Маўрытанскі стыль: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др removed Category:Арабская культура; added Category:Ісламская культура using HotCat |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 10: | Радок 10: | ||
эклектыкі]]. |
эклектыкі]]. |
||
Характэрнымі элементамі стылю лічацца сотавыя [[ |
Характэрнымі элементамі стылю лічацца сотавыя [[скляпенне|скляпенні]] (мукарны), падковападобныя [[арка|аркі]],клінцовыя, цыбульчатыя і стрэльчатыя зводы вокнаў, [[купал|купалы]] і інш. Апроч архітэктуры, стыль праявіў сябе таксама ў дэкаратыўна-прыкладным мастацтве, і аказаў значны ўплыў як на заходнееўраепейскую [[готыка|готыку]], так і на архітэктуру Маскоўскай Русі. |
||
На [[Беларусь|Беларусі]] будынкі ў такім стылі вядомыя з пачатку ХІХ ст. Магчыма, іх распаўсюджанне звязанае з імкненнем яўрэйскіх грамадаў прадэклараваць сваё блізкаўсходняе паходжанне, якое пазней праявілася ў зацверджанні стандарту вымаўлення ў мове [[іўрыт]] на аснове сефардскіх гаворак, г.зн. гаворак [[яўрэі|яўрэяў]], якія жылі ў мусульманскіх краінах, каб такім чынам супрацьстаяць пагрозе асіміляцыі ў Еўропе. Адным з першых будынкаў маўрытанскага стылю на Беларусі з'яўляецца будынак гарадской яўрэйскай бальніцы ў [[Мінск| |
На [[Беларусь|Беларусі]] будынкі ў такім стылі вядомыя з пачатку ХІХ ст. Магчыма, іх распаўсюджанне звязанае з імкненнем яўрэйскіх грамадаў прадэклараваць сваё блізкаўсходняе паходжанне, якое пазней праявілася ў зацверджанні стандарту вымаўлення ў мове [[іўрыт]] на аснове сефардскіх гаворак, г.зн. гаворак [[яўрэі|яўрэяў]], якія жылі ў мусульманскіх краінах, каб такім чынам супрацьстаяць пагрозе [[асіміляцыя|асіміляцыі]] ў Еўропе. Адным з першых будынкаў маўрытанскага стылю на Беларусі з'яўляецца будынак гарадской яўрэйскай бальніцы ў [[Мінск| |
||
Мінску]], пабудаваны ў 1828 г. Сёння гэты будынак, значна перабудаваны, знаходзіцца ў ліку карпусоў 3-й гарадской клінічнай бальніцы імя [[Яўген Уладзіміравіч Клумаў|Я. У. Клумава]], і цалкам страціў прыкметы маўрытанскага стылю. Іншым значным будынкам гэтага стылю ў беларускай сталіцы была вялікая харальная сінагога, цяпер - [[Нацыянальны_ акадэмічны_драматычны_тэатр_імя_Максіма_Горкага|Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр імя Максіма Горкага]]. Найбольш значным будынкам у Беларусі, які ў асноўным захаваў рысы гэтага стылю, можна лічыць [[Вялікая_харальная_сінагога,_Гродна|Вялікую харальную сінагогу]] ў [[Гродна]], пабудаваную ў 1902-1905 гг. |
Мінску]], пабудаваны ў 1828 г. Сёння гэты будынак, значна перабудаваны, знаходзіцца ў ліку карпусоў 3-й гарадской клінічнай бальніцы імя [[Яўген Уладзіміравіч Клумаў|Я. У. Клумава]], і цалкам страціў прыкметы маўрытанскага стылю. Іншым значным будынкам гэтага стылю ў беларускай сталіцы была вялікая харальная сінагога, цяпер - [[Нацыянальны_ акадэмічны_драматычны_тэатр_імя_Максіма_Горкага|Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр імя Максіма Горкага]]. Найбольш значным будынкам у Беларусі, які ў асноўным захаваў рысы гэтага стылю, можна лічыць [[Вялікая_харальная_сінагога,_Гродна|Вялікую харальную сінагогу]] ў [[Гродна]], пабудаваную ў 1902-1905 гг. |
||
Версія ад 15:24, 5 чэрвеня 2016
Маўрытанскі стыль, Маўрытанская архітэктура — архітэктурны стыль, які сфармаваўся пад уплывам берберскага і іспанскага стыляў у Паўночнай Афрыцы і Аль-Андалусе.
