дэкаратыўныя расліны. У лісці і кары маюцца дубільныя рэчывы[4]. З соку некаторых відаў (ядавіты) атрымліваюць лак, з пладоў — воск[4].
Віды[правіць | правіць зыходнік]
Паводле базы даных The Plant List, род уключае 131 від[5]. Некаторыя з іх:
- Rhus aromatica Aiton
- Rhus chinensis Mill.
- Rhus copallinum L.
- Rhus coriaria L. typus[6] — Сумах звычайны
- Rhus glabra L. — Сумах голы
- Rhus microphylla Engelm.
- Rhus muelleri Standl. & F.A.Barkley
- Rhus orientalis (Greene) C.K.Schneid.
- Rhus ovata S.Watson
- Rhus punjabensis J.L.Stewart ex Brandis
- Rhus typhina L.
- Rhus virens Lindh. ex A.Gray
Некаторыя віды, у тым ліку сумах самаўкараняльны (Toxicodendron pubescens)[7] і Toxicodendron vernicifluum, якія часта прылічаюцца да гэтага роду, адносяцца ўсе ж да роду Toxicodendron, прадстаўнікі якога валодаюць высокаалергенным лісцем і пладамі шэра-белага колеру.
Зноскі
- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 111. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ а б в Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15.
- ↑ Rhus (англ.). The Plant List. Version 1.1. (16 красавіка 2013). Праверана 6 верасня 2016.
- ↑ NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. Entry for Rhus L. (англ.) (Праверана 16 чэрвеня 2009)
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 111. — 160 с. — 2 350 экз. — у крыніцы пад назвай Rhus toxicodendron
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Гарановіч І. М. Сума́х, жаўтушнік // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 265—266. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Су́мах; Су́маховые, анакардиевые // Лесная энциклопедия: В 2-х т. / Ред. кол.: Г. И. Воробьёв (гл. ред.) и др.. — М.: Сов. энциклопедия, 1986. — Т. 2. Лимонник—Ящерицы. — С. 425. — 631 с. — 100 900 экз. (руск.)
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Сумах: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
- Rhus (англ.) // The Plant List
- Rhus у базе біяразнастайнасці на сайце інфармацыйна-аналітычнай сістэмы «ООПТ России». (руск.)
Слоўнікі і энцыклапедыі | |
|---|---|
| Таксанамія | APNI · EOL · Fossilworks · GBIF · iNaturalist · iNaturalist · IPNI · IRMNG · ITIS TSN · NCBI · POWO · Plantarium · Tropicos · WFO · Флора Кітая |