На пачатку VIII стагоддзя арабы ўтварылі ў Іспаніі халіфат, які ў XIII ст. скараціўся да малюсенькага Гранадского эмірата і быў ліквідаваны ў 1492 г. Непасрэднае суседства з хрысціянскім Захадам, няспыннае чаргаванне мірных адносінаў і непрыязных сутыкненняў з ім, фізічныя асаблівасці Пірэнэйскага паўвострава, урадлівасць глебы, мяккасць клімату і наогул умовы, якія дазволілі іспанскім маўрам жыць жыццём, асобным ад іх супляменнікаў у іншых краінах, карэнным чынам змянілі іх характар з суровага і ваяўнічага ў мяккі, культурны, рыцарскі, і паспрыялі высокаму развіццю іх мастацтва .
У маўрытанскай архітэктуры варта адрозніваць тры перыяды: прадстаўніцай першага можа служыць Вялікая мячэць у Кордаве (цяпер каталіцкі сабор); узорамі другога або пераходнага перыяду з'яўляюцца вежа Хіральда і Алькасар у Севільі. Пра трэці перыяд — перыяд найвышэйшай дасканаласці маўрытанского стылю — даюць выдатнае паняцце гранадскія палацы Альгамбра і Хенераліфе. Маўрытанскі стыль ярка выявіўся пазней ў архітэктуры сінагог Еўропы і некаторых іншых яўрэйскіх грамадскіх будынкаў, і быў адным з праяўленнем эклектыкі.
Характэрнымі элементамі стылю лічацца сотавыя скляпенні (мукарны), падковападобныя аркі,клінцовыя, цыбульчатыя і стрэльчатыя зводы вокнаў, купалы і інш. Апроч архітэктуры, стыль праявіў сябе таксама ў дэкаратыўна-прыкладным мастацтве, і аказаў значны ўплыў як на заходнееўраепейскую готыку, так і на архітэктуру Маскоўскай Русі.
На Беларусі будынкі ў такім стылі вядомыя з пачатку ХІХ ст. Магчыма, іх распаўсюджанне звязанае з імкненнем яўрэйскіх грамадаў прадэклараваць сваё блізкаўсходняе паходжанне, якое пазней праявілася ў зацверджанні стандарту вымаўлення ў мове іўрыт на аснове сефардскіх гаворак, г.зн. гаворак яўрэяў, якія жылі ў мусульманскіх краінах, каб такім чынам супрацьстаяць пагрозе асіміляцыі ў Еўропе. Адным з першых будынкаў маўрытанскага стылю на Беларусі з'яўляецца будынак гарадской яўрэйскай бальніцы ў Мінску, пабудаваны ў 1828 г. Сёння гэты будынак, значна перабудаваны, знаходзіцца ў ліку карпусоў 3-й гарадской клінічнай бальніцы імя Я. У. Клумава, і цалкам страціў прыкметы маўрытанскага стылю. Іншым значным будынкам гэтага стылю ў беларускай сталіцы была вялікая харальная сінагога, цяпер - Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр імя Максіма Горкага. Найбольш значным будынкам у Беларусі, які ў асноўным захаваў рысы гэтага стылю, можна лічыць Вялікую харальную сінагогу ў Гродна, пабудаваную ў 1902-1905 гг.
Сінагогі ў маўрытанскім стылі вядомыя таксама ў Магілёве і іншых месцах Беларусі.
Літаратура
- Мусульманское или магометанское искусство // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.